Сабақ тақырыбы: «Екі айнымалысы бар теңдеулер жүйесін шешу»

1. 
   Ұйымдастыру
   

Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру.

• 
  Саламатсыз ба, оқушылар. Бүгінгі сабағымда сіздерді көргеніме өте қуаныштымын. Ендеше жақсы көңіл күймен сабағымызды бастайық.
  
• 
  «Математиканы көрші отырған адамның шығарғанына қарап меңгере алмайсын» Ежелгі Грек ақыны Нивей айтқан еді, сондықтан бүгін әр қайсыныз жақсы жұмыс жасап, өз білімдерін көрсете біліңіз.
  

1 топ – Алмастыру тобы

2 топ – Қосу тобы

Оқушылар сабақтың басында өз көңіл күйіне байланысты смайликті таңдап ағашқа жабыстырады.

Конверттерді таңдау арқылы екі топқа бөленеді.

5. 
   мин
   

2. 
   Үй тапсырмасын тексеру (10 ұпай)
   

5 ұ

1. 
   Графиктік сурет
   
2. 
   Алмастыру, қосу тәсілдің ережелері
   
3. 
   Қосымша сұрақ: графиктік тәсіл
   

Ретімен орналастыр Қосу тобы

Әр тәсілдің ережесін ретімен орналастырады;

2) Әр тәсілдің ережесін айтады;

3) Мысал келтіру арқылы түсіндіреді.

1)- Теңдеудің біреуіндегі бір айнымалыны екіншісі арқылы өрнектеу керек;

2)-Табылған өрнекті екінші теңдеудегі осы айнымалынын орнына қою керек. Сонда бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу шығады;

3) - Шыққан бір айнымалысы бар сызықтық теңдеуді шешіп, ондағы айнымалынын мәнін табу керек;

4)- Табылған айнымалынын мәнін екінші айнымалыны табу өрнегіндегі орнына қойып, екінше айнымалыны табу керек.

2. Қосу тобы:

1)- Айнымалылардың біреуінің коэффициенттері қарама – қарсы сандар болатындай көбейткіштерге (-ке) жүйенің теңдеулерінің екі жағында (бір теңдеуін) көбейту керек;

2)- Жүйе теңдеулерінің он жақтарын және сол жақтарын мүшелеп қосып немесе азайтып, оны бір айнымалысы бар теңдеуге айналдыру керек;

3) - Шыққан бір айнымалысы бар сызықтық теңдеуді шешіп, ондағы айнымалының мәнің табу керек;

4) - Айнымалылардың біреуінің табылған мәніне сәйкес екінші айнымалының мәнің табу керек.

1 деңгей

• 
  Әлия Молдагулова туралы не білесіз?
  
• 
  Ол қай жылы және қайда дүниеге келді?
  
• 
  Оны білу үшін үшін келесі тапсырманы дұрыс орындау керек.
  

• 
  Міне балалар кім айта алады. Биыл Алия апамыздың нешеге толар еді? Дұрыс 90 жасқа.
  
• 
  Ұлы Отан Соғысы басталғанда Әлия не бары 17 жаста ғана еді. 1942 жылдың аяқ кезінде ол өзі сұранып, атқыштар мектебіне оқуға түсті. Оны үздік бітіріп шыққан соң майданға аттанды. 1944 жылы. Біздің әскерлер жаппай шабуылда Ленинград маңындағы елді – мекен үшін қатты ұрыс болып, шабуылға шығуға бұйрық берілуі сол-ақ еді, алдынғы қатарлы жас қазақ қызы «Отан үшін алға!» деп ұмтылды. Батыр қызды қостап соңынан барлық жауынгерлер лап қояды. Жауған оққа қарамастан батыр қыз қыстаққа алдымен кіреді. Ондағы жауды атып өлтіреді. Жаудың күші тойтаралып, қыстақ біздің қолға өтті.
  

Сұрақтарға жауап береді.

Бір айнымалыны екінші айнымалы арқылы өрнектейді, жауаптар жазылған конвертті тандайды. Егер конверттің іші бос болса онда есепті дұрыс шешпегендері деп түсінеміз. Ал дұрыс шешсе конверттің ішінен стикерге жазылған мәліметтерді Әлия Молдагулованың суреті бейнеленген постерге жабыстырады.

3 ұпай

• 
  Әлия Молдагулованың өмірбаяны туралы мәлемет жинау үшін келесі тапсырмаларды орындайық.
  

Әр топ есепті шығара келе шыққан жауаптарын берілген жауаптар нұсқалары ішінен тауып постерге стикер арқылы қосымша мәлемет жапсырады.

5 ұпай

(Қосымша -3)

Оқушылар есептің шартың талдайды, теңдеулер жүйесін құрастырады. Екі топ өз тәсілдерімен шығарады. Шыққан жауаптарын берілген жауаптар нұсқалары ішінен тауып постерге жапсырады.

1944. 
      жылдың 14 –ші қантары. Төртінші батальонға жауды Казачиха деревнясынан қуып шығып, Новосокольники –ДНО темір жолын босату тапсырылған. Берік бекініс жасап алған басқыншылар пулеметтен, миномет пен зеңбіректен оқ жаудырып, біздің солдаттардың шабуылын тежеді. Осындай сын сағатта Әлия: «Отан үшін! Сталин үшін!»- деп ұран тастап алға ұмтылды, жауынгерлерді жаңа шабуылға бастады. Қолдасқан айқас та болып жатты. Күтпеген жерден немістің офицері Әлияның гимнастеркасынан ұстай алған еді, ол бұлқынып шығып, өз автоматынофицерге қаратты. Бірақ фашист оны бірінші болып атып қалды. Ең соңғы күшін жинаған Әлия өзін атқан жауды автоматымен жайратты да, ауыр жараланды. Осы шайқаста Әлия біздің жауынгерлерді шабуыл жасауға алты рет көтеріп, бір өзі отыз бестен астам фашистердің көзін жойған. Батыр қыз денесі Малый Удрай өзенінің жағасындағы биік төбенің басына қойылды. Кейіннен Монаковаға 1965 жылы қайта жерленді.осындай ерен ерлігі үшін Әлия Нұрмұханбетқызына СССР Жоғарғы Советінің Президиумының 1944 жылғы мауысымының төртінші жұлдызында Совет Одағының Батыры атағы берілді.
      

(Қосымша -4)

«5»-9,10 ұпай

«4»- 6,8 ұпай

«3» - 3,5 ұпай

Есептердің шығару жолдарын талдайды. Берілген теңдеудегі у-ті х арқылы өрнектейді; сандар жұбы қай жүйенің шешімі болатынын тексереді; теңдеулер жүйесін алмастыру, қосу тәсілмен шешеді.

• 
  Ал енді, балалар, назарларымызды сабақ бойы дұрыс жауаптарымен құрастырылған постерге аударайық. Постерге қарап Әлия Молдагулованың өмірбаяны туралы шағын айтып берейік.
  
• 
  Бүгінгі сабағымызда Әлия Молдагулова туралы біршама мағлумат алдық деп ойлаймын, енді өздерін ерлік туралы, батырлық туралы қандай мақал мәтел білесіңдер?
  

Ерлік, батырлық туралы білетін мақал – мәтелдерді айтады. Ерлік туралы өз ойларын ортаға салады.

Қосу тобы: № 1511