Сабақтың мақсаты: Білімділік: Оқушылардың білім дағдысын қалыптастыру
жүктеу/скачать 132,48 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сабақтың типі
- I . Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: Біліміңді сынап көр
- Ұлулар типі Дене қуысы Асқорыту жүйесі Артқы ішек Аналь тесігі
- Жүзімұлу Айқұлақ II. Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі
- • Бауыраяқты ұлулар класы .
- Басаяқты ұлулар класы
- Қосжақтаулы ұлулар класы
- IV. Үй тапсырмасын беру
| Сабақтың тақырыбы: Айқұлақ (немесе інжуір) және мидиялар. Олардың тіршілік орталары. Құрылысының ерекшеліктері. Қозғалуы. Қоректенуі.Тыныс алуы. Көбеюі. Биоценоздағы рөлі және практикалық маңызы.
Сабақтың мақсаты: Білімділік: Оқушылардың білім дағдысын қалыптастыру. Дамытушылық: Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру. Оқушылардың өзін – өзі дамуына жетелеу және оқушылардың ойлау, есте сақтау қабілетін арттыру. Тәрбиелік: Ұқыптылыққа және табиғатқа деген сүйіспеншілігін арттыру. Сабақтың типі: Жаңа сабақты игеру Сабақтың көрнекілігі: интербелсенді тақта, қимақағаздар, бейнекөрініс. Ұйымдастыру кезеңі: - оқушылармен амандасу - сыныптың тазалығын тексеру - сыныптың кезекшілігін анықтау - оқушыларды түгендеу - сабаққа дайындықтарын тексеру - оқушыларды топқа бөлу; (психологиялық тренинг арқылы) I. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: Біліміңді сынап көр. (сұрақ-жауап оқушыларға ауызша сұрақтар қоямын,олар жауап береді) 1.Ұлулар типінің кластарын атаңдар? ( бауыраяқтылар,басаяқтылар,қосжақтаулылар) 2.Тип неге «ұлулар» деп аталған? (бұл топтағы жәндіктер денесі буылтықсыз, өте жұмсақ және дене құрылысы ұқсас болғандықтан, ұлулар типіне жатады) 3.Ұлуларда жаңадан пайда болған қандай мүшелер жүйесі бар, олар қандай қызмет атқарады? (тіс орнына үккі, асқа қатысты без бауыр мүшелері дамыған) 4.Ұлулар қалай тыныс алады? (құрлықта тіршілік ететін ұлулар өкпе арқылы тыныс алады, ал суда тіршілік ететіндер шапанша астында орналасқан желбезек арқылы жүзеге асады) 5.Ұлулар қалай қозғалады? (аяқтары арқылы қозғалады) Кесте толтырып, дұрысына (+) белгісін, дұрыс келмегеніне (-) таңбасын қойыңдар Ұлулар типі Дене қуысы Асқорыту жүйесі Артқы ішек Аналь тесігі Тынысалу жүйесі Қантарату жүйесі Сорғыштар Пайда болған жаңа жүйе туралы қысқаша баяндап жазыңдыр Жүзімұлу Айқұлақ II. Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі Ұлулар денесі жұмсақ, үш қабатты, екіжақты симметриялы көпжасушалы омыртқасыз жәндіктер. Олардың денесі бастан, тұлғадан, аяқтан, бақалшақтан және бақалшақ қалдығынан тұрады. Ұлулар типіне бұрын «былқылдақденелілер» деген атау пайдаланылған. Ұлулар типінде 130 мыңнан астам түр бар деп есептеледі. Ұлулар типі Бауыраяқтылар Қосжақтаулылар Басаяқтылар Ұлулардың буылтық құрттардан негізгі ерекшелігі – денесі бунақтарға бөлінбейді. Тұлғадан ерекше қатпарлы қабат – шапанша (мантия) түзіледі. Тұлға мен шапанша аралығында шапанша қуысы болады, ал шапаншаның үстіңгі бетінен бақалшақ қалыптасады. Асқорыту жүйесі едәуір күрделі. Дененің алдыңғы бөлігіндегі ауыз тісшелері – үккі тілге және жұтқыншаққа жалғасады. «Бауыр» деп аталатын асқорыту безінің аузы қарынға ашылады. Көпжасушалы жәндіктерден бұрын кездеспеген асқорытуға қатысатын без бауырды ұлулардан бірінші рет байқаймыз. Тағы бір ерекшелік – ұлуларда қантарату жүйесі ашық. Көптеген ұлулардың қаны түссіз. Қанның түсі көгілдір (басаяқтылар) ұлулар да бар. Жүректе бір немесе екі құлақша, бір қарынша болады. Құрлықта тіршілік ететін ұлулар өкпемен тыныс алады. Суда тіршілік ететіндерінің тыныс алуы шапанша астында орналасқан желбезектер арқылы жүзеге асады. Ұлулардың зәршығару жүйесі бір немесе екі бүйректен және несепағар түтіктен құралады. • Бауыраяқты ұлулар класы. Бұлар – теңізде және құрлықта тіршілік ететін жәндіктер. Оларды көлдерден, тоғандардан, суқоймалардан да кездестіруге болады. Түйіртек, жұмырлақ көлдерде және тоғандарда өмір сүреді. Шалшық ұлуы, тоспаұлу және қошмармүйіздер баяу ағатын суқоймаларда кездеседі. Жүзім ұлуын – жүзімдіктен, ал жалаңаш шырышты бау – бақшалар мен өзге заттар астынан кездестіре аламыз. • Басаяқты ұлулар класы. Олар – ең жоғары құрылымды жәндіктер. Бұларда бақалшақ жойылып кеткен. Суы тұзды және оңтүстіктегі теңіздерде, мұхиттарда ғана өмір сүреді. Басаяқты ұлулар – өте ірі жәндіктер. Басаяқтылардың денесі бастан және тұлғадан құралады. Қармалауыштардың ішкі жағында бірнеше қатар сақиналанған сорғыштар бар. Сегізаяқтар қармалауыштардың жәрдемімен су түбінде жүріп, корегін аулайды. Каракатица және кальмар өте баяу жүру үшін қармалауышы мен басын алдыға қаратып жүзеді. • Қосжақтаулы ұлулар класы. Бұлар – Жер шарына кең таралған көпжасушалы жәндіктер. Олар мұхитта, теңізде, тұщы суқоймаларында, өзендерде тіршілік етеді. құрлықта кездеспейді. Қосжақтаулы ұлулар класының өкілі айқұлақ. Олардың бақалшағы ашып – жабылатын екі жақтаудан тұрады. Сондықтан бұл жәндіктер қосжақтаулы ұлулар деп аталған Айқұлақ судың түбінде мекендеп, сондағы құмға денесінің доғаланған алдыңғы бөлігімен көміліп жатады. Дене тұрқы он сантиметрдей. Жотасынан майысқақ сіңірмен байланысқан екі жақтаулы бауыр жағынан ашылып - жабылатын бақалшағы болады. Бақалшақтардың арасынан ай не құлақ тәріздес пішіндегі аяқтары көрінетіндіктен айқұлақ деп аталады. Айқұлақтың бақалшағынан былқылдақ денесі көрінеді, басы жойылып кеткендіктен, денесі тұлға мен аяқтан құралады. Аяғының қасында айқұлақтың аузы көрінеді. Ауыздың екі жағында қармалауыштары және тіл тәрізді аяғының екі қапталында тақташалы желбезектер болады. желбезектерді кірпікшелер қаптап жатады. Сол кірпікшелер қимылдағанда су кіріс симфонынан еніп, шығару