Тыныс алу жүйесі – ағза мен сыртқы ортаның газ алмасу үрдісін қамтамасыз ететін тыныс алу жолдарының жиынтығы.
Тыныс алу мүшелері ауруларының барлығы дерлік ауа арқылы таралатын, жұғатын аурулар.
Тыныс алу жүйесі
Тыныс алу жүйесінің аурулары
Пневмония
ХОБЛ
Бронхиалды демікпе
Туберкулез
Пневмония
Пневмония (гр. pneumon — өкпе), өкпе қабынуы - өкпе тінінің қабынуынан немесе басқа аурулардың асқынуынан болатын өкпенің жұқпалы ауруы.
Этиологиясы: ең жиі қоздырғыштары: пневмококктар (30-40%), микоплазма (20% дейін), вирустар (10%).
Классификациясы: 1. Аурудың даму жағдайы (қандай пневмония) 2. Ауырлық дәрежесі 3. Дерттің орналасуы 4. Асқынулары ескеріледі.
Пневмония синдромдары
1. Негізгі синдромдар: 1) инфекциялық-қабыну (қызба, қалтырау); 2) бронхтардың тітіркену (жөтел, қақырық); 3) өкпе-плевралық синдром (ауырсыну, бронхо-везикулярлы тыныс, крепитация); 4) өкпе тінінің тұйықталу синдромы (тынысқа қатыспайды, тыныс тұйықтлған, бронховезикулярлы тыныс, крепитация).
2. Жетекші синдром: өкпе тінінің тұйықталу синдромы.
3. Жетекші синдром ерекшеліктері: Жедел басталуы, айқын инфекциялық қабыну синдромымен жүруі.
Бронхиалды демікпе
Бронх демікпесі – тыныс алу жолдарының созылмалы ісіну ауруы, олар сыртқы және ішкі әрекеттерге жоғары сезімтал болады және кезеңмен тұншығу ұстамалары қайталанып тұрады.
Этиологиясы: атопиялық(экзогендік), атопиялық емес(эндогендік), аралас.
Классификациясы: ауру дәрежесі бойынша: 1, 2, 3, 4;
ағым фазалары бойынша: асқыну, тұрақсыз ремиссия, ремиссия, тұрақты ремиссия.
Жетекші синдром: бронхообструктивті.
Негізгі синдромдар: бронхообструктивті (құрғақ сырылдар); тыныс жеткіліксіздігі (ентігу, көгеру, ТАЖ 24 мин); бронхылық қабыну (жөтел, қақырық).
Туберкулез
Туберкулез- созылмалы инфекциялы сырқат, ол өкпеде және басқа ағзаларда өзіне тән белгілі бір өзгерістердің дамуымен сипатталады.
Этиологиясы: Кох таяқшалары және микобактериялар.
Классификациясы: ашық және жабық;
таралуы мен зақымдану дәрежесіне қарай: милиарлы, дисиминерленген, ошақты, инфильтративті, кавернозды, фиброзды – кавернозды, циррозды.
Туберкулез синдромдары
Өкпе түбірлерінің немесе медиастинаның өзгеруі
Өкпедегі ошақты және инфильтративті өзгерістер
Өкпедегі және кеуде ішілік лимфа түйіндеріндегі кальцинациялар
Өкпеде диссеминация
Өкпедегі дөңгелек түзілістер
Өкпедегі қуысты түзілімдер
Өкпеде серозды мембраналардың зақымдануы (плевра, перикард)
Қорытынды:
Қорытындылай келе айтатын болсақ, тыныс алу жүйесінің аурулары қазіргі таңда кең тараған. Оларды дер кезінде емдемей немесе толықтай ем жүргізбегенде, асқынулар пайда болып, үлкен ауруға шалдықтырады.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Жаманкулов Қ.А. Ішкі аурулар [Мәтін]: Оқулық Қ.А. Жаманкулов.- Астана-Актобе, 2010.
Қалимурзина Б. Ішкі аурулар [Мәтін]: Оқулык 2 том/ Б. Қалимурзина .- Алматы: Эверо, 2010.