1. Экологиялық факторлар


Жұмыртқадан шыққан дәрнәсіл



жүктеу/скачать 168,11 Kb.
бет17/17
Дата23.10.2023
өлшемі168,11 Kb.
#187651
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17
Байланысты:
Жаңа бағдарлама бойынша толық конспект 7 сынып

Жұмыртқадан
шыққан дәрнәсіл ересек ағзаға

Ұқсайды


Қуыршақ сатысы бар

Ерекшелік

Тура дамуға ұқсайды

Қоңыз Көбелек Шыбын Маса
Ара

Қандай жәндіктерге тән
Дәуіт Шегіртке Тарақан
Бит




    • Толық түрленіп дамудың биологиялық маңызы: Қорекке бәсекелестікті азайту



58. Өсімдік онтогенезінің сипаттамасы


  • Өсімдіктерде эмбриогенез басталады: Ұрықтану кезінен

  • Өсімдіктерде эмбриогенез аяқталады: Тұқым ұрығы өскен сәттен


Өсімдіктердегі онтогенез



1. Эмбриогенез

  • Ұрық түзіледі

(ұрық тамыршасы, сабағы, бүршігі)



2. Постэмбриогенездің 1-ші сатысы

  • Тұқым ұрығының өсу үдерісі;

  • Жеке ағзаға айналу үдерісі;

  • Өз бетімен қоректене бастағанда аяқталады

3. Өсу және Жас өсімдік сатысы

  • Генеративтіге дейінгі саты;

  • 1-ші гүлдеудің бастамасына дейінгі кезең;

  • Генеративті мүшелердің түзілуімен аяқталады (гүлді өсімдіктерде – гүл түзілу)

(қылқанжапырақтыларда – бүр түзулу)



4. Ересек өсімдік сатысы
Пісіп жетілу не Генеративті саты

  • Жынысты көбею фазасы;

  • Тозаңдану мен ұрықтанудан басталады;

  • Соңғы тұқымның қалыптасуымен аяқталады. (гүлді өсімдіктерде – жеміс түзу)

5. Қартаю сатысы

  • Гүл, тұқым, жеміс түзуін тоқтатқанда басталады.



60. Өсімдіктің өсуі


  • Өсімдіктер тіршілігінде ең қарқынды өсу жүретін кезең: Генеративті саты алдында

  • Температуралық оптимум – өсімдік барынша өсетін температура

  • Табиғаттық-климаттық жағдай туралы айтуға болады: Жылдық сақинаның қалыңдығы мен пішініне қарап

  • Егер жылдық сақиналар қалың әрі біртегіс болса, климат: Жылы, ылғалды

  • Егер жылдық сақиналар жіңішке болса, климат: Салқын, құрғақ

  • Жылдық сақинаның бір жағы, екінші жағынан жіңішке болса: Өсуіне бір зат кедергі


  • Камбийі мүлде жоқ, сабағында Сүрек жоқ өсімдіктер:




  • Даражарнақтылар класының барлық өкілі

  • Астық тұқымдастар

  • Лалагүл тұқымдастар







  • Лалагүлдер тұқымдасына жатады: Қызғалдақ, лалагүл, нарцисс, пияз, сарымсақ, інжугүл, гиацинт

  • Діңінің іші сүрекпен емес, қуыс не борпылдақ негізгі ұлпаға толы: Пальма

  • Ең жылдам өсетін ағаш: Бамбук

  • Ең жай өсетін ағаш: Дион



12-БӨЛІМ: МИКРОБИОЛОГИЯ ЖӘНЕ БИОТЕХНОЛОГИЯ

60. Бактериялардың пішіндері


  • Бактерия жасушасы тұрады: Қабықша, цитоплазма, ДНҚ-ның сақиналы молекуласынан

  • Бактериядағы қозғалу мүшесі: Талшықтар

  • Бактериядағы талшықтар саны: Біреу не бірнешеу

  • Бактерия қабықшасының сыртында болатын қосымша түзілім: Шырышты капсула

  • Бактерия жасушасының тыныштық күйі: Спора түзуі

  • Спора – тығыз, көбінесе қосарлы қабықша ішінде болатын бір жасушаға тән тыныштық күйі

  • Ешқашан көбеюге қатыспайды: Бактерия споралары

  • Бактерия спорасының қызметі: Қолайсыз жағдайдан қорғау

  • Бактериялар бірігіп түзе алады: Жасушалар колоннасын (шоғыр)

