Белый Черный Бежевый Простой Корпоративный Засечки Презентация

жүктеу/скачать 3,18 Mb. Дата 05.10.2023 өлшемі 3,18 Mb. #183810

Генетика СӨЖ Тақырыбы және Жоспары: Генетикада қолданылатын негізгі объектілер мен әдістер. Дрозофиланың биологиясы мен морфологиясы. Қоректік ортаны дайындау түрлері. Хромосомалардың құрылысы. Хромосомалардың саны мен морфологиялық ерекшелігі Орындаған:Косай Арсен Мамандық:Биотехнология 22-02 Генетикa қазіргі уақытта тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті зерттеудің әртүрлі әдістерін қолданады: гибридологиялық әдіс, генеалогиялық әдіc, егіз әдіc, цитогенетикалық әдіс, соматикалық жасушаларды будандастырy әдісі, мутациялық әдіс, биохимиялық әдіс, молекулярлық-генетикалық әдіс, онтогенездік әдіс, биометрлік әдіс, математикалық модельдеy әдісі, химия және биохимия әдістері, иммунология және иммунохимия, физика, зоология, ботаника, микробиология және басқa пәндер. Генетикада қолданылатын зерттеу әдістері Генетика бір-бірімен байланысты жаратылыстану ғылымдарының басқа әдістерін де белсенді қолданады. Химия және биохимия әдістері зат алмасудың тұқым қуалайтын белгілерін егжей-тегжейлі сипаттау, ақуыз молекулалары мен нуклеин қышқылдарының қасиеттерін зерттеу үшін қолданылады. Осы мақсаттар үшін иммунология және иммунохимия әдістері қолданылады, бұл сол немесе белгілі бір гендік өнімдердің, әсіресе ақуыздардың өте айрықша тіпті аз мөлшерін сәйкестендіруге мүмкіндік береді. Генетика физика әдістерін кеңінен қолданады: макромолекулалардың әртүрлі кластарын белгілеу және анықтау үшін оптикалық, седиментациялық, таңбаланған атом әдістері. Физикалық, химиялық және физика-химиялық әдістер молекулалық генетика мен гендік инженерияда кеңінен қолданылады. Әр түрлі объектілермен жұмыс істейтін генетиктер зоология, ботаника, микробиология және басқа пәндер әдістерінсіз жұмыс жасай алмайды. Сонымен бірге эволюциялық процесті түсінудегі генетиканың өсіп келе жатқан рөлі салыстырмалы әдістің генетикасы үшін маңыздылығын арттырады. Генетикалық зерттеу әдістері биологияның теориялық салаларын, сондай-ақ зоотехния, ветеринария, асыл тұқымды және ауылшаруашылық жануарларын өсіру, өсімдіктерді іріктеу және тұқым өсіру, медицина салаларын едәуір байытты. Осылайша, генетика цитология, химия, физика, математика, биохимия, микробиология, өсімдіктер мен жануарлардың селекциясы, эволюциялық ілім, сондай-ақ экология және басқа да ғылымдармен тығыз байланысты. Дрозофила Морфологиясы Жеміс шыбыны (Drosophіlіdae) — қос қанаттылар отрядына жататын жәндіктердің бір тұқымдасы. Қазақстанның барлық жерінде кездеседі. Денесінің ұзындығы 1,5 — 4 мм. Дернәсілдері бұзыла бастаған жеміс қалдықтарында, өсімдік шірінділерінде, ағаш шырынында, саңырауқұлақтарда, т.б. өсімдік текті заттарда (8 — 10 күнде) дамып жетіледі. Жеміс шыбынының генетика, физиология, цитология ғылымында тәжірибелік зерттеулер жүргізуде маңызы зор. Тұқым қуалау заңдылықтарын зерттеуге пайдаланылады. Дрозофилалар өте өсімтал, әрбір 10 — 15 күнде ұрпақ береді. Өсімтал болғандықтан генетикалық зерттеулерге пайдаланылады. Мысалы, дрозофиламен жасаған эксперименттік зерттеулердің нәтижесінде америкалық ғалым Т.Морган тұқым қуалаудың хромосомалық теориясын ашты. Қазір лабараторияларда, негізінен, Дрозофиланың Drosophіla melanogaster түрі өсіріліп, тәжірибелер жүргізіледі. Дрозофила шыбыны — генетикалық зерттеулер жүргізуге өте қолайлы объект. Себебі, оның хромосомаларының диплоидты жиынтығы 8, ал гаплоидты жиынтығы төртеу. Зертханалық жағдайда +25Ә жылылықта дарақтардың әр жұбынан пробиркада өсіріп, 14—15 күн сайын 100-ге жуық ұрпақ алуға болады. Морган бір хромосомада орналасқан гендердің бір-бірінен ажырап кетпей, көбіне бірге тұқым қуалайтынын анықтады Дрозофила түрлері Қөректік орта Зертханада сірілетін шыбындардын коректік ортасинын негізгі элементі - кант пен ашыткы. Кантты ортага сахароза, мейіз косуга болады. Кант ашыткылардын осуіне кажет болга, ал ашыткы шыбындардын негізгі корегі болыш келеді. Сонымен катар ашыткы ортанын зен саныраукулагынан сактап турады. Коректік ортанын курамына желе торізді туткырлык касиет беретін агар-агар косылады. Дайндалтан коректік орта 3-4 куннен артык сактала алмай-ды, эстресе, шыны, пробирка, флаконга куйылганнан кейін зен саныраукулаты кальптаса бастайды. Сондыктан дайындалган коректік орта тоназыткышта сакталады. Дакылдарда зен кальптасудын алдын алу ушін ортага пропи-он кышкылын немесе 10% нипагиннін спиртті ерітіндісін косады (этил бензой кышкылы). Дайын коректік ортаны тоназыткышта 1 ай немесе одан да кеп сактаута болады. Катталган ашыткылар болмаган жагдайда ортага кургак ашыткыны катталганмен санай отырып косута бо- лады. Курамында 75% су бар наубайханалык ашыткыны пайда- ланады. Хромосомалардың құрылысы. Хромосомалардың саны мен морфологиялық ерекшелігі Құрылысы: Хромосомалар -- жасуша ядросында болатын, гендерді тасымалдайтын жане организмдер мен жасушалардын тукым куалау касиеттерін аныктайтын органоидтар. Хромосомалар оздігінен кобейе алады, езіндік аткаратын кызметі мен арнайы курылымы бар жане оны келесі урпакта сактай алады. Хромосомалардын морфологиялык курылысы клетка белінуінін метафаза жане анафаза стадияларында анык байкалады. Центромерлердін орналасу ретіне карай олардын уш типін коруге болады: Хромосомалар өздігінен көбейе алады, өзіндік атқаратын қызметі мен арнайы құрылымы бар және оны келесі ұрпақта сақтай алады. Хромосомалар терминін алғаш рет неміс ғалымы В.Вальдейер ашты Адамда,жануарда болатын хромосома сандары Адамда 46 хромосома Горилла 48 Макака 42 Мысық 38 Ит 78 Және т.б жүктеу/скачать 3,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу: