1-Сабақ Көптік жалғаулар 6


-ган, -ген, -қан, -кен соң



бет4/74
Дата01.08.2022
өлшемі1,08 Mb.
#147906
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   74
Байланысты:
5 Metodichka dla izychenia kazahckogo iazika

-ган, -ген, -қан, -кен соң тіркесі етістіктің түбіріне үндестік заңына сай жалғанады. Ол қашан? деген сұраққа жауап береді. Мысалы: 1. Тәуелсіздік жарияланған соң ... .2. Конституция қабылданған соң ... . 3. Жаңа заңды бекіткен соң ....


6-тапсырма. ...-ган,-ген,-қан,-кен соң тіркесін пайдаланып, сөйлем құрастырыңыз.
Заң қабылдау, ішкі және сыртқы саясатты жүзеге асыру, халықаралық деңгейге шығу, ... деп танылу, бөліну, ... деп табылу, үкімет билігіне ие болу, занды қайта қарау, Конституцияның жаңа нұсқасын қабылдау, ... деп жазу.


7-тапсырма. Қандай сөйлем дұрыс байланыспайды?
1. ҚР мемлекеттік саяси тәуелсіздік алған соң ...
• ішкі және сыртқы саясатын дербес анықтап жүзеге асыра бастады.
• дербес мемлекет ретінде халықаралық деңгейге шықты
• оның жаңа нұсқасы қабылданды.
2. Тәуелсіздік жарияланған соң, Қазақстан ...
• ең қымбат қазынасы - адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары.
• азаматтары ұлтына, шыққан тегіне, қызметіне, мекеніне қарамастан тең құқықтар мен бостандықтарға ие болды.
• демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде өркендеді.


8-тапсырма. Жоспар құрып, мәтін мазмұнын айтып беріңіз.

2-сабақ



ТӘуелдік жалғаулар (Притяжательная форма существительных)
В русском языке принадлежность одного предмета другому осуществляется при помощи притяжательного местоимения. Например: мой город, его книги и т.д.
В казахском языке притяжательные местоимения отсутствуют. Значение принадлежности передается путем присоединения к основам личных местоимений суффиксов родительного падежа -дың/-дің, -тың/-тің, -ның/-нің.



Единственное число

Множественное число

I. Мен «я»- менің «мой»

I. Біз «мы» - біздің «наш»

II. Сен «ты» - сенің «твой»
Сіз «Вы» - сіздің «Ваш»

II.Сендер «вы» - сендердің «ваш»
Сіздер «Вы» -сіздердің «Ваш»

III. Ол «он» - оның «его»

III.Олар «они» - олардың «их»

В отличие от русского языка, где притяжательные местоимение не согласуется с именем существительным в казахском языке личные местоимения обязательно согласуются с предметом принадлежности, т.е. к основе имени существительного прибавляются специальные притяжательные окончания. Личные местоимения могут опускаться, если на них падает логическое ударение. (менің) қала-м «мой город»; (сенің) дәптер-ің «твоя тетрадь».


Прибавление притяжательных окончаний подчиняется закону сингорманизма. Притяжательные окончания имеют созвучие с личными окончаниями глагола в настоящем времени. Их форма варьирует в зависимости от типа последнего слога основы (открытый - закрытый слог).



Основа оканчивается на гласный звук

Единственное число

Множественное число

I Менің қала - м «мой город»

I Біздің қала –мыз «наш город»

II Сенің қала - ң «твой город»
Сіздің қала - ңыз «Ваш город»

IIСендердің қала- ң «ваш город»
Сіздердің қала –ңыз «Ваш город»

III Оның қала - сы «его город»

III Олардың қала –сы «их город»





Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   74




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет