Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

512
өкілдерінің барлық қуат-қабілеттері-
нің бірдей шарықтайтын кездері бо-
лады. Мұндайда олардың санасы
барынша өткірленіп, мейлінше ай-
қындалады, байқағыштағы онан 
сайын арта түседі, жазатын нәрсесі 
мұқият әрі тез дайындалумен қабат, 
іште жетіліп піседі.
Бұл – адам талантының шарықтауы-
ның тамаша бір көрінісі. М.Әуезов 
«Абай жолының» кейінгі үш кітабын 
машинкаға жатқа айтып бастырған.
Тек зор талантты адамның ғана осын-
дай «керемет» қасиеттері болады. 
Жазушы Ә. Нұрпейісов Мұхтардың 
талант ерекшелігін былайша сипат-
тайды: 
Бірде үйіне бардым. Кабине- 
тінің есігі ашық қалыпты. Мұқаң 
«Ақын аға» аталған үшінші кітап- 
ты жатқа айтып тұр... Оның жү- 
рексіне, толқи шығатын қоңыр да- 
уысы шалқар шабыт тұсында шал- 
қи төгілген аса білімді, көл-көсір кө- 
ріністерді, адам жанын аламан-асыр 
қылатын ащы-тәтті шындықтарды, 
өлмес-өшпес көркем сөзге айналды- 
рып жатты. Дес бермей бара жат- 
қан ой тасқынын іріккісі келгендей 
ара-тұра бір жөтеліп алады да, 
қайтадан сөз маржанын толас-
сыз тоғыта береді.
1
 
Осы сәт бізге
үлкен талант иелерінің шығармала-
ры оп-оңай өзінен-өзі жазыла сала-
тындай етіп көрсетуі мүмкін. Ал, 
шындығында бұлар «инемен құдық 
қазғандай» еңбектенеді. Аты-шулы 
ақын-жазушылардың, ғалымдардың 
қолжазбаларын көрсек, олардың бір
жазғанын қайта-қайта өңдейтінін,
сан рет көшіріп жазатынын, бір сөз-
бен айтқанда, қажымай-талмай, ерен 
еңбек ететіндігін байқатады. Т. деп 
қандай да бір іс-әрекеттің, әсіресе та-
бысты, дербес түрде шешілуіне жағ-
дай жасайтын аса үздік қабілеттілік-
тердің ұштасуын атайды.
ТАЛҒАМ
– жеке адамның немесе
әлеуметтік топтардың көркем шы-
ғарманы, сұлулықты кейіпсіздіктен
ажырата білу қабілеті. Талғам – эсте-
тикалық сананың саласы. Өмірдегі 
сұлулықты, табиғат көріністерін, ең-
бек пен әлеуметтік қарым-қатынаста-
ғы, жеке адам бойындағы әсемдік 
көріністерді бағалай, қабылдай білу 
қасиетін талғампаздық қасиет деп 
бағалайды. Талғам адамның дүниеге, 
қоршаған ортаға деген көзқарасын
білдіреді. Талғамға адамның көзқа-
расы мен білім деңгейі, өскен ортасы-
нан жеке тәжірибесі елеулі әсер етеді. 
Мәселен, кейбіреулердің сәнқойлы-
ғы, модаға әуестігі, ала-құла қызға 
қарап күйінуі (жұрт оларды стиля-
га деп атайды), талғамы дұрыс қа-
лыптасқан адам деп айту қиын. Өйт-
кені жақсы талғам, жүйелі жақсы 
тәрбиенің нәтижесі.
ТАНУ 
– естің бұрынғы қабылдаған-
дарға кезіккенде (кездескенде) кө-
рінетін қайта жаңғыртудағы қарапа-
йым түрі. Т. қабылдау дәрежесіне орай 
түрліше болады. Мысалы, кейбіреу-
лер бұрынғы көргенін бірден айны-
тпай таниды, еңді біреулер тіптен 
тани алмай қиналады. Т. ұқсатумен 
де байланысты. Мысалы, адам бір 
жерге келгенде, бұрын көрген сондай 
бір жерді есіне түсіріп, айналадағы 
нәрселерді соған ұқсатады.

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: