Сабақтың тақырыбы Дененің салмағы. Салмақсыздық. Сілтеме
жүктеу/скачать 109,13 Kb.
|
| Шілдебаева Айгүл Амангелдіқызы
Қызылорда облысы, Жалағаш ауданындағы №201 орта мектеп-лицейінің физика пәнінің мұғалімі Қысқа мерзімді жоспар №16
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары (мұғалім және оқушы немен айналысады) :
Үй тапсырмасын тексеруге қойылатын ашық және жабық сұрақтар: 1.Бір дененің екінші денеге әсері қалай байқалады? 2.Серпімділік күші қандай жағдайда пайда болады? Ол қалай қарай бағытталған? 3.Ньютонның І, ІІ, ІІІ заңын тұжырымдаңдар. 4.Серпімділік күшінің пайда болу себебін түсіндіріңдер. 5.Үйкеліс не себептен пайда болады? 6.Үйкелісті қалай арттыруға, қалай азайтуға болады? 7.Күнделікті өмірде өздеріңе үйкелістің қандай түрлері жиі кездеседі? Айналаларыңа қараңдар, үйкелістің пайдалы әсерін байқай алдыңдар ма? 8. Автомашиналардың доңғалақтарын не себепті бедерлі етіп жасайды? 9. Неліктен жүргізуші жауын-шашын күндері , көк тайғақта , қоңыр күзде көлікті жүргізу кезінде аса абай болуы керек?
Физикалық диктант. Салмақ және ауырлық күші – бұл екі түрлі күш, олар әр түрлі денелерге түсірілген және бірдей болмауы мүмкін. Дененің Жерге тартылуы салдарынан оның тіреуге немесе аспаға әсер ететін күші дененің салмағы деп аталады. Дене вертикаль бойымен жоғары үдемелі қозғалғанда оның салмағы ma- ға артады. Яғни дененің вертикаль бойымен жоғары үдемелі қозғалысы нәтижесінде оның салмағының артуын асқын салмақ деп атайды. Зымыран қозғалысының қарқынды бөлігінде ғарышкерлер асқын салмаққа ұшырайды. Лифт үдеумен қозғалғанда , оның бастапқы көтерілу кезінде жолаушылар асқын салмақты сезінеді. Алайда бұл асқын салмақтың шамасы және біліну уақыты өте аз болады. Ұшақты тік шүйілуден алып шығарда ұшқыш та асқын салмаққа тап болады. Дене вертикаль төмен қарай үдемелі қозғалғанда оның салмағы ma- ға азаяды . Мысалы ғарыш кемемен орбиталық ұшу кезінде ғарышкерлер және оны қоршаған заттар салмақсыздық күйге түседі. Дененің тіреумен өзара әсерлесуі болмайтын күйін салмақсыздық күй деп атайды, яғни дененің салмағы нөлге тең болғандағы күй. Р =0 Мысалы,тұғырдан суға секіргенде, лифтімен төмен түсе бастаған мезетте, жоғары қарай секірген кезде бір сәт салмақсыздық күйде болады.
2. Салмақсыздық деген не және ол қай уақытта пайда болады? Өздерің салмақсыздық күйге түсіп көрдіңдер ме? (1 ұпай) 3.Жүгіріп бара жатқан адам асқын салмақ және салмақсыздық күйлерін сезіне ме? (1 ұпай)
1. Салмақсыздық күйінде адам ағзасының қандай қызметтері өзгереді деп ойлайсыңдар? (2 ұпай) (Салмақсыздық күйінде адам кеңістікте жол таба алмайды, ол тепе - теңдік, көру, сезу, бұлшық ет сезімталдығының бұзылуының себебінен болады. Адам құлап баратқандай немесе жоғарыдан төменге ұшып баратқандай сезінеді. Сонымен бірге, адамның қаны да салмақсыздық күйінде болады. Салдарынан қан айналымы бұзылып, қан астыңғы бөліктен үстіне ұмтылады. Реттеу механизмдері іске қосылып, қан айналымына қатысатын қан мөлшері азаяды. Бүйрек суды жоғары көлемде шығара бастайды. Шөлдеу сезімі азаяды. Сүйек пен бұлшық еттің салмағы азайғандықтан ғарышта адам жүрмейді, жүзіп жүрген секілді болады. Сондықтан, ғарышкерлерді ұшпастан бұрын арнайы дайындықтан өткізеді.) 2.Жер бетінен тік жоғары 20 м/с2 үдеумен көтерілген ғарыш зымыранының ішіндегі массасы 80 кг ғарышкердің салмағы неге тең ?( ІІІ деңгей 1. Останкино телемұнарасының лифті 15с ішінде 7 м/с жылдамдыққа үдетіледі. Қозғалыстың соңындағы массасы 80 кг адам салмағының өзгерісі (  ) (3 ұпай)
2. Қисықтық радиусы 100 м дөңес көпірдің үстімен 72 км/сағ жылдамдықпен өткен, массасы 2 т автомобиль салмағының өзгерісі неге тең? (3 ұпай) Критерийлер бойынша бағалау. 4-5 ұпай – «3» 8-10 ұпай – «4» 11-13 ұпай – «5» Рефлексия. Сабақта мақсатыма жете алдым ба _______________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ Сабақтың тиімді жақтары ________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ Тиімсіз болған жақтары ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ Келесі сабақта нені ескеру қажет ______________________________________________________ _________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ жүктеу/скачать 109,13 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
) (2 ұпай)