сифонынан сыртқа шығады. Сифондар айқұлақтың артқы жағында бірінің үстінде бірі орналасады. Су астыңғы кіріс сифонымен енгенде, онымен қоса ұсақ жәндіктер де айқұлақтың бақалшағына енеді де, судың ағынымен аяқтың үстіңгі жағындағы ауызға барып, үлкен тоспаұлуға ұқсас- асқорыту жүйесіне түседі. Айқұлақта бас болмағандықтан, оның тілі, жұтқыншағы жоқ, сондықтан қорек алдымен өңешке, одан қарынға және ішекке өтеді. Айқұлақтың бауыры жақсы жетілген , оның өзегі қарынға ашылады.Айқұлақ бүйрегі арқылы зәр шығарады. Айқұлақта арнаулы сезім мүшелері болмайды. Айқұлақ-дара жынысты жәндік, бірақ оның аталығын аналығынан айыру оңай емес. Мидия-калифорниялық мидиялар-"бисал тізбегі" деп аталатын талшықтары арқылы жартастарға жабысып тірішілік етеді.Гамбут хитондары-"қақпақша" аталатын сегіз тілемшеден тұратын ұлулар. Мүйізді ұлудың артқа қарай бағытталған мүйіз тәріздес өсінділері бар қарақошқыл қабыршағы болады. Қосжақтаулы ұлулардың ағаштан жасалған құрылыстар мен кеме түбін тесетін түрлері бар. Олар өте қауіпті зиянкестер болып табылады. Денесінің алдыңғы бөлігіндегі қосжақтаулы кішкене бақалшағымен сүректі бұрғылан теседі. Сөйтіп өзіне жол салады да, ағашты пайдалануға жарамсыз етеді. ІІІ.Қорытындылау: Бекіту кезеңі. Ұлулар типі Дене қуысы Асқорыту жүйесі Артқы ішек Аналь тесігі Тынысалу жүйесі Қантарату жүйесі Сорғыштар Пайда болған жаңа жүйе туралы қысқаша баяндап жазыңдыр 1.Жүзімұлу 2. Айқұлақ 3. Кальмар Жұмбақ шешу Аяғы,тұлға, басы бар, Сыртында сауыт тасы бар.. Ойланып көр балалар, Шешуін оның табыңдар. (Ұлу) Аяғы бар басы жоқ, Тұлғасы бар қарны тоқ Екі жақтау қорғаны, Ол болмаса сорлады. (Айқұлақ) Бақалшағы жоқ сыртында, Үккісі бар ұртында. Қорегін ұстар таяғы, Арқанға ұқсас аяғы (Сегізаяқ) IV. Үй тапсырмасын беру : «Біліміңді сына» .Айқұлақ және медиялар V Бағалау. Оқушыларды бағалау Каталог: wp-content -> uploads -> 2016 2016 -> Дәріс №1 Тақырыбы: Саясаттану ғылым және оқу пәні ретінде 2016 -> ОҚУ Әдістемелік кешен пәН «Қазақ Әдебиетін жаңа технология бойынша оқыту әдістемесі» мамандық 2016 -> Қазақстанның ірі мемлекет қайраткері, ұлт жанашыры, ел қамқоры, халқымыздың біртуар перзенті 2016 -> Сабақтың тақырыбы Үш бақытым. Мұқағали Мақатаев Туған тілім. Дихан Әбілов Жалпы мақсаты 2016 -> «Алаштану негіздері» таңдау курсы Түсінік хат «Алаштану негіздері» 2016 -> Сабақтың атауы Н.Әлімқұлов Қоңырау Мақсаты 2016 -> Силлабус Пән: Педагогика тарихы Курс: 4 Мамандық: 5В010200 «Бастауышта оқытудың педагогикасы мен әдістемесі» Кредит саны: 2 Экзамен: 7 семестр Семей-2015 «Педагогика тарихы» 2016 -> Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі 2016 -> Сабақтың атауы Бейнелеу өнерінің түрлері Сілтеме Сабақтың жабдығы 2016 -> Сабақтың тақырыбы: Менің Отаным Қазақстан жүктеу/скачать 132,48 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|