Сабақтың түрі: жаңа сабақ Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру

Ұлт аспаптар оркестрі қалай құрылды?

   

Мақсаты:

                1. Оқушыларға халық аспаптар  оркестрі жайлы түсінік беру

                2. Әнге, күйге қызығушылығын арттыру

                3. Қоғам мүшелерінің жоғары деңгейдегі адамгершілік, рухани, мәдени дамуына қол жеткізу.

 

Қолданылатын көрнекіліктер:

Қазақ ұлттық аспаптарының, оркестрдің суреттері,үнтаспа, домбыра т.б. 

                      І.Ұйымдастыру

                      ІІ. Үй тапсырмасын пысықтау

                      ІІІ. Жаңа тақырып

                      ІV. Қорытындылау

І.Ұйымдастыру кезеңі  Психологиялық дайындық

Сәлемдесу, түгендеу, сабаққа дайындығын тексеру, сынып тазалығына назар аудару.

  Ән айту:   «Мейірбан  ұстаздар».

   Ән айтар алдында  дауыс қыздыру.

Оркестрдің  негізгі түрлері:

Симфониялық оркестр

Қазақ халық оркестрі

Үрмелі аспаптар

Камералық   оркестр

Аспаптар оркестрі

 Қазақтың халық аспаптар  оркестірі  туралы мәлімет

   1934 жылы халық дарындарының кезекті бүкіл қазақстандық  слёті  өткізілді.  Оған Қазақстанның  түкпір-түкпірінен  сан саладағы  өнерпаздар  келіп, өнер сайысына түсті.  1934 жылы  дүние жүзіне әйгілі  болған  қазіргі Құрманғазы  атындағы  Мемлекеттік академиялық халық аспаптары  оркестрінің  іргетасы  қаланған болатын. Басында  ол Қазатком атындағы ұлттық  оркестр  атанды.  Алғашқы оркестр құрамында Д.  Нұрпейісова,  О. Қабиғожин, Л. Мұхитов, Қ. Жантілеуов т.б  сынды дарындылар қызмет етті. Оның  көркемдік  жетекшісі  және  бас дирижері  болған   белгілі компазитор  Ахмет Жұбанов.   Бұл  оркестірге  кейін  Құрмағазы  Сағырбайұлының   есімі берілді.

      Күйлер  әлеміне саяхат.      

  1. С. Құрманғазы  «Сары Арқа».

 Оқушылар  күйді тыңдап  кімнің күйі,  қандай тақырыпқа арналғанын айта  отырып,    күйдің мазмұнын ашу.

            2. Н. Тілендейев «Ата толғау»                   

Оқушылар  күйден  үзінді тыңдай отырып, музыкалық  және шулы, ұрмалы аспаптардың  даусын есту.           

 Сергіту  сәті.  «Қара жорға»  әніне  би элементтерін пайдаланып, бой ширату.                           

 Ахмет Жұбановтың  өмірбаянына  қысқаша тоқталу.

 

Ахмет Жұбанов (1906-1968)

Академик, профессор, өнертану ғылымының докторы, қазақтың алғашқы кәсіби композиторы. Әр жанрда жазған көптеген музыкалық шығармалардың және музыкатану ғылымында баға жетпес “Ғасырлар пернесі”, “Замана бұлбұлдары” кітаптарының авторы.

А.  Жұбанов  бірнеше күрделі  музыкалық  шығармалар және «Қарлығаш», «Ақ көгершін»  т.б  атты әндер жазып қалдырған.

«Ақ көгершін»   әнін үйрену.

1:үрмелі аспаптар - дыбысын үру арқылы шығарылатын аспаптар сазсырнай, қоссырнай, қамыссырнай, мүйізсырнай, сыбызғы, ұран, керней.;

2.ішекті аспаптар - дыбысы ішек арқылы шығарылатындарға жататындар: жетіген, шертер, екі және үш шекті домбыралар, қылқобыз;
3.жіңішке сым арқылы дыбысы шығарылатын аспап: шаңқобыз немесе шаңқауыз;
4.ұрмалы аспаптар - аспапқа тартылған көн арқылы дыбыс шығарылатындарға жататындар:даңғыра, дауылпаз, шыңдауыл, дабыл , кепшік, шың;
5.шулы аспаптар аспаптың басына тағылған шынжырлар, қоныраулар арқылы дыбыс шығарылатын тобы — асатаяқтың бірнеше түрлері.
                

VІ. Қорытындылау.

                                         Тест.

а) 1932ж   б) 1933    в) 1934ж г) 1935 ж

а) диржёр      б) композитор     в) ғалым        г)  профессор

а) 1940ж    б)  1939ж    в)  1944ж      г) 1945ж

а) Е. Брусиловский; б) А. Жұбанов;  в) А. Затаевич;  г) Б. Ерзакович.

а) “Қазақ – ұлт аспаптары”;     б) “Ән өнері және уақыт”;

в) “Замана бұлбұлдары”;           г) “Саз теориясы”.

6.Қазақтың  халық аспаптар  оркестрі  кімнің  атымен аталды?

а) Құрманғазы               б. Дәулеткерей            в. Тәттімбет      г. Қазанғап

а) Қ. Қожамьяров; б) Б. Жамақаев;  в) Ш. Қалдаяқов; г) А. Жұбанов

артисі  кім?

а) С. Тұрысбеков; б) Ш. Қажығалиев  в) Д. Нұрпейісова; г) Н. Тілендиев

9. Алғаш  оркестр құрамында кім болды?

а) Д. Нұрпейісова;           б)  М. Төлебаев;

в) Л. Хамиди;                   г)  Н. Тілендиев

10. Ахмет Жұбановтың  өмір сүрген  жылдары.

а) 1905-1960жж  б) 1906-1968жж   в) 1904-1968жж  г) 1906-1969жж.

 

V.  Үйге тапсырма:

 Әнді жаттау,  «Күй  құдіреті» тақырыбында шағын шығарма жазу