70. Дифференциалды күшейткіштің негізгі сипаттамаларын жазыңыз
Дифференциалды күшейткіш схемасы өткен ғасырдың 30-жылдарынан бері
белгілі. Бұл атау латынның "differentia" - "айырмашылық"сөзінен алынған.
Қазіргі радиоэлектроникада дифференциалдық күшейткіштер кеңінен
қолданылады. Дифференциалды күшейткіш (DU) екі кіріс және екі шығысы
бар симметриялы схема болып табылады. «+» белгісімен белгіленген кіріс
инвертирленбейтін кіріс деп аталады. «-» белгісімен белгіленген кіріс
инвертивті кіріс деп аталады. Тізбектің екі шығысы болғандықтан, шығыс
ретінде U(шығыс1), U(шығыс2) кернеулері немесе олардың айырмашылығы
U(шығыс)=U(2 шығыс)-U(шығыс1) пайдаланылуы мүмкін. Соңғы жағдайда
дифференциалды күшейткіштің шығысы симметриялы деп аталады.
Дифференциалды күшейткіштер әдеттегі операциялық күшейткіштерге
қарағанда бірқатар артықшылықтарға ие. Оларға жалпы фазалық сигналдың
әлсіреу коэффициенті, жоғары өнімділік, аз шу және бұрмаланулар жатады.
Дифференциалды күшейткіштің негізгі параметрлерінің бірі синфазалық
си гналдың әлсіреу коэффициенті болып табылады, ол дифференциалдық
сигналдың күшейту коэффициентінің жалпы режим сигналының қатынасынан
қанша есе артық екенін көрсетеді:
𝑘 =
𝑘
д
𝑘
ж
Дифференциалдық сигналдың күшету коэффициенті: Күшейткіштің
кірістерінде шағын амплитудалық дифференциалдық сигнал әрекет етеді және
транзисторлар белсенді режимде жұмыс істейді делік. Бұл жағдайда
дифференциалдық сигналдың күшейту коэффициенті:
𝑘
д
= −𝑘
д
=
𝑈
вых1
𝑈
д
71. Көпкаскадты күшейткіштердің негізгі сипаттамалары
Күшейткіш - қорек көзінен жүктемеге жүретін энергия ағынын басқаратын
электронды қондырғы. Басқаруды талап ететін қуат жүктемеге берілген
қуаттан көбінше аз, ал кіріс және шығыс (жүктемедегі) сигналдар формасы
сәйкес
Тұрақты тоқ күшейткіштері уақыт бойынша өте жәй өзгеретін сигналдарды,
соның ішінде жиілігі нөлге тең, яғни тұрақты тоқ сигналдарын күшейтуге
арналған. Міне, сондықтан ТТК-нің амплитудалы – жиіліктік сипаттамасы
12.1-Суретте көрсетілгендей болады.
Тұрақты тоқ күшейткіштері электрондық моделдейтін машиналар мен
кернеулерді цифрлық кодқа түрлендіргіштердің негізгі элементтері болып
табылады. Сонымен қатар, электрлік және электрлік емес сигналдарды
автоматтық түрде реттеуде және өлшеуіш құрылғыларда кеңінен
қолданылады.
12.1 – Сурет
Тұрақты тоқ күшейткіштерінің басқа күшейткіштерге қарағанда мынандай
ерекшеліктері бар :
1) Каскадтар арасындағы байланыс элементтері реттеу реактивтік
элементтерді (С,L,трансформаторды) қолдануға болады. Сондықтан әрбір
каскадтың (екі көрші каскадтың) жұмыс нүктесін анықтайтын потенциалдар
деңгейін бір – бірімен келістіру керек, сонымен қатар күшейтілетін сигналдар
кезін күшейткішпен, ал ТТК – нің шығысын жүктемемен келістіру керек;
2) Дрейфке байланысты. Шығыс кернеудің кіріс кернеу жоқта, күшейткіштің
ішіндегі процестер әсерінен туатын өзгерулерін күшейткіштің “ноль дрейфі”
деп атайды. Абсолюттік ноль дрейфі - ∆Uшығ др. , берілген уақыт аралығында
тұйықталған кірісте, шығыс кернеудің максимальды өзгеруімен анықталады.
