Сабақтыңтақырыбы : Айбынды Ата заңға 20 жыл Сабақтың мақсаты

• 
  Мемлекеттік мереке азаматтарымыздың құқығы мен бостандығының кепілі –ел Ата Заңының 20 жылдығына орай   Конституция бойынша алған білімдерін күнделікті өмірде қолдана білетін тұлғаны тәрбиелеу;
  
• 
  Саяси өмірден хабардар , қоғам алдында тұрған мақсаттарды шешуге белсене араласатын жеке тұлғаны қалыптастыра отырып шығармашылық, іздемпаздық дағдысын дамыту;
  

• 
  Қазақстан Республикасының Конституциясы, 1995 жыл 30 тамыз
  
• 
  Қазақстан Республикасы заңнамасындағы мемлекеттік тіл: мәселелері және келешегі – Астана, 2010 жыл
  
• 
  Қазақ тілінің грамматикалық анықтағышы. – Астана, 2012.
  
• 
  Асыл сөз. Негізгі оқулық. – Қызылорда, 2013.
  

• 
  Экраннан бейнеақпарат көрсетіледі.
  

• 
  Қазақ даласындағы ең алғашқы заңдар туралы не білесіздер?
  
• 
  «Жеті Жарғы» заңдар жинағының авторын білесіздер ме?
  

Қазақ заңдарының тарихында «Қасым ханның қасқа жолы» деп аталатын заң ережелерінің орны бөлек. Кейін ХҮІІ ғасырда мұны Есім хан түпкілікті қолданып, заң күшіне толық енді. Мұны халық «Есім ханның ескі жолы» деп атады. Жоғарыда аталған екі заң ұлы хан, Әз Тәуке тұсында одан әрі жетілдіріп, жаңа құқықтық тараулар енгізілді. Ақыл-парасаттың арқасында Әз Тәуке аталған ханның тұсында «Жеті Жарғы» атты қазақ әдет-ғұрып құқығының тамаша ескерткіші туды. Ұлы билермен ақылдаса отырып, Әз Тәуке шығарған «Жеті Жарғының» өзіне дейінгі дәстүрлі заң жобаларының шырынын бойына сіңіре туындағаны хақ.

Халқымыздың құқық, билік, сот ісі жөніндегі көңіл аударарлық заңы 1885 жылы Семейдің Қарамола съезінде Абайдың қатысуымен жазылған Ереже.

Бұл заңдардың жақсы жағы сақталып, жеке адамның бас амандығы, ар-намысы мен мал мүлкін қорғау мәселелері баса айтылады. Тәлім-тәрбие беру мен ел ынтымағын сақтауға қатты көңіл бөлген.

• 
  Мүлік заңы
  
• 
  Қылмыс заңы
  
• 
  Әскери заң
  
• 
  Елшілік жолдары
  
• 
  Жұртшылық заңы
  

1. 
   Тіл тигізу, балағаттау, ұру, денеге зақым салуға қатысты берілетін жазалар
   
2. 
   Кісі өлімі, оған салынатын айып
   
3. 
   Ұрлық, барымта
   
4. 
   Зинақорлық, зайыбының көзіне шөп салу
   
5. 
   Әдептілік, ата-ананы сыйлау, үлкендер сөзіне құлақ салу
   
6. 
   Жеті ата ішінде қан араластырмау
   
7. 
   Елді мекен, көшіп-қону, жер дауы
   

1. 
   Жалпы ережелер
   
2. 
   Адам және азамат
   
3. 
   Президент
   
4. 
   Парламент
   
5. 
   Үкімет
   
6. 
   Конституциялық Кеңес
   
7. 
   Соттар және сот төрелігі
   
8. 
   Жергілікті мемлекеттік басқару және өзін – өзін басқару
   
9. 
   Қорытынды және өтпелі ережелер
   

• 
  Тапсырма. Мәтінді оқып, зат есімдерді табыңыз
  

• 
  Тапсырма. Берілген мәліметтерді пайдалана отырып, мәтін дайындалды. 
  

