Сабақ тақырыбы: «Наймандар. Керейттер. Жалайырлар»

түсіндіреді,

-ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтайды.

Бірқатар факторлар келесі факторларға әсер етті, мысалы...

X Y қарағанда маңыздырақ болды, өйткені…

Бұл оқиға /өзгеріс маңызды болды / айтарлықтай, өйткені…

Біздің анықтағанымыз...

Қорытындысында...

- патриотизм

- өз елі үшін мақтаныш

- ұлттық сана-сезім

- тәуелсіздік

7 минут

1-топ Наймандар

2-топ.Керейттер

3-топ. Жалайырлар

2.Мұса Боғра хан 960 жылы исламды Қарахан мемлекетінің мемлекеттік діні деп жариялады/Ақиқат/

1.Коммендация- билеушілердің өздерінің туысқандары мен жақындарына сыйлаған жер үлестері, феодалдық жер сыйлықтары /Жалған/

2.Қарахан мемлекеті дамыған феодалдық-патриархалдық мемлекет /Ақиқа

3.Қараханилерде көне түркі жазуы қабылданып,араб жазуын ығыстырып шығарды /Жалған/

4.Қарахан мемелекетіндегі билік екі тайпалық топ-жігіл және яғма ақсүйектері арасында бөлінді /Ақиқат/

5.Қарахан мемелекеті жайлы деректер қытай және иран авторларының еңбектерінде көптеп кездеседі./Жалған/

ІІІ-топ.

1.Дінбасыларға, діни мекемелерге ірі жер иеленушілерге өсиет етіп қалдырған жерлер- вакуф /Ақиқат/

2.960-990жж. Қарахан мемелекетінің қағаны-Сүлеймен /Жалған/

3.Қарахан сәулетшілерінің ерекшелігін дәріптейтін ғимарат- Рабиға бегім кесенесі /Жалған/

4.ХІ ғасырдың 30-жылдарының соңында мемелекет екіге бөлінді /Ақиқат/

5.1210 жылы наймандармен күресте Шығыс Қарахан әулеті талқандалды/Ақиқат/

7 сынып. Қазақстан тарихы. Электронды оқулығы. 2011ж.

Найман, керейіт, жалайырлардың Қазақстан аумағына қоныс аударуына дейінгі орналасуы туралы бейнеролик
https://www.youtube.com/watch?
v=5JFgu-AQa9E

Найман, керейіт, жалайырлардың ХІІ ғ дейінгі қоныстануы

Найман, керейіт, жалайыр тайпалары туралы ақпарат

8 минут

10 минут

«Наймандар, Керейттер, Жалайырлар» тақырыбында бейне ролик көрсету.

Әр топқа келесі мәселелер қамтылған мәтін таратыу:

1-топ. Наймандар мемелекетіне постер қорғау.

Дескрипторлар:

• 
  Наймандардың аумағы мен астанасын картада көрсетеді;
  
• 
  Ішкі және сыртқы саясатындағы негізгі фактілерді анықтайды;
  
• 
  Басқару жүйесінің даму ерекшеліктерін ашып көрсетеді.
  

-Керейттердің дамуын,аумағын, астанасын анықту.

-Керейттердің қоныстануының 2-3 себептерін анықтау

-керейттердің Қазақстан аумағына қоныстануының 2-3 салдарын анықтайды.

-Қорытынды ой.
3-топ. Жалайрлар мен Қарахан мемелекетінің ұқсастығымен айырмашылығын салыстыру.

.

Дескрипторлар:

-жалайырлар мен Қарахан мемлекетін салыстыра отырып, үш ұқсастығын анықтайды.

-Мемлекеттердің ең басты үш ерекшелігін көрсетеді.

ҚБ: «Бағдаршам» әдісі

Жұптық жұмыс.

Әр мемлекетке қатысты мәліметті төмендегі кестеге топтастырыңыз

А) «Сегіз» В) «Тоғыз» С) «Он оқ» D) «Он тайпа»

А) Балықты В) Мыңбұлақ С) Тараз D) Суяб

А) Орхон, Ертіс, Есіл В) Еділ, Жайық

С) Орхон, Керулен, Аргун D) Ертіс, Сарыөзен,
4. Керейіт мемлкетінің шарықтау шегі қай хан тұсына тұспа-тұс келеді?

А) Наркеш В) Маркус С) Даян D) Гурхан

А)Мүқылай В) Құршақұз С) Тоғырыл Д) Наркеш Дайын

5 минут

Оқушыларға «Білім қоржыны» кері байланысын ұсыну.

