Ң о в о л гт л с а ры повестер мен әҢгімелер ьжазушы баспасы

Б
Тау алқабына күз түскен. Жаздың думанды күнде- 
рінен кейін жұрт күздің бұйығы тірлігінө бейімделө 
бастаған. Айдаған малдың шаңы басылып жайлауда- 
гы елдің лаулаған оттары да сөнген. Ңыстауға беттө- 
ген малмен бірге ел кеткен. Меңірөу тау жым-жырт.
Анда-сандк тау басында жеке ңалңыған бүркіттің 
самарқау үні шалынады. Жаз бойы шулап аңңан өзен- 
нің де сарыны баяулапты. Арнасы а.зайып, суы саяз- 
дап, өкі жағаға қайыр пайда бола бастаған. Өсімдіктер 
де бой көтермей, тамыры тартылған. Бұтақтардағы жа* 
пыраңтар жаз бойы тұрып шаршағандай сыңай таны- 
тып, кей жердө түсе бастаған.
Ең биік деген шыңдардың басына түн сайын қар 
жауып, азанда күміспен күптегендей көрінеді. Кешө 
ғана ңара бурыл тартып жатңан жоталардың үстінө 
түнде қар түскенде, ертеңгілік ңарасаңыз орман түлкі- 
сінің жотасындай жалтырай күміс қылаулар шашады.
Жаяу жел де шаршап сай-салаға сіңіп кеткен, біраң 
өлі де болса күн шуаңты, ңұрғақшылык,.
Өзеннің арғы бетіндегі, қорыңтың ңарсы алаңында- 
ғы орман күздің реңіне ерте енген. Өзеннің жағалауы- 
нан бастап, сонау ңалың қара орман етегіне дейінгі сел- 
дір ағаштар түтінсіз өртенгендей ңара бурыл тартңан. 
Биіккө беттей жанталаса, тырмыса өскен тал мен қа- 
йыңдардың кей жері жасыл сары, кей жері ал ңызыл 
бояуларға енген. Олар сонау қарлы шыңның ңапталын- 
да түнерген ңарағаймен шырша патшалығының шал- 
ғайына жармасып жатыр. Сонау ну орман іші мешіт- 
тегідей өрдайым мұнтаздай таза. Төк ңана көкке тала- 
са өскен шымыр шырша қолңа атңан шайырдың шы- 
найы исі, етекте төгіліп жатқан қоңыр тікөнектөрдөн 
басқа дөнеңе жоң. Онда көрі ңарағайлардың басынан 
сипағандай үнсіз жел ғана аралайды.
Біраң, бүгін таң атпай жау тигендей, ұзаң қарға- 
лар шуласып орманды басына көтеріп жүр. Ңарғаның 
ңалың тобының үздіксіз жан даусынан орман үсті 
азан-қазан. Ағаш шапқан балтаның дыбысынан шошы- 
на көтерілген ңарғалар тал түстө өздерін бірөу тонап 
жатңандай зар ңаға, кесіп алған нөн ңарағайды таудан 
төмен түсіріп келе жатңан екі адамның ізінен қалар 
емес.
Бөрененің бір басын атңа жегіп алған. Оразңұл ат- 
ты жетектеп алда келеді. Шат бұтаға шалғайымен сү-
231

рініп-қабына, жер айдаған өгіздей ентігіп, зорға келе- 
ді. Бөрененің арғы басында жанталасқан Момын. Мы- 
надай биіктен ағаш түсіру оңай емес, демі жетпей 
титықтап келеді. Қолындағы ңайың сойылмен бөрене- 
ні әрі-бері ырғап итереді, ол айдаудағы мал емес, кейдө 
түбірге тіреліп, кейде тасқа тіреліп, машаңатқа салады. 
Әсіресе ылдиға домалай жөнелгенде ңұдай сақтасын 
қағып кетсе шаруаң бітті — ана дүниеден бір-ақ шыға- 
сың.
Мұндайда бөренені демеп келе жатңан адамға қа- 
уіпті. Оразңұл болса алда, бөрене домалай бастағаннан- 
аң аттың шылбырын тастап тайып шыға келеді. Ал 
шал болса барлың қауіп-қатердің астында. Оразқұл 
аттың басына қайта оралғанша өлімін артып тырмы- 
сып ұстап тұрғаны. Мұны көрген сайын Оразқұл ұял- 
ғаннан жерге кіріп кете жаздайды. Өйтіп ұялғаны да 
ңұрысын. Өзіңнің масқара болғаныңды бүркеу үпгін, 
біреуге жала жап демей ме соның кері.
— Немене, сен, мені ажалымнан бұрын өлтіргің 
келіп жүр ме? — деді айқайлап атасына.
Оразқұлдың бұл сөзін естіп, «ақсақалды кісіге же- 
кіре ме екен» деп, оған кіна артатын айналада тірі жан 
жоң. Шырағым, өзім де жетісіп келе жатңан жоңпын, 
несіне айңайлайсың, әдейі істейді дейсің бе деп міңгір- 
леген болды шал.
Шалдың бұл сөзі Оразқұлдың одан сайын арқасын 
ңоздырды.
—' Ә, солай ма екен? — деді ол екіленіп.— Сені қа- 
ғып кетсе онда не тұр, асарыңды асадың, жасарыңды 
жасадың, сол да жетпей ме? Ал мен өліп кетсем, сенің 
анау бедеу ңызыңды кім алады? Сайтанның сапала- 
ғындай болып отырған ол ңаншық кімге керек?
— Ай, балам-ай, қатыгезсің-ау! Адамға деген бір 
мысңал мейірімің болсайшы,— деді Момын шал бар 
болғаны.
Мұны естігенде Оразқұл мелшпіп орнынан қозғал- 
май тұрып шалдың бас-аяғына бір қарап алды.
— Сен сияқты шалдар алдақашаннан ошақтың ба­
сында отқа арқасын қыздырып жатыр, одан басқа қол- 
дарынан келер түгі жоқ. Ал сенің болса жалақыц жү- 
ріп жатады. Сол ақша қайдан — аспаннан түсе ме? 
Жоқ, біле білсең, бәрі менің арқам. Одан артық саған 
ңандай мейрім ксрек?
232

— Жарайды, шырағым, өшейін айта салған сөз ғой 
менікі,— деді Момын шал жуасып.
Бұлар осылай келө жатты. Әудем жер жүргеннен 
кейін тағы бір ылди ңабақңа келіп дем алды. Аттың 
да ақ көбігі шығып, ентігін баса алмай тұр.
¥заң ңарғалардың у-шуы баяғы күйі, басылар емес. 
Қаптаған қарғалардан аспан көрінбейді. Бүгінгі бар- 
лык; кәсіптері кешке дейін орманды басына көтеруге 
арналғандай ызғып тынар емес.
— Қыстың ерте түсуін сезіп жүр-ау осылар,— деді 
Момын шал, сөздің бетін басқаға бұрып, Оразқұлдың 
ашуын басайын деген ниетпен.— Бәрі жиналып жат- 
ңаны басқа жаңқа аууға бет алған ғой. Бұлар да тиыш- 
тың іздейді. Тынышын алғанды ұнатпайды,— деді шал 
есуас қарғалардың атынан кешірім сұрағандай.
— Бұлардың тыншын кім алыпты? — деді жалт 
қарап Оразқұл. Біреу буындырғандай өзінен өзі ңыза- 
рып кетті.— Алжи бастағансың-ау сен шал,— деді. Үні 
баяу шыңңанмен шалға деген зіл бар.
«Көрдің бе мынаның сөзінің төркінін — деді ол іші- 
нен.— Йемене, мен мұның қарғаларының ңамын ой- 
лап, ңарағайға ңол тигізбей бір бұтағын да қозғамай 
отырайын ба? О не деген-ау. Ңұдайға шүкір, әзірше осы 
орманның ңұдайы да, қожасы да өзім». Шулаған қар- 
ғаларға өшіге бір ңарап: «Әттең әкелеріңді танытатын 
пулемет болар ма еді»,— деді де, бір былапыт сөздер 
айтып бұрылып кетті.
Момын үндеген жоң. Күйеу баласының боңтың сөз- 
деріне алдақашан құлағы үйренген. «Тағы жыны ұстай 
бастады,— деді ішінен шал мұңайып.— Ішіп алса жын- 
данады, мастығы тарңады-ау деген кезінде де сөзге ңо- 
наң бермейді. Адам баласы неге бұлай жаралды екен, 
ө? Сен бұған жаңсылық істесең, мұның жамандығы 
өзір. ¥ялу, ойлану дейтін мұнда жоң. Адамда имену 
деген болмай ма екен. Өмір бойы осынікі гана жөн 
сияқты. Өз басының бабы табылса болды. Айналасын- 
дағының бәрі құрдай жорғалап құл болып жүру керек. 
Айтңаны болмаса тағы басың бәлеге ңалады. Мұндай- 
лардың осындай тау арасында төрт-бес адамга гана 
бастық болып жүргеніне шүкірлік. Ал бұдан үлкен би- 
лікке қолы жетсе ше? Ңұдайым саңтасын... Нағыз ем 
ңонбайтындардың өзі. Өзі дегенде өңешіңді суырып 
алуға даяр. Мұндайдың ңол астына бір түссең құтылу 
да ңиын, сені жерге сіңіп кетсең де тауып алады. Өзі- 
нің керегін, дегенін істеу үшін сенің жаныңды жаппар-
233

ға тапсыруға даяр. Сонда да өзі жөи болып ңала бере- 
ді. Жоқ, мұндайларға дауа жоң...»
— Жетер, біраз тұрдық. Көттік,— деді бұйыра, 
шалдың ойын бөліп Оразқұл.
Бұлар тағы жылжыды.
Бүгін таң атқалы Оразңұлдың көңіл күйі онша 
емес. Ертеңгілік балта, араны алып, арғы беткө жинала 
бергенде Момын шал бала сын мектепкө апарамын деп 
асығып жатты. Бұл шалдай алжыған ңақбао дүниеде 
жоң. Ңұдайдың құтты күні таң атпай баланы мектепкв 
апарып, кешкілік алып қайтам двп шаба женеледі. Осы 
бір айдалада қалған жетімекті өлпөштеуден қолы ти- 
мейді. Мектепке кешігіп барса дүние ңараң қала ма 
екен? Ал мынаны төмен түсіріп, қашан көзін жойған- 
ша ңаншама машаңаты бар екенімен ісі болмағаны ғой 
сонда. «Мен,— дейді,— көзді ашып-жұмғанша апарып 
тастаймын да келем, бала оңудан кешігіп қалса мұға- 
лім өйелден ұят қой>. ¥ялатын адам да тапңан екен. 
Мұндай аңымақ миғұла болар ма? Соншалықты бет 
моншағы түсөтін мұғалім өйөлінің түрі қандай десең- 
ші? Бес жыл бойы бір пальто иығынан түспеген сорлы- 
ның өзі, қай кезде болмасын сумка мен дәптерден бао- 
қа ңолында дөнеңе көрмейсің. Жолдың бойында керш- 
ген машинаға қол көтеріп, «дауыс* беріп тұрғаны. 
Өліне ңарамай ауданға барғышын ңайтерсің. Сонда сұ- 
райтыны мектепкө көмір керек, терөзегө өйнек керек, 
ңағаз керек, қалам керек, шүберек керек, шоқпыт ке­
рек,— деп көрінгенге тілөніп жүргені. Дені сау мұғалім 
осындай мектепкө келе мө? Өзінің аты ңызық. Бұл мек- 
тепті ергежейлі мөктеп дейді. Тауып ңойған атын. 
Өрине ергежейлі мектептің мұғалімінөн оңыған адам 
не оңады? Нағыз мұғалім ңалада. Мектеп дегенің шеті- 
нен шыныдан салынған, сыртынан қарағанда көзің 
тояды. Мұғалімдері бөрі де галстук тағып жүреді. Қа- 
ланың аты ңала ғой, шіркіні Көшеде машина ішінде 
шіреніп бара жатңан бастыңтарды көресің, машина де- 
геніңнің нешө түрі. Күнмен шагылысқан мойылдай 
қара машиналар көшөдө жүзіп кела жатқанда, бар 
өлемді ұмытып ңарап ңана тұрғың келвді. Қандай ға- 
жап. Ал ңаланың адамдары, түк кормегенсіп әлгі ма- 
шиналарға мөн бермөйді. Жан-жаққа қарауға мұрша 
жоң, өрқайсысы өз шаруасымен асығыс көтіп бара жа- 
тады. Шіркін, өмір десең өмір бөрі қалада ғой. Есебін 
тауып тайып беріп сол жаққа бір тұяқ ілөр ме едіі Ол 
жерде адамды қызметіңе царай сыйлауды да біледі.