  • Колония – бір топқа жататын ағзалар тобы жасушаларының бірігу формасы

  • Тұтас ағза ретінде қызмет ете алмайды: Колония

  • Пішіні бойынша бактерия жасушалары бөлінеді: 4-ке


Шартәрізді бактериялар




  • Коктар

  • Көбінесе колония түзеді

Таяқшатәрізді бактериялар

  • Бацилла

  • Кең таралған пішін

  • Мысалы: Шіру бактериясы – Шөп таяқшасы;

  • Паразит-бактериялар: Кох, Сіреспе таяқшалары;

  • Адам ішегінің қауіпсіз симбионттары – Ішек таяқшасы;

  • Фотосинтездеуші - Спурилина

Ирек бактериялар

  • Спирилла мен Спирохета

  • Бұрама тәрізді

  • Суқоймада қауіпсіз мекендеушілер

  • Ауыр ауруды қоздырушылар

Үтір пішінді бактериялар

  • Вибриондар

  • Тек бір иірімі бар

  • Жасушаларының бір ұшы тар, бір ұшы кең

  • Мысал: Холера вибрионы (тырысқақ ауруы)



61. Бактериялардың маңызы


  • Маңызы бойынша бактериялар 2-ге бөлінеді: Пайдалы және Зиянды

  • Жердегі барлық тіршіліктің ежелгі «ата-бабасы»: Бактериялар

  • Ғаламшардағы алғашқы тірі ағзалар және тіршілікке бастама бергендер: Бактериялар

  • Жерде оттекті атмосфера пайда болуына себеп: Алғашқы фотосинтездеуші бактериялар

  • Қазіргі фотосинтездеуші бактериялардың жағымсыз жағы: Суды ластайды, суқоймаларды гүлдетеді

  • Тіршілігін жойған ағза қалдықтарын жойып, оларды қарашірікке айналдырады: Шіріткіш және



топырақ бактериялары





  • Элементтерді жансыз табиғатқа қайтарып, қолжетімді күйге келтіреді: Шіріту, топырақ

бактериялары


  • Шіріту бактериялардың Зиянды жағы: Азық-түлікті, қағазды, теріні, ағаш бұйымдарды т.б. бұзады

  • Тамақ өнімдерін өндіру кезінде қолданылады: Сүтқышқыл бактериялар

  • Сүтқышқыл бактериялар қолданылады: Сүт өнімдерін ашыту; Сүрлеме жасауда; Жемшөп өндіру

  • Шарап, маринадттар жасауда қолданылады: Шарап, Сірке қышқыл бактериялары



62. Ауру тудыратын бактериялармен күресу тәсілдері


  • Ауру тудыратын микроағзалар:




  • Біржасушалы жануарлар – қарапайымдар;

  • Біржасушалы саңырауқұлақтар;

  • Бактериялар және Вирустар




  • Залалсыздандырушы – жансыз нысандар бетіндегі патогендерді жоятын заттар

  • Залалсыздандырушыларға мысал: Жуғыш заттар, хлор, тұз-қышқыл ерітінділері, спирттер

  • Антисептиктер – адам денесінің бетіндегі не жарақаттағы патогендерді жоятын заттар

  • Антисептиктерге жатады: Спирт, йод, зеленка

  • Антибиотиктер – ағза ішіндегі патогендерді жоятын заттар

  • Залалсыздандыратын және антисептикалық заттардың медицинада қолданылуына еңбек сіңіргендер: И.Земмельвейс, Н.Пирогов, Л.Пастер, Дж.Листер




Ауру

Жұғу жолдары

  • Баспа (ангина)

Ауа-тамшылы,
Ыдыс не ауру адамның заты

  • Туберкулез

  • Коньюнктивит

Көздің инфекциялық ауруы

  • Тырысқақ

Су және жуылмаған көкөніс, жеміс-жидек; Лас ыдыс-аяқ

  • Сүзек

  • Бруцеллез

Ауру жануардың сүті не еті

  • Түйнеме

Ауру жануардан еті

  • Ботулизм

Қоздырғышы – топырақта тіршілік ететін анаэроб бактерия
Бұзылған азық-түліктен

  • Сіреспе

Қоздырғышы – топырақта тіршілік ететін бактерия
Бір жеріңді кесіп алғанда жұғады



63. Вирустар – олардың құрылысындағы ерекшеліктер


  • Вирустар – жасушасыз құрылымдар

  • Вирустар тұрады: Нуклеин қышқылы және қабықшадан

  • Вирустардың қабықшалары түзілген: Нәруызды бөлшектерден

  • Вирустардың пішіні: Дұрыс көпбұрышты, шартәрізді, таяқшатәрізді

  • Вирустар паразиттік тіршілік етеді: Өсімдіктерде, жануарларда, бактерияларды

  • Бактериофаг – бактерияларды зақымдайтын вирустар

жүктеу/скачать 168,11 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет