Тақырыбы: Оқушыларға сараланған және жеке көзқарас негізінде білім беру үрдісін жетілдіру
жүктеу/скачать 36,32 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Балқаш қаласы жалпы білім беретін типтік метеп интеранты»КММ
|
Тақырыбы: Оқушыларға сараланған және жеке көзқарас негізінде білім беру үрдісін жетілдіру. Бір ежелгі ғалым былай деген екен: "Ақымақ бала жоқ,байқаусыз қалған бала бар " Оқушылардың оқуға деген мүмкіндіктерінің ашылмауының себебі неде? Көптеген жылдар бойы педагог –ғалымдар Лысенкова,Шаталов, Амонашвили,Никитин үлгермеушіліктің негізгі себептері ,оқыту әдісінің жетілмеуі деп дәлелдейді. Педагог үшін ең алдымен оқушыларының сабаққа үлгермеушілік себебін анықтап алуы өте маңызды. Баланың теріс мінез-құлқының қалыптасуына алып келетін ең маңызды фактор – сабаққа немқұрайды қарауы, материалды меңгерудегі қиындықтар, сәтсіздіктерді үнемі сезінушілік. Ол мынадай теріс қылықтарға әкеп соқтырады: үй жұмысын орындаудан қашады, кітаптарын тығып қояды, мектеп талаптарына бағынбайды. Олар сабаққа қатысуды қояды, ата-анасына өтірік айтады, «үй жұмысына ештеңе берілген жоқ» деп алдайды, ал, мектептегі ұстазына «кітаптарымды ұмытып кетіппін» деген сияқты сылтауларды көп айтады. Сыныптағы оқушылармен төбелеседі, жаман сөздерді көп қолданады. Сабақтан қашады. Қарап отырсақ, осындай іс-әрекеттер оқушының мінез-құлқын теріс жағына бұрады. Үлгерімі нашар оқушылардың бойында теріс мінез-құлықтың қалыптасуына мұғалімдер мен ата-анадарда ықпал етеді. Мұғалімдер ондай оқушыларға қатал қарау, намысына тиетін ауыр сөздер айту, адамгершілік қасиеттерін төмендету, ата-аналарына шағымдану, оқушы мен мұғалім арасында түсініспеушілік пайда болуына әкеледі, оқушының мұғалімге деген сенімі жоғалады. Осыдан кейін оқушы мен мұғалім арасындағы қарым-қатынас бұзылады. Міне, осы жағдайлар да оқушының сабаққа немқұрайды қарауына жол ашады. Баланың ішкі жан дүниесіне үңіле білген педагог қана оқушының көңіл-күйін түсініп, жақсы немесе жаман жағын ұғынып, көмектесе алады. Үлгерімі төмен оқушылардың ата-аналарында да күрделі мәселелер туындайды. Ата-аналардың мектеп туралы көзқарастарының жағымсыз болуы, баланың көзінше мұғалімнің дәрежесін түсіру баланың оқу мотивациясын төмендетіп, оқу іс-әрекетіне жағымсыз көзқарас пайда болады. Ата-аналардың да баласына деген көзқарасы өзгереді. Баласынан сабақтан кейін үй жұмысын орындауды талап етеді, ойын ойнауына тиым салады, физикалық жазалау шараларын қолданады. Баланың ата-анасының сенімінен айырылуы оның мінез-құлқына әсер етіп, психологиясына орасан зор зиян әкеледі. Оқушы бойындағы ұяңдық та оқу үлгеріміне әсер етеді. Мұндай оқушылар сабақты түсінбесе мұғалімнен сұрауға ұялады. Біліп тұрса да сабақ айтпайды. Сабақ кезінде өз ойын ашып айтуға қымсынады. Осындай ұяңдықтың салдары оқушының сабақ үлгерімінің нашарлауына әкеп соқтырады. Үлгерімі төмен оқушыларды зерттеу кезінде танымдық қызметтің қандай да бір құрылымдық бөліктерінің әр алуан қалыптасу деңгейімен байланысты дамудың көп түрлілігі анықталған. Бұл үлгермеушілікті туғызатын көптеген себептердің айқын көрінісі. Оқушы бойындағы оқуға деген