234

Дәрежең бар ма, бітті — сені сыйлауға міндеттІ. Мәр- 
тебең биік болған сайын соған сай сый-ңұрмет. Қанша 
дегенмен мәдөниөтті адамдар ғой. Бір жерге ңонақңа 
барсаң да, злде біреуден сыйлық алсаң да, оған сен 
мына сияңты бөрене тасып немесе ңалай өтеймін деп 
машаңатқа түспейсің. Олардың алқымы да кең, алары 
да мол. Ал мұнда бір елу сом, мықтағанда жүз сом ала- 
сың да, және өзің кееіп, өзің дайындап, арам тер бола- 
сың. Мұны алып кеткесін тыныш жүрсе екен-ау бұлар, 
Оразқұл пара алды. Оразңұл ағаш сатты деп үстіңнен 
бұрқыратып жазатындары жөнө бар-ау... Ай, караңғы- 
лың-айі
Ңанша дегенмен шаһарлы жерге не жетсін! Егер 
кішкентай ғана мүмкіншілігім болса, тауын да, тасын 
да, орманын да, олжасын да — барлығын тастап, қар- 
ғыс атқан қатынды да, мынау алжығын шалды да, 
қызғыштай қорғап жүрген жетімек немересін де, бірде- 
бірін көрместей, алды-артыма ңарамай тартар едім. 
8х, дүние-ай сонда сұлыға байлаған тұлпардай түлеп, 
ұршығымнан айналып шыға келер едім. Жұрттың бар- 
лығын есігімнің алдына тізіп қойып «Оразқұл Балжа- 
нович, сіздің кабинетіңізгө кіруге бола ма?» — деугө 
мәжбүр етер едім. Сонда барып шаһардың өзім қалаған 
біреуінө үйленбвймін бө. Ондайға үйленбей несі бар? 
Мөселен, өлгі қолына микрофон ұстап жүріп әрі билеп, 
әрі өн салатын құралай көз артисткалардың біреуінө 
қолым жстсе! Олар ңызметі мыңты адамдарға тие бе- 
реді дейді ғой. Көзді сүзілдіріп, галстукты үзілдіріп, 
қолтыңтап кетіп бара жатсам. Кинодан бір-ақ шыға- 
мыз. Жырта қарыс біз өкше тық-тың еткенде ңұлағыңа 
қобыздың үніндей естіледі. Хош иісті өтір мұрныңды 
жарады. Жанай откендердің өзі өтір иісінө тұмсығын 
төсей өтеді. Сүйтіп жүргенде балалы-шағалы боласың. 
Үлымды соттың оңуына беріп, ңыэымды рояль ойнауға 
үйретер вдім. Шаһар балаларының ақьілды болатыны 
бесенеден белгілі болып тұрады. Үйдің ішінде тек қана 
орысша сөйлеседі, олар ауылдағы шаруаның тілімен 
бас ңатырып қайтсін. Ол өзінің балаларын: «Папа, 
анау керек маған, мама, мынаны алып беріңізшіЬ — 
дегенге төрбиелейді. Өз ішіңнен шыңқан балалардан 
неңді аяйсың? Әттең сол кездө бұл талайды таңданды- 
рып өзінің кім екенін танытар еді. Басңа жұрттан мү- 
ның несі кем? Сол жақта цііреніп жүргендердің бұдан 
не артықшылығы бар? Бөрі де өзі сияқты пенде. Тек 
еәтіне сай жолы болған адамдар. Бұған ондай бұйыр-
235

мады. Баңыт ырзығы деген бұдан теріс айналды, соның 
бәріне өзі кінәлі. Баяғыда орманшылардың курсын бі- 
тірісімен шаһарда қалып ңою керек еді. Одан техни­
кум, ар жағы институт емес пе. Асықты, әкім болғысы 
келді. Кішкентай қызмет дегеніңмен өзіңмен өзің әй- 
теуір бастықсың ғой. Міне, енді ақыры не болды? Тау 
кезіп, тоғай аралап, бөрене сүйретіп есек боп жүрсің. 
Ең ар жағы қарғаға дейін ңаныңды ішуге даяр. Бұл ит- 
терге не жау тиді сонша ңарңылдап? Шіркін, пулемет 
болар ма еді...
Оразңұлдың бүгін ашуға басуының себебі бар. Жаз 
бойы жағасы жайлауда қыдырды. Мынау күз келді. 
Жаз өтісімен күнде ңонаңқа шақыратын жылқышылар 
мен қойшылар да ғайып болды. Әлгі өлеңдегі: «Гүлдер 
солды, жаз өтті, ңыстауға беттер күн жетті!»— деген- 
нің кері келді.
