41)Жаһандану, немесе Глобализация (ағылш. Global — «әлемдік», «дүниежүзілік», «жалпы») — жаңажалпыәлемдіксаяси, экономикалық, мәденижәнеақпараттықтұтастыққұрылуыныңүрдісі. Терминдіғылымиайналымғаалғашрет 1983 жылы енгізгенамерикалық экономист Теодор Левитт. Жаһанданудыңжаңасатысыныңтүрліаспектілерін 20 ғасырдыңортасынанбастап Уолт Ростоу, Дэниел Белл, АлвинТофлер, Питер Дракер, Джон Нейсбитт, ЛестерТуроу зерделеді
Жаһанданудыңтөмендегідейнегізгіқұрамдасбөліктері бар:
“менталдық”немесе мәдениЖаһандану — дәстүрлердің, діндердің, мәдениеттер мен идеологиялардың “ұқсастануының”кешендікүрдісі. Қазіргітаңдабүкіләлем, негізінен, 6 жаҺандықдінижүйеге (христиандық, ислам, иудаизм, индуизм, буддизм, конфуцийшілдік) бөлінеді. Адамзаттықмәдениқұндылықтарортақтығыныңкүшеюүрдісі“менталдық”Жаһанданудыңбіркөрінісіболыптабылады.
экономикалықжаһандану екіүрдістіңжиынтығын — нарықтардың жаһандануын (капиталдық, еңбекресурстарының, тауарлардыңжәнеқызметкөрсетулердің) және экономикалықнысандардың жаһандануынбілдіредіжәнеэкономиканыңұйымдыққұрылымдарының — комтоқталайықпаниялардың, фирмалардың, корпорациялардың іріленуіментүсіндіріледі.
аумақтықЖаһандану — мемлекетаралыққұрылымдардыңкүшеюүрдісі. Мемлекетаралықэкономикалықжәнеәскери-саясиодақтарЖаһанданудыңбарыншажоғарыдеңгейдегімәнінкөрсетеді. БұлреттеЖаһанданунәтижесіндеболашақтаұлттықмемлекеттергенемесебасқа да аумақтыққұрылымдарғабөлінбейтінбіртұтасөркениетқұрылуымүмкіндегенболжамайтылады.
Жаһандану — қазіргізаманғы интеграциялық үрдістердіңішінде аса ықпалдысы. Оған: коммуникациялық мүмкіндіктердідамытужәнеғарыштықкеңістіктіақпарат беру үшінпайдалану; жаhандықақпаратжелілерініңпайдаболуыжәне тез дамуы; адамзаттұрмысындағыкөптегенүрдістердіңкомпьютрлендірілуіжатады.
этникалықЖаһандану негізгіекіүрдістентұрады — планета халқыныңсаныныңөсуіжәнеәртүрліэтникалықтоптардыңөзара ассимиляциясы.
Достарыңызбен бөлісу: |