Инклюзивті сыныпта қолайлы білім ортасын жасау сыныпта қолайлы бiлiм ортасын жасау 1 «Бiлiм беру ортасы»
жүктеу/скачать 43,8 Kb.
|
лекция Инклюзивті білім
- Бұл бет үшін навигация:
- « Білім беру ортасы » ұғымының мәні
|
Инклюзивті сыныпта қолайлы білім ортасын жасау СЫНЫПТА ҚОЛАЙЛЫ БIЛIМ ОРТАСЫН ЖАСАУ 1 « Бiлiм беру ортасы » ұғымының мәнi 2 Инклюзивті сыныптағы заттык - бiлiм беру ортасын модельдеудiн ерекшелiктерi « Білім беру ортасы » ұғымының мәні Бiлiм беру ортасын түсіну үшін аталган феноменнiн беретін мәнін ашып алу кажет . « Орта » деген ұғымнын кен колданысына карамастан , бұл атаудың ғылымда нактылы және бiрiздi анықтамасы жок . Орта >> ұгымы жалпы мағынасында қоршаган ай нала деп түсiнiледi . Орта теориясы туралы Ж.Ж. Руссоның Ол : « Жаратушының педагогикалык енбектерінде айтылады . колынан шыккан кереметтін барлыгы адам колында бұзылады >> деп есептейдi . Руссо ортаны жеке тұлғаның өзін - өзі дамытудағы оңтайлы орта ретінде алғаш рет карастырған . Оның ойынша , әрбiр жеке тұлғаның шынайы мүмкіндіктері мен табиғи кажеттiлiктерi арасындағы тепе - тендікті тұрақтандыратын ерекше дамитын орта жағдайы жасалғанда ғана тәрбие жүйесi тиiмдi болады Ж.Ж. Руссо сонымен қатар , жеке тұлғаның дамуынын негiзгi кезi бiлiмнiң кендiгiнде емес , оны өз бетінше колдана алу бiлiктiлiгiнде деп атап етеді . Мұндай арнайы жасалган ортада жеке тұлғанын табиғи тәрбиесi , касиеті оған ішкі дербестікті сактауга , кате тусiнiктерден және когамдык жанылысулардан тәуелсіз болуға көмектеседі . Педагогика мен психологияда « орта >> термині алғаш рет 20 - жыл дары пайда болды , осы кездерде педагогика ортасы » ( С.Т. Шац кий ) , « баланың когамдык ортасы >> ( П.П. Блонский ) , « коршаган орта » ( А.С. Макаренко ) ұғымдары жиі қолданыла бастады . Д.Ж. Маркович ортага мынадай аныктама береді : орта дегеніміз - адам емір кызметі жүзеге асатын табиғи және жасанды жагдайлардың жиынтығы . Адам ортасын аныктай отырып В. Максимова : корта - табиги және әлеуметтік сипаттагы езара байла нысты компонеттер енетін күрделі кұрылым >> деп аныктайды . Н.Б. Крылова орта деген ұғымды әлеуметтік мәдени кеңiстiктiн бөлiгi , бiлiм беру жүйелерінін , олардың элементтерінің , білім материалдары мен бiлiм беру үдерісі субьектiлерiнiн өзара әрекет ету аймағы » деп тусiнуге шакырады . Ортанын негізгі пара метрлеріне қарым - қатынас , құндылыктар , танбалар , заттар енед. Орыс тiлiнiн түсiндiрме сөздігінде « орга » деген сез адамды коршаған әлеуметтік - тұрмыстык жагдай , сонымен қатар , осы жағ дайда кауымдаскан адамдардын жиынтыгы деген аныктама берiледi . Л.И. Божович ортаны дамудын iшкi удерiстерi мен дамудың динамикасын да және жана сапалы бiлiмдi де калыптастыратын сырткы жагдайлардын ерекше үйлесімі >> деп көрсетеді . Ав тор ортага енген баланын уайымдау сипатын , онын ортага деген катынасының сипатын түсіну ете манызды екендiгiн атап етедi . Ғалым ортаны ұйымдастырудың екі багытын көрсетеді : рухани кеңiстiктi және заттык - кенiстiктi , бұлар баланын ортага карым катынасын ғана емес , онын ортадағы белсендiлiгiн де камтамасыз етедi . « Білім беру ортасы » ұғымы сонгы он жылдыкта бірқатар жакын және алыс шет елдік ғалымдардың еңбектерінде жасалды ( В.И. Сло бодчиков , В.А. Петровский , Н.Б. Крылова , М.М. Князева т.