Сол күз бүгін басталды. Енді Оразқұлға жаздай 
көрген сый-ңұрметі, ішкен арағы, жеген таыағы, серпіп 
отырғанда берген уәделерін орындайтын шат; келді. 
«Ей, онда не тұр? Сонда сұрап отырғаның екі бөрене 
ме? Соны да сөз деп, дайындап қоям, алып кетесің» де­
ген лепірме уәделердің бүгін лағынет ңамытын киіп ке- 
леді.
Араң ішіп аузыңа келгенді оттап, ара-арасында бар- 
мак; басты, көз кыспай сыбаға алғанына мәз болып 
едің, енді соның есесіне борша-борша терге түсіп, бүкіл 
жарың дүниеге зәріңді төгіп, бөрене сүйреп келе жат- 
ңаның мынау. Өйтіп ішкен-жегені, алған-бергені құры- 
сын. Бәрі мұрнынан шықты. Жалпы көрген өмірінің 
барлығы ңырсың түнек. Кенет осының бәріне лағынет 
айтып басым ауған жаңқа тартып кетсем ңайтер 
еді?» — деген ой келеді. Бірақ қайда бармақ? Бұл кім- 
ге керек? Әлгі ойлағандай өмір, мәртебе еш жерден бу­
тан табылмайды, барлығы бос ңиял екенін өзі де тү- 
сінді.
Берген уәдеңді орындамай, осы жерден аттап басып 
көрші, басқаны былай қойғанда кеше ғана өзімен ауыз 
жаласқан достары-ақ мұны масқара етеді. Халық де­
ген қазір азған гой. Бұрнағы жылы өзімен рулас, кә- 
дімгі Бұғы руынан шықңан жолдасына қозы бергені 
үшін бір бөрене атаған-ды. Күз түскен мен бойкүйез- 
діккс салынып, тауға шығуға ерінді, өйткені іске аса- 
тын айтулы қарагайлардың бөрі бнікте. Уөде беру оңай 
болғанмен, сонау таудың ұшар басындағы құшақ жет- 
пес қарағайды ңырңып, төменге жеткізу оңай ма? Дені

cay адам алтын берсең де мұндай машаңатқа мойын 
ұсынбайды. Мұның сорына дәл сол кезде Момын шал 
ауырып, тесек тартып жатып қалар ма. Жалғыз өзінің 
қолынан келмейді, кім болса да бөренені төмен түсіру 
жалғызіліктіге мүмкін емес. Ондай бәленің боларын 
алдын ала білгенде, Сейдахметті-ақ ертіп алатын еді. 
Бірақ бұған да жалқаулығы ұстап, бергі етектен бетке 
ңараған нашарлау біреуін әкеп бере салды. Анау оған 
оңайлықпен көне қойсын ба? «Жолдас, байқа, бұл не 
масңараң, берсең іске асатынын бер, мынауың болмай- 
ды,» — деп ңыр көрсете бастады. Ақыры: «Тоқты алу- 
ды білесің, уәдеңде неге тұрмайсың?» — дегенде Ораз- 
құл шыдай алмай, алсаң ал, алмасаң тайып тұр, деп 
ңуып шыңңан. Ол жігіт те тегін емес екен, есесін жібер- 
мепті. Сантастың орманшысы Балжановтың үстінен 
неше түрлі жаланы төндіріп, жоғарыға арыз айдапты. 
Оның жазуына қарағанда «Социалистік орманның 
жауы» Оразңұл сияқтыларды табанда атып жіберу ке- 
рек. Бұл арыз барысымен ауданнан келген комиссия, 
орман министрлігінен келген комиссия Оразқұлды 61- 
раз жерге сүйреп, тексеріп әбден есін шығарған. Әй- 
теуір бұл даудан азар алда дегенде аман қалған. Міне, 
туысқан дегеннің түрі осы. Кездесе кетсең: «Бәріміз де 
Мүйізді Бұғы анадан тарағанбыз, біріміз үшін бәріміз, 
бөріміз үшін біріміз,» — деп бөсетіндері бар-ау бұлар- 
дың. Ңарап отырсаң бәрі бөс былшыл. Өйткен Бұғы 
анаңды сайтан алсын. Көк тиын үшін бір-бірінің көзін 
шұқып, алқымнан алып түрмеге отырғызуға даяр. 