2-тапсырма.

Керейттер мемелекетін «Балық қаңқасы»әдісі арқылы қорғау

Дескрипторлар:

-Керейттердің дамуын,аумағын, астанасын анықтады.

-Керейттердің қоныстануының 2-3 себептерін анықтайды.

-керейттердің Қазақстан аумағына қоныстануының 2-3 салдарын анықтайды.

-Қорытынды ой.
3-Тапсырма. Жұптық жұмыс.
Әр мемлекетке қатысты мәліметті төмендегі кестеге топтастырыңыз

І-жұп

а	Тарихшы Әбілғазының «Түрік шежіресінде» оларды Шыңғысханның қолға түсірген тұтқындары ретінде көрсетеді, олар адал қызметтері арқылы монғолдарға сіңісіп кеткен
б	Мемлекет Наркеш Дайын кезінде күшейді
в	Орхон, Керулен, Селенгі, Аргун өзендерінің бойында тұрған ІІ-жұп
а	Селенгі, Хилок, Орхон өзендері, Қарақорым таулы қыраттарында өмір сүрген
б	Халықты өз төңірегіне топтастыра білген Инанч-Білге елді өнерге, күн көріс-тіршілікке баулып, бейбіт өмір салтына тартады
в	Тоғырыл мен Шыңғыс хан арсындағ достық қатынас ұзаққа созылмай 1202 ж. Шыңғыс хан жаулап алды.
а	ІІІ-жұп Маркус пен оның баласы Құршақұз кезінде мемлекет шарықтау шегіне жетті
б	Білге хан қайтыс болғаннан кейін, оның ұлдары Бұйрық пен Даян арасында билік үшін талас басталды
в	Жамұқа құрылтай шақырып, өзін гурхан жариялаған
а	ІҮ-жұп Шыңғыс ханның құтылу үшін Күшлік Жетісуға қашты
б	Орталығы қазіргі Улан Батор қалсы жанындағы Хантәңірі тауының шығыс жағындағы Битөбе деген жерде болған.
в	Шыңғысханның жақын адамы, ақын, шешен, әрі батыр Мұқылай болған Ү-жұп
а	Батыс Манғолия мен Шығыс Қазақстан жерін иеленіп, ХІІ ғасырдың екінші жартысында өзінің гүлденген кезеңіне жетті.
б	Мемелекеттік дәрежеде өмір сүргендіктері жайлы мағлұматтар араб,парсы жазба деректерінде кездеспеді, тек монғол шежірелерінде сөз болған.
в	«Монғолдың құпия шежіресі» кітабындағы деректерге қарағанда ,ХІғ. аяғы-ХІІ ғ. басында монғол хандығымен жақсы қарым-қатынаста болған.

Наймандар	керейттер	жалайырлар

Білім алушы

Найман мемлекетіне қатысты мәліметті жіктейді; Керейіт мемлекетіне қатысты мәліметті жіктейді; Жалайырлар мемлекетіне қатысты мәліметті жіктейді. 4-тапсырма. 1.. «Найман» сөзінің монғол тіліндегі мағынасы А) «Сегіз» В) «Тоғыз» С) «Он оқ» D) «Он тайпа» 2. ХІІ ғ. екінші жартысындағы найман елінің орталығы А) Балықты В) Мыңбұлақ С) Тараз D) Суяб 3. Жазба деректер бойынша керейіттер тайпасы мекен еткен өзендер бойы А) Орхон, Ертіс, Есіл В) Еділ, Жайық С) Орхон, Керулен, Аргун D) Ертіс, Сарыөзен, 4. Керейіт мемлкетінің шарықтау шегі қай хан тұсына тұспа-тұс келеді? А) Наркеш В) Маркус С) Даян D) Гурхан 5.Щыңғыс хан Жалайырларды қол астына қарату үшін кіммен одақтасты? А)Мүұылай В) Құршақұз С) Тоғырыл Д) Наркеш Дайын

2-тапсырма.

Жалайырлар мен Қарахан мемелекетінің ерекшеліктері мен ұқсастықтарын анықтайды.

Дескрипторлар:

• 
  Жалайырлардың айырмашылықтарын анықтайды;
  
• 
  Қарахан мемелекетінің айырмашылықтарын анықтайды;
  
• 
  Жалайырлар мен Қарахан мемелекетінің ұқсастықтарын анықтайды. .
  

3-Тапсырма. Жұптық жұмыс.