1. Экологиялық факторлар



жүктеу/скачать 168,11 Kb.
бет6/17
Дата23.10.2023
өлшемі168,11 Kb.
#187651
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17
Байланысты:
Жаңа бағдарлама бойынша толық конспект 7 сынып

Ағаш сабағының ең ішкі қабаты

  • Қор жинаушы ұлпасы

  • Түсі бойынша ерекшеленетін

  • Күзге қарай қоректік заттар жиналады

    18. Тамыр аймақтары


    • Тамыр аймақтары: Бөліну, Өсу, Сору, Өткізу

    • Тамыр оймақшасы:




    • Қорғаныш қызметін атқаратын, жабын ұлпасынан түзіледі;

    • Түлеп отыруға қабілетті;

    • Сыртқы жасушалары: Өлі жасушалар

    • Сыртқы қабатындағы жасушалар шырышты зат бөледі.

    • Ішінде тірі жасушалар бар: Лейкопластар




    • Бөліну аймағы:




    • Түзуші ұлпадан тұрады;

    • Бөліну аймағын алып тастаса: Тамыр ұзарып өсуін тоқтатады, жанама тамыр тармақтала түзіледі

    • Мәдени дақылдар үшін агротехникалық тәсіл: Бөліну аймағын алып тастау

    • Қарқынды түрде тармақталатын өсімдік: Қызанақ




    • Өсу аймағы:




    • Түзуші ұлпадан тұрады;

    • Бөліну аймағынан кейін орналасады;

    • Тамырдың ұзарып өсуіне қатысады;

    • Бөліну, өсу аймақтарының бөлу шегі жоқ




    • Сору аймағы:




    • Топырақта еріген заттар мен суды сіңіреді;

    • Сыртқы жасушалары Тамыр түкшелерін түзеді;

    • Заттарды сіңіруді тікелей қамтамасыз ететін құрылым: Тамыр түкшелері




    • Өткізу аймағы:




    • Сору аймағында сіңірілген заттарды сабаққа түсуін қамтамасыз етеді;

    • қызметі: Заттарды тасымалдау;

    • Тамырдың ұзындығы жағынан ең үлкен аймағы;

    • Өткізгіш ұлпалары бар тамыр бөлігі: Орталық цилиндр

    19. Тамырдың ішкі құрылысы


    • Тамырдың бірінші реттік қабығы: Эпиблема

    • Эпиблема жасушаларының қабырғасы: Өте жұқа

    • Эпиблема жасушаларынан түзіледі: Сору аймағындағы Тамыр түкшелері

    • Эпиблема тек қайда болады: Сору аймағында

    • Тамырдың екінші реттік қабығы: Өлі тоз

    • Тамырдың екінші реттік қабығы: Қалың

    • Тамырдың ортасында орналасады: өткізгіш Орталық цилиндр

    • Орталық цилиндрде болады: Ксилема мен флоэма

    • Орталық «жұлдызша» түзетін, су өткізгіш: Ксилема

    • «Жұлдызша» сәулелері арасында орналасқан, орг.зат өткізгіш: Флоэма

    • Орталық цилиндрдің түзуші ұлпасынан дамиды: Жанама тамырлар

    • Орталық цилиндрдің түзуші ұлпасы: Перицикл

    • Перицикл орналасады: Тамыр қабыты мен Орталық цилиндр арасында

    • Өсіп көбеюге қабілетті жасушалар: Перицикл

    • Перицикл кейбір өсімдіктер екі жасуша қабатынан тұрады: Қарағай, шырша

    • Перециклден түзіледі: Камбий

    • Жанама тамырларлың қалыптасуын қамтамасыз етеді: Перицикл



    20. Ксилема мен флоэма


    • Өткізгіш ұлпа түрлері: Ксилема, флоэма

    • Ксилема мен флоэма жатады: Күрделі ұлпаларға

    • Бірнеше жеке, бір-біріне ұқсамайтын жасушалар типінен тұрады: Күрделі ұлпалар


    Ксилема

    Айырмашылығы

    Флоэма

    Сүрек

    Ұлпаның басқа атауы

    Қабық (қабық бөлігі)

    Түтіктер

    Өткізгіш элементтері

    Електәрізді түтікшелер

    Өлі

    Жасушалар типі

    Тірі

    Орталық цилиндр ортасында
    «жұлдызша» түзіп

    Тамырда орналасуы

    Орталық цилиндр шетінде,
    «жұлдызша» сәулелері арасында

    Сүректің ортасында

    Сабақта орналасуы

    Қабықтың ішкі қабатында

    Тамырдан жоғары қарай

    Заттардың бағыты

    Жапырақтан төмен қарай

    Су, минералды заттар

    Заттар типі

    Органикалық заттар:
    нәруыз, көмірсу, май


    21. Қан айналым мүшелері





    Қан жүретін қантамырлардан тұрады: Қантамырлар жүйесі

    • Қанның ағза ішінде үнемі қозғалуын қамтамасыз етіп, бір бағытта айдайды: Жүрек

    • Қантамырлар жүйесі бөлінеді: Ашық және тұйық

    • Ағзаларда қан үнемі қантамырларда болады, қуыс сұйықтығымен араласпайды: Тұйық

    • Ағзада біршене ірі қантамырлар болады, қан дене қуысына төгіледі де, тікелей мүшелерге өтеді:

    Ашық


    • Ашық қан айналым жүйесінің ерекшелігі: Қан қысымы төмен, қанның денеге таралуының қиындығы, қанның жүрекке өте жай қайтуы

