Қабілеттілік екіге бөлінеді:1.Жалпы қабілет. 2.Арнайы қабілет. Жалпы қабілет дегеніміз-адамның ақыл-ой ерекшеліктерінің жеке жақтарын көрсететін қабілет (Зейінділік, бақылағыштық, зеректік, тапқырлық) . Арнайы қабілет дегеніміз – іс-әрекеттің жеке жақтары көрініп, оның нәтижелі орындалуына мүмкіндік беретін қабілет (Суретшінің, актердің, музыканттың).
Психолог В.М.Теплов қабілеттің 3 түрін ашып көрсетті.
1. Қабілет – бір адамды екіншісі адамнан айыратын жеке психологиялық ерекшеліктер.
2. Қабілет деп - қандай да бір іс-әрекетті табысты орындау ерекшеліктері.
3. Қабілет деген ұғым – адамда бұрыннан қалыптасқан деген.
Қабілеттер сондай-ақ төменде берілген түрлерге де бөлінеді:
1) реподуктивті қабілеттер – білімді меңгеру және іс-әрекетке икемділікті жоғары деңгейде епті болуын қамтамасыз етеді.
2) творчестволық қабілет – айрықша және нәрсені құруды қамтамасыз етеді.
Бір адамның бойында бірнеше қабілеттің түрлері болуы мүмкін, бірақ олардың бірі басқаларға қарағанда мәндірек болады. Екінші жағынан бірнеше әртүрлі адамдарда бір ғана қабілет байқалуы мүмкін, бірақ даму деңгейлері бойынша өзгешеленеді.
3.Шамалар және оларды өлшеу.
Математикада екі текті шама қарастырылады. Дискретті (үздікті) және үздіксіз (тұтас) шамалар.
Дискретті шамалардың мысалы ретінде мына сияқты жиындарды алуға болады: табын мал, сыныптағы оқушылар, натурал сандардың жиыны. т.с.с.
Керісінше, ұзындық (ен, жуандық, биіктік, ұзындық кейде осылайша да аталады), (аудан), бет, көлем (сыйымдылық), масса, уақыт, құн, бұрыш, температура, жылу сиымдылығы, жылдамдық, қуат, тоқ күші, кернеу т.с.с үздіксіз шамалар.
Егер берілген шаманы өлшегенде ол шама өлшеу бірлігімен тікелей салытырылатын болса, онда өлшеудің мұндай түрі тікелей өлшеу деп аталады.
Егер өлшеуіштер бір текті шамаларды өлшеу үшін қолданылатын болса, онда біртектес деп аталады. Мысалы, килограмм мен грамм - біртектес өлшеуіштер, өйткені олар массаны өлшеу үшін қолданылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
