В
6
;
Вп), РР, фоли
қышқылы, биотин витаминдерінің
көзі. Сиыр етінде рибофлавиннің В
2
массалық үлесі-0,13-0,17 мг%,
никотинамид РР- 3,9-6,7 мг%, фоли қышқылы- 0,013-0,026 мг%, биотин-3,4-
4,6 мг%. Сиыр және қой етінде шошка етіне кдрағавда В
( 2
витамині 2-3 есе
көп. Ал шошқа еті сиыр және кой етіне қарағанда Ві (0,74-0,94 мг%), В
б
(0,42-
0,5 мг%) және В
3
(0,7-2 мг%) витаминдеріне бай.
Етте майда еритін А және С витаминдеріяің массалық үлесі ете аз. Ві
витамині етті тұздағанда, қақтағанда, пісіргенде, консервшегенде және
жылулық кептіргенде ішінара ыдырайды; В
2
және РР витамині пісірген кезде
түрактырақ (85% калдык), В
6
түракты емес (45-60% қалдық). Еттін сорпасьша
10-15% суда еритін витаминдер өтеді, сондьщтан оларды рационалды түрде
қоддану керек.
Ет тканьдерінің және мал етінің химиялық қүрамы 9.1 және 9.2-
кестелердеде көрсетілген.
9.1.кесте
Ет тканьдерінің химиялық құрамы
Ткань аты
Бүлшық ет ткані
Май ткані
Жалғаушы ткань
Сүйек ткані
¥
ша
тканінде
50-70
2-40
9-12
8-30
Су
72-80
5-32
58-63
15-53
Мөлшері, %
Белок
18-20
0,8-5,0
21-40
14-23
май
2-3
60-94
1,0-3,3
6-30
Күл
0,7-1,5
0,1-1,0
0,5-0,7
14-50
9.2-кесте
Еттүрі
Сиыр еті
Қой еті
Шошка еті
Бүғыеті
Жылқы еті
Етгіңхимиялық
100 г жекге жарамды бөлігіндеі
су
58,6-
75,8
52,9-
72,5
47,5-
72,9
59,5-
78,0
66,8-
74,3
белок
17,5-
21,0
15,3-
20,0
14,5-
21,5
18,0-
21,5
21,5-
21,7
май
2,0-
23,0
6,4-
26,0
4,4-
37,0
2,5-
22,0
2,5-
10,0
күл
0,9-
1,2
0,8-
1,0
0,6-
1,0
1,0-
1,3
1,0-
1,7
қүрамы
іегізгі заттардьщ мөлшері %
Минерадцы заттар, мг
Na
60-
65
51-
40
60-
75
77
50
К
315-
334
189-
242
270-
345
305-
325
370
Ca
9-10
6-7
9-11
10-
15
13
Mg
21-
23
17-
21
18-
22
21-
22
23
%
Р
198-
210
130-
161
178-
215
194-
220
185
Fe
2,6-2,8
1,3-1,6
2,0-2,3
2,7-3,0
3,1
Энергетикалык
қүндылығы,
ккал/қДж
105-286/438-1197
142-351/597-1470
130-404/545-1691
98-286/410-1158
111-181/466-759
262
9.1.3. Ет классификапиясы
Етті түрі, жынысы, жасы, күйлілігі, сонымен қатар термиялык күйі
бойынша жіктейді.
Түрі бойынша ет ірі кара мал, үсақ мал, шоінка, жылкы, бұғы, түйе, аю,
қоян еттері және т.б. болады
Ет түрінің ерекшелігі бұлшык ет және май тканьдерінің түсімен және
консистенциясымен, шикі ет иісімен, аспаздық өңделген ет
консистенциясымен, дәмі және иісімен анықталады.
Достарыңызбен бөлісу: |