Күшейткіш функциясын орындайтын аз бөлікті күшейткіш каскады деп
атайды. Күшейткіштер бірнеше күшейту каскадтарынан түрады, олар бір-
бірімен каскад аралық байланыста болады, осы байланыс көмегімен каскадтың
шығыс сигналы екінші каскадтың кірісіне беріледі. Бірінші күшейту каскады,
негізінен, сигнал кернеуін күшейтеді, мұндай каскадты алдын ала күшейту
каскады дейді. Сигналдың қуатын күшейтетін каскадты соңгы каскад деп
атайды. Күшейткіш каскадтарына қойылатын негізгі талап - кіріс сигналы,
күшейткіштің шығысында бұрмаланусыз жаңғырту.
Іс жүзінде, өнеркәсіптік электроника құрылғыларында, көп жағдайда
жүктемеде қажетті пайдалы шығыс қуатын алу үшін бір кезең жеткіліксіз.
Сондықтан бірнеше сериялы қосылған бір күшейткіш сатылардан
құрастырылған көп сатылы күшейткіштер қолданылады. Блок-схемада (1-
сурет) кез келген электрлік емес сигналды дерлік кіріс электрлік сигналға
түрлендіретін датчиктер ретінде ЭҚК әртүрлі көздерін пайдалануға болады,
мысалы, микрофон, антенна, фотоэлемент, фотодиод, фоторезистор,
фотокөбейткіш, термистор. , тензометр, тахогенератор, пьезоэлектрлік
түрлендіргіш , лентадан, перфорацияланған немесе фотографиялық лентадан
оқу бастиегі, биотоктар, қысым, орын ауыстыру, деңгей тығыздығы үшін
индуктивті немесе сыйымдылық датчиктері және т.б.
Жүктеме ретінде көп сатылы күшейткіштерді каскадты кешенді активті-
реактивті жүктемелердің (R, RL, RC, PCL) шығыс тізбегіне қосуға болады,
мысалы, динамик орамасы, фидер немесе абоненттік желі, магнитофон,
электромагниттік реле. орама, немесе қадамдық (іздеу) қозғалтқышы немесе
электр контакторы, қозғалтқышты қоздыру орамасы, әртүрлі аспаптар,
осциллограф немесе теледидар сәулесінің сканерлері, индикатор шамдары
және т.б.
Көп сатылы күшейткіштің құрылымдық сұлбасында бірінші кіріс сатысы t
кіріс сигналын ток немесе кернеу бойынша күшейту кезінде кіріс сигналының
датчигі кедергісін күшейткіштің кіріс кедергісіне сәйкестендіруге арналған.
Көп сатылы күшейткіштер фракциядан бірнеше миллисекундқа дейінгі шығыс
импульсінің ұзақтығымен жоғары импульстік қуатты (200 Вт-қа дейін)
жасауға арналған.
Көп сатылы күшейткіштер – ілінісу элементтерінің көмегімен бірнеше
күшейткіш сатыларды өзара қосу арқылы түзілетін күшейткіштер. Әдетте,
күшейткіштер бірнеше кезеңнен тұрады, ал күшейткіштегі әрбір жеке кезең өз
функцияларын орындайды. Кіріс құрылғысы сигналды көзден алдын ала
күшейту сатысының кіріс тізбегіне беру үшін қолданылады. Кіріс құрылғысы
ретінде конденсаторларды, резисторларды, трансформаторларды қолдануға
болады. С конденсаторы бірінші белсенді элементтің токтың тұрақты
құрамдас бөлігінің және ығысу кернеуінің сигнал көзіне өтуін болдырмау
үшін, сондай-ақ сигнал көзінен токтың тұрақты компоненті белсенді
элементке түспеуі үшін енгізілген. . C конденсаторы екінші кезеңнің кіріс
құрылғысы болып табылады, ол кезеңдерді байланыстырады.
Күрделі түзету схемалары бар көп сатылы күшейткіштер көп жағдайда
сатылар санының артуы өтпелі асып кетуді айтарлықтай өзгертпейтіндей етіп
жасалған.
Достарыңызбен бөлісу: |