кері қатынасты тудыратын себептер өздігінен болмайды, олар әртүрлі қолайсыз жағдайлардың үйлесуі арқылы пайда болады. Осындай қиын жағдайлардан шығу үшін мынандай ережелер көмектеседі: Көптеген кемшіліктерді, келеңсіздіктерді мүлт жібермеу және оны болдырмау,тез түзету маңызды болып табылады. (оқушыға бақылау жұмысын орындамастан бұрын көмек беретін кеспе қағазын содан кейін жұптық жұмыс,көшіру жұмысын тапсырмалармен беруге болады) Сонда оқушыда 2% өзіне деген сенімділік қалыптасады. Екі рет (оны есеп бермейтін) сол қатесі үшін жазаламаңыз. Теріс бағалаудың өзі де жазалау болып саналады. Тыныш өз қателіктерін түсінуге және таба білуге мүмкіндік беріңіз. «Сіз жақсы орындадыңыз сізде 18 қате емес,16 қате. Сіз жасай аласыз!» деп моральдық қолдау көрсетіңіз. Бағалау әділ болуы керек,бүгінгі жетістігі мен өткен жетістігін міндетті түрде салыстыру тиіс. Сәтсіздік аралынан кішкентай жетістік аралын бөлініп шықты.«Сіз қараңыз, үнді дауыссыз дыбыстарда қателіктер жоқ және сіз көмекші сөздерге назар аудардыңыз,енді сізге зат есімнің жалғауларын меңгеру қажет. » Ақпаратты барлық бала бірдей қабылдап, игере алмайды. Тез үйренетіндер де бар, бірнеше рет қайталауды күтетіндер де бар. Кейбірі қозғалысты қабылдайды, басқалары – есте сақтайды, үшіншілері - өзін қалай ұстау керектігін түсіндіру үшін жөн сілтейтін оқиға айтады. Ең бастысы балаға шынайы қол жетерлік мақсаттар қойған маңызды, содан кейін нәтиже болады. Мұғалімнің алдындағы мақсат оқушының оқуға ынтасын көтеру, қызығушылығын арттыру, бұл білім сапасын көтеру деген сөз. Сабақты құру негізі оқушылардың жұмысын ұйымдастыру. Бұл сабақтың маңызың және әдісін анықтайды. Сондықтан таңдалған әдіс сабақ барысының тиімділігін көрсетеді. Сабақ барысында әртүрлі әдіс-тәсілдерді қолдану кезінде оқушылардың жеке қабілеттерін, білім алу деңгейін тыс қалдырмау қажет. Дегенмен, біздің алдымызда тұрақты проблема білімдерін бағалау. Қажет болса аралық балл, немесе мүлдем онбалдық жүйе. Бұл білім бағалау және басқару үшін неғұрлым сараланған тәсілді қолдануға мүмкіндік береді. Осыған байланысты білім беру сапасын арттыру, тұлғалық дамуына әсері ету тұрғысынан оқу процесін ұйымдастыру , мазмұндық және басқару компоненттері, білім беру үдерісіне ықпал ету тұрғысынан алғанда жеке тұлғаны дамыту .Бұл стратегияның маңызды аспектісі жеке тұлғаның дамуына жағдай жасау, балалардың бейімділігін ерте анықтау , сондай-ақ, педагогикалық процесте оқушыларға жеке және сараланған тәсілді іске асыру болып табылады. Ішкі және сыртқы саралау тәсілдері мен әдістерін шебер пайдалану оқу процесін құрайды.Оқыту процесінің маңызды аспектісі тең дәрежеде топтарға бөлу болып табылады. 2000-шы жылдары №1 орта мектебінде гомогенді саралап оқыту технологиясы жүзеге асырылды. Тәжірибелік - эксперименттік жұмысқа 5-9 сынып оқушылары қатысты. Зерттеу үшін математика пәнін оқытуда барлық оқушылар (әрбір параллель) үш топқа бөлінді.