1 геологиялық БӨлім 4 1 Кен орны жайлы жалпы мәліметтер 4

3.4 Еңбекақы қорының есебі

Еңбекақы саны мен сапасына сай еңбек етуші қызметшілер мен жұмысшылар арасындағы ақшалық нысандағы жоспарлы тәртіпті реттейтін ұлттық кірістің бөлімі.

Жоспарлы еңбек ақыны мемлекет бекітеді. Оның жалпы деңгейін, аудандар мен мамандықтар бойынша дифференциялануын, тарифтерін және еңбек ақының нақты жүйелері мен нысандарын анықтайды. Мұнай және газ өндіруші кәсіпорындарды шығындар деңгейін есептеу үшін қандай көрсеткіштерді пайдаланғанына байланысты еңбек ақының екі нысаны болады. Олар: келісімді және уақытылы.

Егер кәсіпорындағы жұмысшылардың саны немесе квалификациялары жоғарыласа немесе төмендесе негізгі еңбекақы бойынша шығындардың өзгерісі есептеледі (тікелей мұнай өндіруге қатысатын жұмысшылар мен инженер-техникалық жұмысшылар үшін). Жұмысшылар саны мен разрядтары өзгерген кезде жалақы қорының өзгеруін еңбекақы жүйесіне байланысты тарифтік ставка негізінде есептейді.

Егерде жұмысшылардың саны ғана өзгерсе, онда қызметкерлер категориясына сәйкес орташа жалақы бойынша еңбек ақы қорын үнемдеуді анықтау қажет.

Қазақстан Республикасында минималды жалақы 4200 теңге.

Өнеркәсіптік - өндірістік қызметкерлер (ӨӨҚ) еңбекақының мерзімдік түрінде жұмыс істейтінін ескере отырып, тарифтік коэффициентті тарифтік тордан алу керек.

1 разряд коэффициенті – 2

Қосымша жалақыны ескеретін коэффициентті негізгіден 25 пайыз деп қабылдап, 1,25-ке тең дейміз.

Қазақстан Республикасында жүріп жатқан территориялық коэффициент - 1,14

Аудандық коэффициент – 1,1

Сонда:

Басқару аппаратының қызметкерлері үшін:

Қызметкерлер үшін:

Инженер – техникалық қызметкерлер үшін:

Өнеркәсіптік-өндірістік қызметкерлер үшін:

Шаруашылықтың нарықтық жағдайына көшу барысында көптеген кәсіпорындар еңбекақының тарифсіз жүйесін пайдаланады. Берілген жүйе бойынша кәсіпорындағы бастықтан жұмысшыға дейінгі барлық қызметкерлердің жалақысы қызметкердің еңбекақы қорындағы немесе бүкіл кәсіпорындағы үлесін құрайды.

Бұл жағдайда әрбір қызметкерлердің жалақысының нақты көлемі бірнеше факторларға тәуелді:

• 
  қызметкерлердің квалификациясына (біліктілігіне) ;
  
• 
  еңбекке қатысу коэффициентіне ;
  
• 
  нақты істеген уақытына.
  

3.5 Жылдық өндірістік шығындардың есебі

Енгізілетін шара шығындар статьясына әсер етеді десек, онда келесі әдістер бойынша есеп жүргіземіз.

Амортизация есебі

Негізгі техника орнына келетін негізгі құралдарға амортизациялық төлемдер “құрал – жабдықтарды күту және пайдалану шығындары” статьясындағы амортизация нормалары мен жаңа техника сатып алуға салынған күрделі қаржы салымына байланысты есептелінеді:

Мұнда С_алғ.- құрал-жабдықтардың алғашқы құны, тг;

“Жетібаймұнайгаз” өндірістік басқармасында скважинаны тұрғызуға С_алғ.= 1212 379 долл. = 181 856 850 теңге жұмсалды. Соның ішінде жұмыс істеп тұрған 93 скважинаның баланстық құны былай есептелінеді:

Сонымен қатар жұмысы уақытша тоқтатылған 105 скважина іске қосылды. Енгізілген скважиналардың баланстық құндары:

мұнда, мұнай скважиналарының нормативті уақыт мезгілі – 15 жыл болғандықтан жылдық амортизациялық төлемдер нормасы былай болады:

“Жетібай” кен орнында мұнайды дайындау үшін келесі құрал-жабдықтарды қолданады:

1. Турбоквант типті турбинді өлшегіштерден мұнайды есепке алу пункті (ПУН) 2 дана

2. ОГ-200 тұндырғыштары 4 дана

3. Мұнайға арналған УНС-180х85 сораптары 4 дана

4. Мұнайды қыздыру үшін ПТБ-10/64 пештері 3 дана

5. РВС-5000 технологиялық резервуарлары 3 дана

6. РВС-5000 тауарлық резервуарлар 4 дана

7. РВС-5000 суды дайындауға арналған резервуарлар 2 дана

8. Суды қайта айдауға арналған 8НДВ сораптары 6 дана

“Жетібаймұнайгаз” өндірістік басқармасының мұнай өндіру бойынша жылдық амортизациялық төлемдерінің есебі – кестеде көрсетілген.

3.2 - кесте. Амортизациялық төлемдер есебі