1-сабақ СӨзжасам. ТҮбір мен қосымша 1-жаттығу
жүктеу/скачать 1,48 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 84-жаттығу.
- Бәрінен, Отан, сен қымбат
- 86-жаттығу.
| Тапсырма: 1.Түсінгеніңді баянда. 2. Үтірдің қойылу себебін түсіндір. 3. Туынды сөздерді теріп жаз. 4. Екінші абзацтағы сөздерді сөз таптарына талда. 4. Ж.Аймауытовтың шығармашылығы бойынша реферат дайында.
84-жаттығу. Өлеңді мәнерлеп оқып, Отанның қымбаттығына көзіңді жеткіз. Өзің қалаған шумаққа морфологиялық талдау жаса. 82-жаттығудағы өлеңмен салыстыр. «Мен үшін қымбат» атты тақырыбына өлең шығар. Бәрінен, Отан, сен қымбат Өмірімді, өзімді Нұрландырған таң қымбат. Ақ сүт берген анашым – Жанымнан артық, Жан қымбат! Шын жүректен сүйіскен Жанға серік жан қымбат! Кіндіктес туған бауырың мен Бөбегің – бейне бал – қымбат! Алтын бесік секілді Туып өскен жер қымбат, Елін жаудан қорғаған, Егеулі найза ер қымбат! Алтын, сезім, ой, сана, Адалдық, достық, ар қымбат. Өзің егін өсіріп, Орып татқан нәр қымбат! Ұлтарақтай ұл болса да, Ата қоныс жер қымбат. Сол үшін қанды майданда, Маңдайдан аққан тер қымбат. Адамзатқа дүниеде, Өмір-ау десем ең қымбат; Дарқан тірлік мекенім – Бәрінен, Отан, сен қымбат! Д.Әбілев 85-жаттығу Бұқар жырау поэзиясының негізгі ерекшеліктерін, ішкі ағыс-толқындарын, күйлі-қуатты толғамдарын білімпаздықпен бажайлаған М.Әуезов: “Жырау… заман сыншысы, сөйлесе шешілмеген жұмбақ, түйіні шатасқан сөздерді ғана сөйлейді. Өзі тұрған заманның белгілеріне қарап, келешек заман не айтатынын болжайды. Сөзінің бәрі терең ой, терең мағынамен сөйлейді. Сыртқы түрі құбажондатқан толғау, салыстырған суреттермен ұқсатқан нобай, жағалатқан белгімен келеді… Не айтса да, көптің мұңы мен қамы, көптің жәйі туралы: не көпке арнаған ақыл, өсиет есебінде айтылады”, - дейді. Бұқар жырау есілтіп-төгілтіп, алмастай жарқылдап, дария суындай құйылып отырады. Бұған: “Еліңнің қамын же – сана, Есіліп кеңес айт – сана” деген лебізі куә. Кейде сәуегей абыз ишаратпен, тәмсілмен сөйлейді. Оның қапияда шығарылған философиялық-дидактикалық сипатқа бөленген құдіретті ой-толғаныстары, тапқыр билік-кесімдері толғау түрінде беріледі. Қиыннан қиыстырылған құрыштай тастүйін сөздер, қанатты кесек ойлар, пайымды терең байламдар белгілі бір нақысты мақалмен тақпақтата, түйдектете, толқындата айтуды қалайды. Бұқар жырау дәуір, өмір, тұрмыс-тіршілік құбылыстарын және олардың себеп-салдарын түп-тамырынан қозғап қана қоймаған, білгір дана қиял қанатында самғап, келешек заманның кереметін де көре білген, көрегендікпен болжай таныған: “Әлемді түгел көрсе де, Алтын үйге кірсе де, Аспанда жұлдыз аралап, Ай нұрын ұстап мінсе де, - Қызыққа тоймас адамзат!” Тапсырма: Мәтінді оқып шығып, ауыспалы мағыналы сөздерді теріп жаз. күрделі сөздерге морфологиялық талдау жаса. Бірыңғай мүшелерді ажырат. Бұқардың жырына ойтүйін жаз. 86-жаттығу. Өлеңді мәнерлеп оқып, идеясын аш. Күйзелістік, сағыныштық сезімдері қай жолдардан байқалады? Сын есім мен шылауларды анықтап, морфологиялық талдау жаса. Өмір жайлы ойыңды дәлелдеп, шағын шығарма жаз. жүктеу/скачать 1,48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|