Мысалы, үш 5-ші сынып оқушыларынан үш топ құрылды, математиканы үш деңгейде саралап оқитындар. Топтағы оқушылар меңгеру және өңдеу ақпарат тәсілі бойынша, сондай-ақ жеке игеру ерекшеліктерін, қабілеттерін, мүдделерін, деңгейін ( математика) мотивация және оқу-танымдық қызметі бойынша топтасыты. Бұл ретте, математика барлық бірыңғай бағдарлама бойынша, бірақ әр түрлі тереңдігі мен жылдамдығы материалды меңгеру. Оқушыларды топтарға бөлгенде олардың оқуға және жұмысқа деген қабілеті ескеріледі. Оқуға қабілеттік деп оқушының неғұрлым қысқа мерзім ішінде білімнің биік деңгейіне жету қабілетін түсінеміз. Бұл белгі бойынша оқуға қабілеті жоғары, орташа және төмен деп үшке бөлуге болады, Сыныпта барлық балалардың ойлау қабілеті бірдей емес. Сондықтан, сабақ кезінде әрқайсының деңгейіне қарай жұмыстың түрін таңдап, сол тақырыпты игеру көзделсе, өте пайдалы. Бұл іс – тәжірибеге осылар енгізіліп, жұмыс жасады. Тәжірбиенің мақсаты - сынып оқушыларының ерекшелігін анықтау. Бірінші топқа мынадай оқушылар топтастырылады: қабілеті жоғары, білім, білік дағдылары қалыптасқан, өз бетімен ойлау кабілеті бар, сабаққа деген белсенділігі күшті, мұғалім көмегін қажет етпейтін топ. Бұл топта жүргізілетін жұмыстың мақсаты - оқушы бойында ғылыми бағытта ойлау қабілетін калыптастыру. Орташа қабілетті оқушылар екінші топты құрайды. Білім, білік дағдылары әлі тұрақсыз, өзіне - өзі көп сене бермейтін, мұғалімнің белгілі мөлшерде көмек көрсетуін қажет ететін оқушылар. Мұнда алға қойылатын мақсат - білім, білік дағдыларының тұрақты болуына, өз бетімен жұмыс істеу қабілетініңдамуына ықпал ету, олардың бірінші топқа көшуіне көмектесу. Үшінші топқа үлгерімі төмен оқушылар жатқызылады. Бұлар тұрақты назарды ұстауды, білім, білік дағдыларын қалыптастыруда мұғалімнің үлен күш жігер жұмсауын, жүйелі жұмыс жүргізуін, яғни мұғалім көмегін көп қажет ететін оқушылар. Көмекті қажет ететін окушылар құрамы толық болмауы тиіс. Оқушы мүмкіндігіне карай мұғалім ол оқушыны ойша басқа топқа ауыстырады. Мұндай әртүрлі топтардың барлығы туралы ешқандай тізім жасалмауы тиіс. Тек соңдай топтардың бар екендігін сабақты жоспарлағанда, үйге тапсырмабергенде ескеру қажет. Үшінші топтағы оқушылармен саралап жұмыс жүргізу үшін дайын сызба - нұсқаларды, жоспарларды, тезистерді, алгоритмді, есептердің үлгілерін т.б. пайдаланады. Эксперемент қорытындысы бойынша гомогенді саралауп оқыту технологиясы оқушылардың оқуға деген ынтасын, танымдық және шығармашылық белсенділігін арттырып оң нәтижесін байқатты. Әрбір бастауыш сыныпта әлді және әлсіз оқушылар бар. Әлді оқушылар бос отырмау үшін мұғалім жеке сауалнама , сондай-ақ жаңа материалды түсіндіру кезінде пайдаланатын қосымша тапсырмалар дайындау керек. Сондықтан мұғалімге әрбір оқушыға жеке дербес көмек көрсету қызметін шешуі қажет.Ең қолайлы баланың дербестігін дамыту ,қалыптастыру кезең 6-9 жас, болып табылады Бұл жас құрамында үлкен әлеуетті мүмкіндіктерді толыққанды жан-жақты дамыту. Оқушының оқуға деген қызығушылығы жоғалып кетпеу үшін жеке көзқарасты ұйымдастыру маңызды болып табылады. Жеке оқытудың артықшылығы оқушының жеке мүмкіндіктерін тереңірек зерттеп, кемшіліктерін түзетуге болады. Бастауыш сынып жетекшісі диагностикалық зерттеулер ,мақсатты және тиімді жеке жұмыс жүргізеді, Жеке жұмыс баланың даму ерекшелігін, оның