Өйткен руластығыңды жер жұтсын. Баяғы надандың- 
тың кезіндегі адамдар Бұғы ана дегенге сеніп мәз бол­
тан. Япырай, сол заманның кісілері қаншама ңараңғы, 
аңқау, ақмақ болған десеңізші. Қарап отырсаң күлкің 
келеді. Ал қазіргі адамдардың бәрі шүкір мәдениетті, 
көзі ашық сауатты, сөбилерге ермек болатын ертегі қа- 
зір кімге керек.
Осы хикаядан кейін Оразңұл таныс-болсын, руласы 
болсын, тіпті екі туып бір ңалғаны болсын, Мүйізді 
Бұғы ананың баурынан кеше шықтым десе де тірі жан­
ра осы орманнан бір тал шыбық, сының бұтақ бермеске 
ант еткен.
Міне, желегін жамылып, жайсаң жаз тағы келді. 
Жасыл жайлауда жұмыртқадай ақ үйлер, бой көрсетө 
бастады. Ызғыған малдың у-шуы, ошаңтардан шуда- 
лана көтерілген түтін, шулаған өзен. Күлімдеген күн, 
исінің өзі мае ңылатын жас ңымыз, қаптаған гүл-бәй-
2 3 7

щешек, көдімгі жаз салтанаты, мұндайда киіз үйдің 
көлеңкөсінде көз-көрген дос-жарандармен, бал татығын 
қымыз бен жас ңозының етіне басып отырғанға нө жөт- 
сін. Сол бір көйіп үотінде басыңды шыр айналдыру 
үшін айғыр стаканмен бір тартып жібөресің. Осы сөттө 
өзіңе қырың жылдық қарағайды түп тамырымен суы- 
рып, ана тұрған тауды тақиядай дөңгелетөтін күш пай- 
да болғаны бар ғой... Мұндай күндері Оразқұлдың ан­
ты адыра ңалады. Жұрттың бәрі қошеметтеп осы ор- 
манның жалғыз ңұдайы сен дегенгө мөз. Тағы да баяғы 
үйренген уәде, азды-көпті алақанга түскендерді қағу. 
Жылдар бойы буыны бекіп, бұғанасы қатңан өзін ор- 
манның патшасындай санайтын заңғар өмен, санаулы 
күнінің ңалғанын ңайдан білсін, күз түскендө көресісін 
бір-аң көреді.
Күз дегенің бір күндө түспейді, мысың табандап 
өуелі жайлымнан бастап жоғары өрмелейді. Міні, кө- 
зір айнала сарғая бастаған шөптер де, ағаш жапыраң- 
тары да бір рең алған.
Жидек-мәуелөр піскен, кешегі қозылар марқайып 
тдқтыға айналған. Енді еркек-ұрғашысын айырып, 
отарларға бөлді. Әйелдер жаз бойы жайған ңұрт, ірім- 
шіктерін жинап буынып-түйініп жатты. Малшылардың 
бас көтерерлөрі қыстауға барар көшті кім бастайтынын 
кеңесіп алды. Көшердің алдында Оразқұлмен жазда 
уөде байласңандары пәлен күні, пәлен сағатта машина- 
мен ңорымға келеміз. Сонда бөрі дайын болсын десіп 
алдын ала ескертті.
Мінө, бүгін көз байлана екі үлкен шырша бөренө 
алып көту үшін жетекті машина келвді. Оның бірвуін 
төмендө өзеннен өткізіп, машинаның көлетін жеріне та- 
қап алдын-ала дайындап қойған. Еікіншісін осы қазір 
сүйрөп келө жатыр. Оразқұл, мыыа машаңат қорлықты 
кергенше осы бөренелер ушін жаз бойы мұртын майла- 
ған марқаның етімөн ішкөн арақ-шарабын ңазір қао 
қаңңанша қайтаруға даяр, өттең ондай дөулетті бұған 
кім берсін.
Амал жоң, осы тауға таңылған қарғыо атқан тір* 
лік-тағдыр, лағынет қамыт мойын бұлтартпайды I бү- 
лардь? түн жамылып алып кету үшій кешке машина 
көледі.
У-шусыз, аман-сау кетсө құба-ңұп. Жолдың өзі сон- 
хоадың үстімен, дөл көңсөнің алдымөн өтеді. Бүрыо 
жолы құрғыр да ясоқ. Кейдө совхозға госинспекция- 
ның милициялары келіп жүрөтіні бар. Аудан басшыла-

жүктеу/скачать 11,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: