2) Мемлекеттік Эрмитаж мұражайы, Санкт-Петербург, Ресей
1794 жылы Ұлы Екатерина жарлығымен құрылған салтанатты музей кешенінде тас дәуірінен бастап біздің ғасырға дейінгі үш миллионға жуық өнер туындылары мен әлемдік мәдениеттің ескерткіштері бар. Эрмитаж – Ресейдегі және дүние жүзіндегі ең ірі көркемсурет және тарихи-мәдени мұражай, әлемдегі ең көп көрілетін 10 музейдің бірі. Санкт-Петербург қаласында 1764 жылы Екатерина ІІ-нің (көптеген көркем шығармаларды сатып алған) жеке қоры негізінде ұйымдастырылған. 1852 жылы Эрлифтды көпшіліктің көруіне рұқсат берілді. 20 ғасырдың 20 – 30-жылдары мұражай қайта жинақталып, экспонат саны арта түсті. Эрмитажда алғашқы қауымдық құрылыс кезіндегі және ежелгі шығыс (Ежелгі Мысыр мен Урарту өнерінің туындылары), көне, орта ғасыр өнері (Орт. Азия, Иран, Қытай мен Үндістанның өнер шығармалары) ескерткіштері молынан жинақталған. Эрмитажтдағы ежелгі скиф және Солтүстік Қара теңіз жағалауынан табылған көне ескерткіштер аса құнды бағаланады. Коллекция қатарында Батыс Еуропа өнері туындыларынан Рафаэль, Леонардо да Винчи, Микеланджело, Джорджоне, Тициан, Веласкес шығармалары, Рембрандт пен Рубенстің ең үздік полотнолары, 17 – 18 ғ-лардағы француз және 18 ғ-дағы ағылшын кескіндемелері, т.б. бар. Мұнда нумизматикалық коллекциялар, сән және қолданбалы өнер туындылары, суреттер (40 мыңға тарта парақ) мен гравюралардың (500 мыңға жуық парақ) бай қоры жинақталған. 1941 жылдан орыс мәдениетінің тарихы бөлімі жұмыс істейді. Эрмитажтда 2 млн. 400 мың шамасында зат сақталған. Мұражай ғылым және мәдени-ағарту жұмыстарын жүргізеді. Реставрация шеберханасы, лекция залдары, рентген бөлмесі, кітапхана, фототека, т.б. жұмыс істейді. Эрмитаж ғимараты әйгілі архит. ансамбль құрамын (Қысқы сарай, т.б.) толықтырады. 1939 жылдан Эрмитажда Түркістандағы алып қазан сақталып келді; ол 1989 ж. қайтарылып, Қожа Ахмет Иасауи кесенесіндегі бұрынғы өз орнына қайта қойылды. 1964 ж. Эрмитаж Ленин орденімен марапатталды.
3) Нельсон-Аткинс өнер мұражайы, Канзас Сити, АҚШ
Мұражайдың алғашқы ғимараты 1930 жылдан басталады. Кейіннен сырты мен ішіндегі қарлы ақ түсті, қабаттарды қоспағанда, кешен едәуір кеңейтілді. Нельсон-Аткинс өнер мұражайы болып табылады өнер мұражайы жылы Канзас-Сити, Миссури, барлық дерлік континенттер мен мәдениеттердің энциклопедиялық өнер коллекциясымен және әсіресе оның кең коллекциясымен танымал Азия өнері.
2007 жылы, Уақыт журнал мұражайдың жаңа Bloch Building-ді бүкіл әлем бойынша үміткерлерді қарайтын «10 үздік (жаңа және алдағы) сәулеттік таңғажайыптар» тізіміне бірінші орынға қойды.