отбасылық тәрбиесі , тәрбиелік деңгейін ерекшеліктерін ескере отырып жүзеге асырады. Жеке жұмыс педагогтың оқушылармен байланысты педагогтың кәсіби құзыреттілігі , білім негіздерінің жеке психологиясы, педагогикалық шеберлігінің нәтижесі. Жеке оқушылармен жұмыста педагог төмендегі принциптерді басшылыққа алуға тиіс. - байланыс – іскерлік және тұлғааралық байланыстарды жүйесін орнату және дамыту, "мұғалім-оқушы-сынып"; - қабылдау – оқушы жеке тұлға өзін-өзі бағалау, құрметтеу; - қызметі - оның қабілеттері мен ерекшеліктерінің сипатын анықтау үшін барлық іс-шараларға оқушылар тарту; - жүйелілігі – оқушыларға қиындықтары мен қойылатын талаптарды арттыру , оларды әрі қарай дамыту; - ынталандыру – оқушыға психологиялық жағдай жасау үшін өзін-өзі дамыту мен өзін-өзі тәрбиелеу. Оқушылармен жеке жұмыс жасау бірнеше кезеңнен тұрады: I кезең – диагностикалық зерттеу баланың жеке басын анықтау, достық байланыстарды бағыттарын айқындау, бірлескен қызмет; IІ кезең – оқушыларды әр түрлі қызмет түрлері және пайдалану әр түрлі әдістері мен тәсілдерін зерделеу үшін салыстырмалы түрде тұрақты қасиеттерін (қабілет, темперамент, сипаты) тұрақсыз ( қылықтары, психикалық жай-күйін және қолданылуын оқушы). Сынып жетекшісінің маңызды қызметі бар ақпаратты білу, темперамент туралы оқушылар мен байланысты жоспарлау. III кезең – Әр оқушыға әр түрлі жағдайларда тәрбиелігі болып табылатын нақты іс-әрекеттерді көрсету. Құндылық бағдарламаларды, жеке тұлғалық қасиеттер мен сапаларды құру, тәрбиелеу мен өзін-өзі тәрбиеле жеке бағдарламаларды жобалау, дамыту; IV кезең – одан әрі зерттеу мүмкіндіктерін ілгерілету, оқушылардың жолында өзіндік даму, жобалау, оның жүріс-тұрыс және қарым-қатынас түрлі жағдайларда пайдалану әдістеріне жеке ықпал ету. V – кезең – түзету. Түзету ықпал ететін, нақтылау және қайта қарау ұжымдық, топтық тәрбие бағдарламалары. Зерделеу негізінде педагог оқушыларды сынып ұжымындағы ұқсастық белгілері арқылы топқа бөліп көрсетуге болады: жасы, жынысы, қызығушылығы, үлгерімі және т. б. Әр топ оқушылары ерекше шешімді талап етеді педагог тарапынан және өз әдістерінің педагогикалық әсер етуі. Қабілетті оқушылар. Әр сыныпта интеллектуалдық қабілеті немесе шығармашылық әлеуеті бар балалар болып топқа бөлінеді. Бұл оқушылар айқын көрінетін ақыл-ой қабілетіне, танымдық қызығушылықтары кең , оқу қызметі жоғары балалар.Олар: Рогаткин Михаил, Қален Актлеухан, Потемкина Алина, Ахметжанова Диана, Брусникина Лера, Саматова Мадина, Зарубек Жібек, Махабат Аманжол, Боқанов Жасұлан және т. б. Мұндай оқушылардың қиялы, зейіні, ойлау қабілеті жақсы дамыған.Ал қабілетті оқушылар басқа балаларға қарағанда шапшаң ойлайды , кең көлемде меңгереді, және ұмытпайды. Сонымен бірге қабілетті оқушылардың ішкі сезімі жағынан өзгешелігі өте сезімтал, ынта қойған нәрсені негізгі мәселе етіп қояды. Балаларлы танып, жұмысты жоспарлап, нақты жүргізу- мұғалімдер қауімінің міндеті . Қабілетті балалармен сынып жетекшісінің басшылыққа алатын қағидалары : - қарым-қатынас, оқушылармен тең; - оқушының тілек тарапын үнемі қанағаттандыруға ; - оқушылар міндеттемелерді