• 
  Конституция қабылданған Республикасының күні деп жарияланды күн- Қазақстан Конституция
  

• 
  Конституцияға бүкіл мемлекеттегі негізделіп заң қабылданады
  

• 
  бұзылуы құқық бұзушылық болып табылады Конституциялық қағидалардың
  

• 
  Тапсырма. Мақалдардың мағынасын түсіндіріп, ой бөлісіңіз:
  

• 
  Әділ билік – алтын таразы
  
• 
  Тура биде туған жоқ
  
• 
  Ханға хандық, биге билік
  
• 
  Иілген басты қылыш кеспейді
  

• 
  Тапсырма. Хабарландыру
  

Түрлері:

Отырыс туралы

Салтанатты жиналыс туралы

Бірлескен мәжіліс туралы

Бос қызмет туралы

Хабарландыру

6 мамыр күні, таңертеңгі сағат 10-да акті залында Ұлы Отан соғысы ардагерлерімен кездесу өткізіледі. Салтанатты кездесу Жеңіс күніне арналады.

Бағдарлама:

1. 
   Ұлы Отан соғысы ардагерлерінің естелік- әңгімелері
   
2. 
   Көркем өнерпаздар концерті
   

• 
  Тапсырма. Үлгідегі хабарландыруды пайдалана отырып, Конституция күніне орай өткізілетін іс-шараларға хабарландыру жазыңыз
  

• 
  Тапсырма. Берілген қазақша сөздердің орыс тіліндегі дұрыс
  

Талапкер                обещание

Жазалау                 преступник

Кек                       стать свидетельем

Уәде                           наказывать

Қылмыскер                  рукоприкладство

куәлікке жүру         истец

қатал кесім               месть

қол жұмсау             строгое решение

Төмендегі заң терминдерінің синонимдерін табыңыз және олардың барлығы да «Б» әріпінен басталуы қажет.

1)Қате2)Мәміле

3) Жарлық

4) Азат ету

5) Мал ұрлығы

6) Ел билеу

7) Еркіндік 

• 
  салыстыр…Сарала…
  

• 
  Тапсырма. Қима қағаздардан өлең құрастырыңыздар.
  
• 
  Мәтінге негіз болып тұрған тірек сөздерді жазыңыз
  

Тереңнен созған тамырын,ғасырдан тартқан желісін,

Тарихтан асқан қастерлі ақиқат жоқ-ау мен үшін,

Бабалар жортқан боз дала- аяулы алтын құндағым,

Армандай болған Азаттық- алғашқы ұлы жеңісім.

Ақынға құлақ асыңыз, ақтарып жатпай мұрағат,

Айбынды ата заңымда билерден қалған ұлағат.

Қасиеті мен киесін бір ауыз сөзге сиғызған,

Қазақ боп туған сәтімде –ақ қонған ғой маған сірә, бақ.

Айбынды Ата Заңымда абырой-күшім, ар құсым,

Ұсқыны болып тұр оның ұлтымның ұлы болмысы.

Алтын жіп өрген арқауын бекзада біздің халықтың,

Бергісі мен арғысы, Тәукенің Жеті Жарғысы…

Тамұқта түскен тыртықты тағдырым бүгін ұмыттыр,

Жаураған жүрек болса егер, жылы сөзіңмен жылыт бір.

Өзегі күйген ерлердің өкінішінің өтеуі,

Өзімнің ата жұртымда өз заңым билік құрып тұр.

   Кері байланыс парағы

Бүгін мен……білдім

…… қызықты болды

…….қиын болды

Мен мына тапсырмаларды орындадым.

Мен енді білемін

Мен …….үйрендім Мен сезіндім……….

Сабақтың маған бергені……..

Бүгінгі сабақтың бағасы……….

Үйге тапсырма

• 
  “Қазақтың бұрынғы ел басқару құрылымы” тақырыбына ой бөліске дайындық
  

Рәміздер - ұлттық мақтанышымыз

Мақсаты: Отан, Қазақстан, туған жер туралы түсініктерін кеңейту. Қазақстан Республикасының рәміздері туралы түсініктерін қалыптастыру.