б. ) . Ғалымдар бiлiм беру ортасы » ұғымын , оны жобалаудың тәсілдері мен технологияларын философиялык аспектіде карастыруга на зар аударады . Білім беру ортасы мәселелерiнiн окыту практика сы мен тәрбиеге катысты колданылуы О.С. Газман . М.В. Кларин , И.Д. Фрумин және т.б. дамушы білім жүйесінің негізін салушы ғалымдардың еңбектерінде талданады ( Давыдов В.В. ) . Білім беру ортасы - жеке тұлғаның даму үдерісі ұйымдастырылуы жагынан түрлі деңгейде , стихиялы ететін кез келген әлеуметтік мәдени кенiстiк . Психологиялык тургыдан Л.С. Выготский , П.Я.Гальперин , В.В. Давыдов , Л.В. Занков , А.Н. Леонтьев , Д. Б. Эльконин және тағы баскаларының кезқарастары бойынша , бiлiм беру ортасы - дамып жаткан білім беру жүзеге асатын , реттелген білім беру ортасы . Бала егер әлеуметтікзаттык ортада ез әрекеттерiнiн әдістерін үнемі жетiлдiруге мүмкіндік алса , соншалыкты кабілетті бола бастайды Ортаны зерттей отырып Н.Е. Щуркова онын мынадай компо ненттерін ажыратады : заттык - кеңістік , міне - кұлыктык , окигалык және ақпараттык мәдени кенiстiк [ 55 ] . С.Л. Новоселова органы бала кызметiнiн рухани және физикалык бет - бейнесі дамуының мазмұнын функционалды тұрғыдан үлгілейтін материалды обьек тiлерiнiн жүйесi ретiнде аныктайды . Л.Н. Седова жеке тұлғанын қалыптасуы үшін маңызы бар даму шы бiлiм беру ортасынын негізгі үш параметрiн анықтайды : - біріншіден , бұл мақсатты орындау параметрі - педагогты да мушы бiлiм беру ортасын арнайы ұйымдастырылган педагогикалык кеңiстiк ретінде түсінуге бағыттау : бұл ортага енген әрбір субъектіге белсендiлiктiн әр түрін оңтайлы дамыту және баламалы езiндiк жүзеге асыру үшін жан - жакты кеңiстiк берiледi ; - екiншi параметр , дамушы білім беру ортасын педагогикалк кұбылыс ретінде түсіну , бұл жеке тұлғанын калыптасуының шарты , бiлiм берудiн казіргі жаңа мазмұнымен тығыз байланыста болады - үшiншi параметр , дамушы білім беру ортасын педагогикалык ғылым тұрғысынан қарастыра отырып танымдык белсенділікті калыптастырудың нәтижелi әдiсi мен тәсілдерін зерттеумен ерекшеленедi. Осыларға байланысты , баланың психикалық дамуын ынта ландыруга мумкiндiк беретiн арнайы педагогикалык жагдаяттар жасайтын технологиялар сиякты , бiлiм беру мекемелерінің түрлi типтері аясындагы дамушы органы кұру технологияларын да ар найы педагогикалык тұрғыдан кайта карап тусiну кажет . Бiлiм беру ортасынын ез кұрылымы бар , дегенмен , бiлiм беру компоненттерін ажырататындай бiрiздi тұжырым жок . Жекелеген авторлардын кезкарастарын қарастырайық : Г.А. Ковалев білім беру ортасының бірлігі ретінде физикалык қоршаған орта , адам факторлары және окыту бағдарламасын көр сетеді . Физикалык коршаған ортаға жататындар : мектеп ғимара интерьерiнiн және мектеп тынын архитектурасы , келемi кенiстiк кұрылымы : мектеп кеңiстiгiнде iшкi мектептік дизайн ды түрлендірудін жеңiлдiгi ; мектеп интерьерiнде окушыларды ауыстырудың мүмкiндiгi мен диапазоны және т.б. Адам факторына жататындар : оқушылардың жеке тұлғалық ерекшелiктерi мен оку үлгерімі , олардын жинақталу денгейi және әлеуметтік мінез - құлыққа әсері ; әлеует пен рөлдердің бөлінуі ; окушылардың және олардың ата - аналарының жыныстык , жас және ұлттык ерекшеліктері . Оку багдарламасына жататындар : окушылардын кызметте рiнiн кұрылымы ; окыту бағдарламаларынын мазмұны және бакы лау сипаты Автор В.