1. Қазіргі қоғамдағы музей рөлі
Билет №19 1. Мұражайда экспонаттарды орналастыру тәртібі: Экспозиция сөзі латынның " expono " - мақтану - етістігінен, сондай-ақ одан жасалған "
жүктеу/скачать 37,76 Kb.
|
Нұртаза Қанат 17-20 билет
| Билет №19
1. Мұражайда экспонаттарды орналастыру тәртібі: Экспозиция сөзі латынның " expono " - мақтану - етістігінен, сондай-ақ одан жасалған "exposition " - таныстыру, сипаттау зат есімінен шыққан. Экспозицияны көрмеге қойылған кез келген заттарды орналастыру деп атауға болады. Мұражай экспозициясының өзіндік ерекшеліктері бар: қарауға ұсынылатын объектілер белгілі бір белгілер мен қасиеттер жиынтығымен біріктірілген. Экспозициялық материалдарды құрудағы маңызды сәт - экспонаттарды топтастыру. Кейде олар мүліктің ішкі бөлігін шығарады немесе табиғи ортаның фрагменті болып табылады. Кейде Күзетшілер оқиғаларды объектілердің белгілі бір орналасуы арқылы ашуға немесе, мысалы, біртекті заттардың жан-жақтылығын көрсетуге тырысады. Экспозициялық материалдарды топтау және жүйелеу тәртібі экспозициялық құрылыс әдісі деп аталады . Отандық мұражайтануда экспозицияның келесі негізгі әдістері дәстүрлі түрде ерекшеленеді: • Жүйелі: Жүйелі экспозициялар материалды ұйымдастырудың ғылыми принциптеріне негізделген. Бұл экспозиция әдісі кез келген ғылыми пәннің немесе саланың классификация жүйесіне сәйкес біртекті объектілерді таңдауды, орналастыруды және түсіндіруді білдіреді. Бұл әдіс объектілердің эволюциясының биологиялық, технологиялық, эстетикалық және басқа түрлерін көрсетуге мүмкіндік береді. Көбінесе бұл экспозиция әдісі жаратылыстану, ғылыми-техникалық, археологиялық, этнографиялық бағыттағы мұражайларда қолданылады, сонымен қатар сәндік-қолданбалы өнер мұражайларында және әртүрлі профильдегі мұражайлардың қор көрмелерінде қолданылады. • Ансамбль: Ансамбль экспозициясынақты ғылыми деректер негізінде белгілі бір уақыт ішінде болған немесе тән әлеуметтік-мәдени ортаны сақтайды немесе қайта жасайды. Бұл экспозиция мемориалдық мұражайларда, сондай-ақ музейленген тарихи және мәдени ескерткіштерде, мысалы, усадьба сарайларында, шаруалар саятшылықтарында жиі қолданылады. Сондай-ақ, экспозицияның бұл түрін пайдаланудың мысалы ретінде гуманитарлық және жаратылыстану ғылымдары мұражайларында қайта жасалған тарихи интерьерлер немесе жеке фрагменттер болуы мүмкін. Мұндай экспозиция әртүрлі экспонаттардан тұруы мүмкін: құралдар, қару-жарақ, киім-кешек, жиһаз, сәндік-қолданбалы өнер, бейнелеу және жазба материалдар. Көркем ансамбль экспозициясын қайта құру кезінде экспонаттардың стильдік ерекшеліктері көбінесе байланыстырушы рөл атқарады. Дүниежүзілік мұражай тәжірибесінде ансамбльдік экспозициялар кеңінен қолданылады, өйткені олар қабылдауға оңай, сонымен қатар тікелей қызығушылық тудырады • Пейзаж: Негізгі құрылымдық бірлік – биотоптар және ландшафттық диорамалар. Биотоп жануарлар және/немесе өсімдіктер әлемі объектілерінің экспозициялық кешені. Көбінесе «биогруппа» термині тіршілік ету ортасындағы жануарларды бейнелейтін ғылыми таксидермиялық композицияны білдіреді. Экспозицияның ландшафттық әдісінің типтік әдістері панорамалар мен диорамалар болып табылады. Панорама - цилиндрлік зембілдің ішкі бетіне созылған үлкен таспа тәрізді сурет. Ол «тақырып» жоспарымен біріктірілген - оның алдында шеңберде орналасқан модельдер, құрылымдар, фигуралар. Мұндай панорама көрерменді қоршап тұрған нақты кеңістіктің елесін жасайды. Диорама, керісінше, кескінді терезенің бүйірінен ғана көруге мүмкіндік береді (үш жақты, алкоу диорамалары деп аталатындарды қоспағанда). Ол жартылай шеңбердің де, тікбұрышты бөлменің де қабырғасында болуы мүмкін. Осыған байланысты жаратылыстану мұражайларында диорамалар кең тарады, өйткені олар панорамалар сияқты үлкен аумақтарды қажет етпейді. • Тақырыптық: экспозициялық материалдардың көмегімен тақырыптық экспозиция белгілі бір тақырыпты, сюжетті немесе мәселені ашады. Ол сипатталған оқиғалардың немесе құбылыстардың мұражайлық бейнесін жасайды. Мұндай экспозиция мазмұны белгілі бір ұғыммен анықталатын өзара байланысты бөлімдер мен тақырыптар жүйесі болып табылады. Тарихи мұражайларда бөлімдер әдетте тарихи кезеңдерге сәйкес келеді. Мұндай экспозициядағы ең бастысы - әртүрлі типтегі объектілердің белгілі бір тобы болып табылатын тақырыптық - экспозициялық кешен. Бұл заттар, құжаттар немесе көрнекі материалдар болуы мүмкін. Оларды тек мазмұндық жағы, сондай-ақ белгілі бір тұжырымдамалық ұстанымның көрнекі растауы ретінде әрекет ету қабілеті біріктіреді. 2. Тарихи-өлкетану музейлеріне сипаттама: Тарихи-өлкетану музейлері белгілі ұлт өкілдерінін немесе сол жерде тұрып жатқан халықтың жалпы тұрмыс-тіршілігі мен тарихынан сыр шертеді деседе болады. Мысалға алатын болсақ: жүктеу/скачать 37,76 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|