    • Қантамырлар жүйесі және қан алғаш пайды болды: Буылтық құрттарда

    • Буылтық құрттардың қантарату жүйесі: Тұйық

    • Буылтық құрттарда тамырдың түрлері: Арқа, құрсақ және әрбір сегменттегі(сақина) буылтық тамырлар

    • Буылтық құрттардағы ірі 2 бойлық тамыр: Арқа және құрсақ

    • Буылтық құрттарды Жүректің рөлін атқарады: 5 буылтық тамыр

    • Ұлуларда қай айналым жүйесі: Ашық

    • Жүрек ең алғаш пайда болды: Ұлуларда

    • Ағзадан қан келетін жүректің кіші бөлігі: Жүрекше

    • Қанды үлкен қуыс қарыншаға айдайды: Жүрекше

    • Қарапайым ұлуларда жүрегі: 2 қуысты (1 жүрекше, 1 қарынша)

    • Сегізаяқтың жүрегі: 3 қуысты (2 жүрекше, 1 қарынша)

    • Буынаяқтылардың типтері: Шаянтәріздестер, өрмекшітәрізділер, бунақденелілер

    • Буынаяқтылардың қан тарату жүйесі: Ашық

    • Шаянның жүрегі орналасқан: Баскөкірегінде, бесқуысты қапшық

    • Өрмекшінің жүрегі орналасқан: Құрсағында, көпқуысты түтікше

    • Жәндіктердің жүрегі: Түтікше тәрізді

    • Жәндіктердің қаны тасымалдамайды: Оттек пен СО2

    • Омыртқалылардың қан айналым жүйесі: Тұйық

    • Омыртқалы жануарлар ерекшеленеді: Жүрегіндегі қуыс саны бойынша

    • Ең қарапайым қан айналым жүйесі тән омыртқалылар: Балықтар

    • Балықтардың қан айналым жүйесі: Жүрегі 2 қуысты, Бір шеңберлі

    • Балықтардың жүрегіндегі қан: Веналық қан

    • Құрлыққа шыққан алғашқы омыртқалылар: Қосмекенділер

    • Қосмекенділердің (бақа) қан айналым жүйесі: Жүрегі 3 қуысты (2 жүрекше мен 1 қарынша)

    • Бауырымен жорғалаушылардың қан айналым жүйесі (жылан,тасбақа,кесіртке): Жүрегі 3 қуысты

    • Бауырымен жорғалаушылардың қарыншаларында болады: Перде (перегородка)

    • Құстар мен сүтқоректілердің қан айналым жүйесі: Жүрегі 4 қуысты (2 жүрекше, 2 қарынша)

    • Өкпе арқылы тыныс алатын барлық омыртқалыларда болады: 2 қан айналым шеңбері (үлкен және кіші)

    • Өкпеден басқа бүкіл денеге өтеді: Үлкен қай айналым шеңбері

    • Өкпе арқылы өтеді:Кіші қан айналым шеңбері






    5-БӨЛІМ. ТІРІ АҒЗАЛАРДЫҢ ҚОРЕКТЕНУІ

    22.Жапырақтың құрылысы мен қызметі



    • Жапырақтың басты үш қызметі:




    1. Фотосинтез

    2. Судың булануы

    3. Фотосинтезге де, тыныс алуға дақажет газ алмасу






      • Жапырақтың ішкі шырынды жасыл жұмсақ бөлігі: Фотосинтездеуші ұлпа

      • Фотосинтездеуші ұлпа жасушалары: Паренхима

      • Паренхиманың ашық жасыл болу себебі: Хлоропластарға бай, онда фотосинтез жүреді

      • Жапырақтың жоғарғы қабат жасушалары: Бағаналы паренхима

        • Бағаналы паренхима:




        • Жасушалары бір-біріне тығыз жақын жанасқан бағаналар сияқты

        • Біршама созылыңқы, цилиндр пішінді, едіуір жіңішке

      • Тікелей күн сәулесі түспейтін жапырақтың төменгі жағында орналасқан ішкі қабат: Кеуекті

    паренхима

    • Кеуекті паренхима:




    • Жасушалары едәуір дөңгелек, кеуек (бос) орналасқан

    • Арасында ауаға толы көп бос кеңістік бар

    • Фотосинтез қарқындылығы бағаналыға қарағанда төмен

      • Шырынды қалың жапырақты өсімдіктер: Шегіркөз, алоэ

      • Жапырақтың сыртын қаптайды: Мөлдір қабықша – жабын ұлпасы

      • Жапырақтың төменгі жағында орналасқан маңызды құрылым: Лептесік

      • Лептесік қызметі: Заттар ішіне түседі және сыртқа бөлінеді

      • Сыртқа су буланып және оттек бөлінеді: Лептесік арқылы

      • Жапырақтың суды буландыруы: Транспирация

        • Өсімдік суды буландырудың 3 себебі:




        • Фотосинтез үшін қажет

        • Өсімдік температурасы төмендейді, қызып кетуінен сақтайды

        • Су сіңірілген кезде, онымен бірге қажет заттар енеді

      • Өсімдікте заттар тасымалын қамтамасыз етеді: Өткізгіш ұлпалар (флоэма, ксилема)

      • Жапырақтың астынан жақсы көрінеді: Жүйкелері

      • Жүйкелерде өткізгіш ұлпаның екі типі бар: Су өткізетен түтіктер; орг.зат өткізетін електәрізді түтікшелер

      • Жүйкелерді түзеді: Өткізгіш ұлпа мен тірек механикалық ұлпа

    жүктеу/скачать 168,11 Kb.

    Достарыңызбен бөлісу:
    • 1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17



    ©engime.org 2024
    әкімшілігінің қараңыз
        Басты бет