орындауға; - шығармашылық, іздеу, зияткерлік жүктелім атмосферасын қалыптастыруға; - қабілетті оқушымен жұмысқа тұрақты қызығушылыққа танытуды және нәтижелі әдіс-тәсілдерді талмай ізденуі ; -әр түрлі әдістерін, зияткерлік күш-жігерін оқушылардың тұлғалық қасиеттері мен бір немесе қолдануға ынталандыру; - бағытталған іс-шараларды жүргізуге жан-жақты тұлғаның дамуына ықпал етуге; - дағдыларын қалыптастыру өзін-өзі тәрбиелеу, өзін-өзі танытуы мен өзін-өзі бақылау; - қабілетті балалардың адамгершілік қасиеттері қалыптастыру. Үлгермеуші оқушылар. Үлгермеуші - ерекше назар аударуды талап ететін балалар .Бірде-бір бала, олардың ішінде болғысы келмейді. Балаға берілетін алғашқы тәрбие ата-анасын, туған-туысқандарын, жолдасын сыйлаудан басталады, себебі ата-анасын сыйламайтын жолдасына да, қоғамға да, пайда келтіре алмайды, ал қоғамаға пайда келтіре алмаса бұл тәрбие одан әрі шиеленісіп, ақыры қиын балаларға әкеп соқтырады .Қиын балалардың басым көпшілігі-бұлар мектеп бағдарламасын дұрыс меңгере алмайтындар, ұжымнан тысқары шығып қалатын балалар. Қиындықпен тәрбиелену-баланың теріс мінез-құлқы, дау-жанжал. Дау-жанжалдардың тууы негізінде балаларда көбінесе мынадай мінез бітістері: қозушылық, ұстамсыздық, кейде ақылға сыймайтын қасарғыштық, кекшілдік, мейрімсіздік т.б. пайда болады. Баланың қиын мінез – құлқының себебін іздесек, көбіне баланың өз отбасындағы ата - анамен қарым - қатысына байланысты екені анықталды. Кей оқушылар ата - ана тарапынан ешқашан жүрек жылуын көрмей өсіп, осыған мектептегі өз тобындағы оқушылардың, мұғалімдердің кері көзқарасы қосылып, ұзаққа созылған қайғыру, ренжу жүйке ауруларына шалдықтырып, бала ашуланшақ, өмірге ызалы, тұйық қалыпқа түседі. Ата - ана тарапынан, мектеп қабырғасынан жылылық сезінбеген жасөспірім өмірде өзін ешкімге қажетсіз деп есептейді. Жүйелі және нәтижелі жұмыс арқылы ол баланың мінезінде ауытқушылықтар болса, сөзінде береке болмаса, ол баламен жеке жұмыс ұйымдастыру керек. Бақылауды қалыпты жағдайларда жүргізу өте тиімді: ойын кезінде, сабақта, әртүрлі іс-шараларда үнемі көңіл аударып, жүйелі жұмыс жүргізу керек.Жазалау мен көтермелеу әдістерін қатар қолдану – педогогтің негізгі құралы болуы тиіс. Таңдап алынған әдіс – тәсілдер баланы өз қылығына басқаша қаратып , мінезін жақсы жаққа өзгертуі тиіс. Орынды қолданылған әдіс – тәсілдер оқу – тәрбие жүйесінің деңгейін көтеріп , қиын оқушы мен педагог қарым – қатынас жақсартатыны сөзсіз. Шешім : 1.Үлгерімеушіліктің себебін анықтау,қабілетті оқушылардың танымдық мотивациясын жетілдіру, жеке және дифференциалды тәсіл арқылы тұлғаны жан-жақты дамытуды жүзеге асыру. Мерзімі: үнемі. Жауапты: Ахметжан АС 2. Оқушылардың білім шеберлігімен дағдыларын бағалау кезінде ауызша және жазбаша тілдің ортақ талаптарын,негізгі ережелерін басшылыққа алу. Мерзімі: үнемі. Жауапты: Ахметжан АС 3. Оқушылардың білім сапасын арттыру үшін мұғалімдер жаңа ақпараттық,әдістемелік технологияларды шебер қолдану. Мерзімі: үнемі. Жауапты: Ахметжан АС «Балқаш қаласы жалпы білім беретін типтік метеп интеранты»КММ жүктеу/скачать 36,32 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|