1- тапсырма: Басқару психологиясының дамуының бірінші кезеңі: В. Тейлор, А. Файол және т б. теориясы
жүктеу/скачать 21,63 Kb.
|
1 tapsyrma Orazaliyeva
|
Тақырып: Басқару психологиясының даму кезеңдері. 1- тапсырма: Басқару психологиясының дамуының бірінші кезеңі: В. Тейлор, А.Файол және т.б. теориясы. Басқару ғылымының даму тарихы Ағылшынның «management» терминінің (лат. manus – қол) орыс тілінде баламасы жоқ, ол «басқару» және «еңбекті ғылыми ұйымдастыру» ұғымдарының синонимі ретінде жиі қолданылады. Әлеуметтік құбылыс ретінде және адам тәжірибесінің саласында басқару ғылыми зерттеу пәні болғаннан әлдеқайда ерте пайда болды. Адамдарға бірлесе жұмыс істеуге қажеттілік пен қабілеттілік тән болғандықтан, бұл олардың іс-әрекетінің үйлесуін, келісуін, кооперациялануын, яғни бірлескен әрекеттерін басқаруды талап етеді. Біздің дәуірімізге дейінгі мыңдаған жылдар бұрын Көне Мысырда басқару үдерістерін (процесс) жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау, орталықтандыру қажеттілігі танылған. 20-30-шы жылдары басқару психологиясының дамуы деп саналады. Қазіргі американдық «басқару ғылымының» пайда болуы Ф.У. Тейлордың (1856-1915) атымен байланысты. Тейлор концепциясының негізгі мақсаты жеке кәсіпкер ҥшін максималды табыс. Тейлордың айтуынша, жеке кәсіпкер қандай жҧмыс көлемін жҧмыскер орындай алу жөнінде түсінік болмайды. Жұмыскерлерге өз ойын (инициатива) береді: «инициатива – марапаттау» принціпінде негізделген басқару еңбек өлімдіктін артуын қамтамасыз ете алмайды. Жұмыскерлердің жеке индивидуалды талдау және жүйелі есеп өндірілгеннен өлшеуден т.б. олардың қишылынан китін бұғанқарама-қарссы еңбектің ұйымдық ғылымының дамуы көптеген ерекше заңдар және формулалар ұсынады. (Тейлор). Еңбек әдісімен жағдайдың құрал стандартизацияны мәжбірлеу жолымен еңбек өндірісінің өсуіне жету мүмкін. А. Файоль менеджмент психологиясымен байланысты екенін бірінші көрсетті, және еңбек өндірісінің артуындағы психологиялық факторды бөліп көрсетті: А. Файольдің көмегімен басқару адамдардың жеке әрекеті ретінде санала бастады, қортындысында жаңа ғылым саласы – басқару психологиясы пайда болады. 30 жылдары менеджмент теоретиктері адамның еңбек етудің мотивациялық формаларына ерекше көңіл аудара бастады. «адамдық қатынастар мектебіне» Э.Ленто байланысы «Эканомикалық адам» орнына «әлеуметтік адам» келеді. Осы мектептің позициясында ұжым белгілі, әлеуметтік организация ретінде қарастырыла бастады, ол ондағы адамдар – осы әлеуметтік жүйесінің мөлшелері, мотивациялық, тұлғалық, психологиялық саналарды иеленушілер. жүктеу/скачать 21,63 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|