Күні:27.01.2021 ж
Пәні:Математика
Тобы:Өрт-11-20
Тақырыбы: Функцияның графигіне жүргізілген жанаманың теңдеуі
Сабақ мақсаты: Функция туындысы және Функцияның графигіне жүргізілген жанамаға түсінік беру және есептер шығару дағдысын қалыптастыру
ТУЫНДЫНЫҢ МАҒЫНАСЫ:
1)Физикалық:
y=f(x) функциясының х нүктесіндегі f ʹ(x) туындысы х нүктесіндегі өзгеру жылдамдығын анықтайды
sʹ(t)=v(t) — қозғалысағы дененің t уақыт мезетіндегі лездік жылдамдығы;
vʹ(t)=g — жылдамдықтан алынған туынды удеуге тең.
2) Геометриялық:
y=f(х) функциясының xₒ нүктесіндегі туындысы f ʹ(хₒ) осы функция графигінің (xₒ;f(xₒ)) нүктесі арқылы өтетін жанамасының бұрыштық коэфициентіне тең: f ʹ(хₒ)=tgα=k.
1-мысал. y=x² параболасына (1;1) нүктесінде
жүргізілген жанаманың бұрыштық коэффициентін табыңыз.
Шешуі:
f(x)=x² функциясынан:
f ʹ(x)=2х
f ʹ(xₒ)=f ʹ(1)=2·1=2
f ʹ(1)=tgα=2
α=arctg2
ЖАНАМАНЫҢ ТЕҢДЕУІ
y=f(x) функциясы Nₒ(xₒ;yₒ) нүктесіндегі f ʹ(xₒ) берілсін.
Жанаманың теңдеуі түзу болғандықтан y=kx+b сызықтық функция ретінде іздейміз. Мұндағы k=tgα= f ʹ(xₒ), бұдан y= f ʹ(xₒ) x+b.
Nₒ(xₒ;f (xₒ) ) нүктесінің координаталарын қоямыз бұдан f (xₒ)= f ʹ(xₒ) xₒ+b
f (xₒ)= f ʹ(xₒ) xₒ+b теңдеуінен b-ны табамыз: b = f (xₒ)- f ʹ(xₒ) xₒ
b = f (xₒ)- f ʹ(xₒ) xₒ теңдеуін y= f ʹ(xₒ) x+b теңдеуіне қоямыз:
y= f ʹ(xₒ) x+ f (xₒ)- f ʹ(xₒ) xₒ. Соңғы теңдеуді ықшамдау арқылы: y= f (xₒ)+ f ʹ(xₒ) — (x — xₒ) аламыз. Бұл жанаманың теңдеуі.
ЖАНАМАНЫҢ ТЕҢДЕУІН ЖАЗУ АЛГОРИТМІ
xₒ -ге сәйкес f (xₒ)—ді есептеу.
f (x) функциясының туындысын табу.
xₒ—дегі туындының мәні f ʹ(xₒ)—ді есептеу.
y= f (xₒ)+ f ʹ(xₒ) ·(x — xₒ) формуласына қойып жанаманың теңдеуін алу.
1-мысал: f (x)=x²-5x+6 функциясының xₒ=1 нүктесіндегі жанаманың теңдеуін жазыңыз.
f (xₒ) =f(1)=1²-5·1+6=2.
f ʹ(x)=2x-5.
f ʹ(xₒ)= f ʹ(1)=2·1-5=-3
y= f (xₒ)+ f ʹ(xₒ) ·(x — xₒ) =2-3(x-1)=2-3x+3=5-3x.
Бұдан жанаманың теңдеуі: y=5-3x
Мысал. f (x) = x3 – 2x2 + 1 функциясының графигіне абсциссасы 2 болатын нүктеде жүргізілген жанаманың теңдеуін табайық.
Бұл мысалда x0 = 2, f (x0) = f (2) = 23 – 2 · 22 + 1 = 1,
f (x) – 3x2 – 4x,
f' (x0) = f' (2) = 3 · 22 – 4 · 2 = 4.
Жауабы: y = 1 + 4 (x – 2), яғни y = 4x – 7.
Мысал. y = x2 параболасына абсциссасы х0 болатын нүктеде жүргізілген жанаманың теңдеуін қорытып шығарайық.
y (x0) + 2 x0 (x – x0), яғни y = 2 x0x – x20
Мысалы, x0 = 1 болғанда теңжеуі y = 2 x – 1 болатын жанама шығады
Карточкалық тапсырма
f (x)=x²-5x+6 функциясының туындысын жазыңыз.
f (x)=12-3x+2x² функциясының туындысын жазыңыз.
f(x)=x²-3x+5 туындысын жазыңыз.
Достарыңызбен бөлісу: |