А. Ясвин болса , төрт модельді ажыратып көрсетеді . олар кенiстiктi - заттык , әлеуметтік , білім беру үдерісінін психо дидактикалык компоненттері мен субъектiлерi : 1. Кенiстiктi - заммык компонент - бұл ғимараттын архитек туралык ерекшеліктері , жабдыктар , оку жағдайының ерекше жағ дайы 2. Әлеуметтік компонент аталган мәдениет туріне тән бала ересек кауымдастығы формасы . Бұл жерде бірнеше жағдайды сактау керек ; педагог және студент - дамудың бірегей полисубъектісі : педагог пен студенттер арасындагы ынтымактастыктын болуы ; ұжымдык оку кызметiнiн болуы ; жоғары оқу орынындағы студент тер мен педагогтардын коммуникативтi емiрiнiң толыккандығы . 3. Психодидактикалык компонент - студенттер меңгеретін кызмет тәсiлдерi , окуды ұйымдастыру . Осы компонент ішінде неге және калай үйрету керек деген сұраққа жауап алынады. В.И. Слободчиков керсеткендей , білім беру ортасын бір жакты . алдын ала берілген деп есептеуге болмайды .Қалыптасушы және калыптастырушының тоғысуы жүретін жерде гана орта басталады , екеу бiрiге отырып жобалайды және құрастырады . Бұндай ортаны бiрiккен кызметтiн ресурсы деп те , заты деп те карастыруға болады . Е.В. Коротаева атап өткендей , кез - келген орта эмоциялык - даму шы жағдайда болуы тиіс . Ол бiлiм беру ортасының эмоциялык дамушы компоненттерінің сипатын қамтамасыз ететін жағдайларды аныктайды : - ортак емiр әрекетіне катысушылардын катынасы , яғни , бiлiм беру ортасынын эмоциялык - қолдаушы компоненттері : - күн тәртібі уакыты , баланын мектепке дейiнгi немесе мек тептегi кезені , ягни , эмоциялык - дамушы компонент : сырткы жагдай ( тур мен тус бойынша шешiм , жиhаздардын ынгайлылығы ) ; - балаларды ұйымдастыру - ойын , оку , тосын сыйлар -эмоция лык - белсендiру компоненті : - сабакта балалармен эвристикалык жаттыгулар жасау , эмо циялык жаттыктырушы компонентi. Бiлiм беру ортасы кеп жағдайда екі керсеткішпен өлшенеді : - молдығымен ( ресурстык әлеует ) : - кұрылымдылығымен ( ұйымдастыру тәсілі ) . В.Слободчикованын пiкiрiнше , әлеуметтік мәдени мазмұн білім мазмұнына айналғанда ғана езiндiк бiлiм ортасы калыптасады [ 60 ] . Осындай білім беру ортасы білім алушының жеке тұлғасы мен мәдени өсуiне ыкпал ете алады . алатын жана Сонымен , ғалымдардың пікірінше , бiлiм беру ортасы білім беру үдерісінің материалды факторлары мен білім беру субъектiлерi өзiнiн өзара кызметінде қалыптастыратын тұлғааралык катынастың жиынтыгынан тұрады . Бiрак , казіргі заман шындығы тұрғысынан карастырғанда , жағдайларға баламалы езгере педагогикалык технологиялар негiзiнде инновациялык инклюзивті режимде жұмыс істейтін казiргi жалпы білім беретін мектеп әрбiр окушынын ерекше білім алу қажеттіліктеріне сай келетін білім беру ортасын жасауды талап етеді , әрбiр окушыны жыныстык этникалык , дiни ерекшелігіне , денсаулығына , даму деңгейіне , ата - анасының әлеуметтік - экономикалык әлеуетіне және басқа да ерекшеліктеріне қарамастан окушыны бiлiм беру кеңiстiгiне ендiредi және инклюзиянын басты шартын аныктайды : мектеп окушыга карай бейiмделеді , бұл оқушылардың негізгі контингенті үшiн жағымды басымдык болып табылады , өйткені олар ерекше кажеттiлiктерi бар өз сыныптастарын құрметтеу және багалауга үйренеді , мүгедектiктiн не екендігін түсінедi , әлемдi барлык өзгешелiктерiмен кабылдай отырып , біз әр түрліміз , бірак , біз тенбiз деген мектептiн толеранты кеңістігін қалыптастырады . жүктеу/скачать 43,8 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|