Оқушыларды Отансүйгіштікке, адамгершілікке, Отанына, халқына адал қызмет етуге, елінің Туын, Елтаңбасын, Әнұранын қастерлеуге, халқының тегін, тарихын білуге тәрбиелеу.
Әдісі: сұрақ-жауап, көрнекілік

Көрнекілігі: Интерактивті тақтаға жазылған қанатты сөздер, ҚР-ның рәміздері, Президент портреті, Әнұран (әуені)

Мұғалім сөзі:

Әрине, мемлекеттік рәміздерімізді қастерлеп, қасиеттеу үшін, алдымен мемлекеттік рәміздер туралы терең түсінік болуға тиісті. Мемлекеттік рәміздер де белгілі бір елдің өзіндік өмір салтын, бүкіл болмыс ерекшелігін, айрықша арман-аңсарын, басқалармен байланыс мұратын білдіретін белгі.

Жауабы. Әні: Шәмші Қалдаяқов

─ Ту бейбіт кезде құрметпен сақталып , ол тек жаугершілік кезде ғана шығарылып отырған. Тудан айырылу - өліммен тең болған. Өздерімізге белгілі қазақ жеріне көз тігушілер аз болмаған. Сондай бір қиын-қыстау кезеңде ұлы дана бабаларымыз Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би ордабасында кездескеннен кейін, Әбілхайыр хан үш жүздің басын қосып, Бөгенбай батырға қазақтың туын ұстатқан екен.

1992 жылы маусым айында тұңғыш президент Н.Ә.Назарбаев ұлт Туына тағзым етті.
М: ─ Еліміздің туында не бейнеленген?
Жауабы: Ту ортасында күн, оның астында қалықтап ұшқан қыран, Тудаң сабының тұсында ұлттық өрнек нақышталған тік жолақ көктеп өтеді. Күн шұғыла, қыран, өрнек бейнесі алтын түстес.
Бас білгізіп жер тарпығын тарпаңға,

Жасы тұрмақ шығады екен қарты аңға.

Қанатты тұлпардың баламалық мәні қазақтың аңыз-ертегісінен алынған. Аңыз бойынша, қанатты тұлпарға мінген алып батыр алты қат аспанға ұшып, жеті қат жер астына түсіп, халықты қасіреттен азат еткен. Бидай сабақтары – молшылықтың нышаны. Аспан ашық, жұлдызы жарқыраған, шаңырағы биік, жеңімпаз, молшылық елінің перзенті болу.

Мемлекеттік елтаңбаның авторлары танымал суретшілер Жандарбек Мәлібеков пен Шота Аман Уәлиханов.
Шықты тарап ой-данадан,
Бері қарап жұлдыз беті.
Өзі қалап сайлап алған,
Елімнің бар Президенті
─ Балалар, еліміздің президенті, ел басшысы кім?

Жауабы: ─ Ата Заңымыз бойынша мемлекет басқарушысы –Президент. Латын тілінен аударғанда «президент» сөзі «алдында отырған» деген мағынаны білдіреді. 2005 жылы 4 желтоқсанда бүкіл халықтық сайлау қорытындысында Н.Ә. Назарбаев қайта Президент болып сайланды.

М: Егеменді еліміз жер әлеміндегі басқа мемлекеттермен терезесі тең өркениетті, ол ретінде өзінің Елтаңбасы мен Әнұранын, Туы мен Жалауын белгілеп, осы бір қасиетті белгілердің мәнін әрбір ұрпақтың терең түсініп, әдептілік рәсімдерін орындау борышымыз деп санауын көздейді.
Қорытынды.Сонымен қорыта келгенде, өзіміздің жерімізді, рәміздерімізді, Отанымызды құрметтеуге және патриоттық сезімімізді нығайта түсуге тырысайық!

Туған жер киелі ұғымды әр қазақстандық құрмет тұтуға, оны қастерлеуге міндетті екенін ұмытпайық. Елімізді қорғар ер-азаматтар, асыл ұрпақтар, тәрбиелі ұл-қыздар молая берсін.