1. Саясаттану ғылым ретінде. Саяси ғылымның обьектісі мен қалыптасуы кезеңдері

Демократия – сөзі (гр. demos – халық және гр. kratos – билік) дегенсөздеріненшыққан, яғни “халықбилігі”

жүктеу/скачать 1,98 Mb. бет 21/57 Дата 08.09.2022 өлшемі 1,98 Mb. #148998

Бұл бет үшін навигация:

• Саяси д

Демократия – сөзі (гр. demos – халық және гр. kratos – билік) дегенсөздеріненшыққан, яғни “халықбилігі” дегенмағынаныбілдіреді. Бұл сөз бірнеш мағынада қолданылады. Демократия түрлері. Делегативті демократия - гибридті режимдердің негізгі түрлерінің бірі. Бұл ұғым саясаттану ғылымына аргентиналық саясаттанушы Г. О'Доннелмен демократия мен авторитаризм белгілерін қамтитын режимді бейнелеу үшін енгізілген. Идентитарлы демократия - халық еркі мен мемлекет әрекеттерінің теңдігіне негізделген демократия концепциясы. Бұл үлгі жоғарғы билік пен халықтың қарым-қатынасына кедергі келтіретін өкілдіктен бас тартуды (Ж.Ж. Руссо), сондай-ақ, билікті бөлу принципінен де бас тартуды білдіреді (ленинизмнің теориясы мен тәжірибесі). Тікелей демократия- халықтың жалпы мемлекеттік және жергілікті ауқымда билікті тікелей жүзеге асыруы, халықтың өзінін (көбінесе сайлаушы азаматтармен) жалпы және жергілікті сипаттағы шешім қабылдауы. Мұндай форманың негізгілерінің бірі референдум. Өкілдік демократия - халықтың билікті өзі таңдаған мемлекеттік органдар арқылы жүргізуі. Халық билігінің негізгі екі түрінің бірі (екінші түрі тікелей демократия). Қазіргі демократиялық қоғамда осы екі түр өзара бірін-бірі толықтырады. Заңды күші тұрғысынан басымдыққа тікелей демократия жолымен қабылданған шешімдер ие болады.[2] Принциптері: Билік органдарын сайлау. Биліктің бөлінуі. Саяси пікірдің әртектілігі. Бостандық, жауапкершілік бірлігі. Заң. Қоғамдық пікірді ескеру. Азшылықтың өзіндік көзқарасқа хұқы. Жариялылық. 43.Саяси дамудың түсінігі,мағынасы,даму критериелері Саяси даму - саяси жүйенің қоғам мен мемлекетті басқару ісіндегі элита мен қатардағы азаматтардың өздерінің ерекше қызметтерін орындауын сақтап, әрі ол мүмкіндіктерді үлғайта отырып өзгеріп отырған әлеуметтік жағдайға икемделуі. Ал екінші бір дерекке сүйенер болсақ, саяси даму - көп-қырлы процесс, оның барысында әр түрлі саяси күштердің өзара қарым-қатынасы саяси мінез-құлықтағы, саяси мәдениеттегі, қоғам саяси жүйесіндегі өзгерістерге әкеледі. Сонымен, саяси даму бұл - саяси жүйе мен басқару тәртіптерінің эволюциясы, оның белгілері: басқару құрылымының жағдайы, мемлекетпен қарым-қатынаста азаматтардың араласу деңгейі және тағы басқа мәселелердің теориялық түрғыдан шешілуі. Саяси даму мәселесі Ф.Теннис, М.Вебер, Т.Парсонс сияқты зерттеушілер еңбектерінде дамытылған. Саяси даму саяси жүйенің дәстүрлі қоғамнан қазіргі кезеңдегі қоғамға өту процесі ретінде қарастырылды. Дәстүрлі қоғам қарапайым өндіріске негізделген аграрлы, жабық әлеуметтік құрылым мен азаматтардың жеке мәртебесі төмен, мемлекеттік қатаң басқару тән қоғам ретінде сипатталды. Ал қазіргі кезендегі қоғам ашық әлеуметтік құрылым мен билікті ұйымдастыруда тиімді қоғам ретінде түсіндіріледі. Қазіргі саясаттану ғылымында саяси құрылым, ережелер мен институттар қаншалықты жаңа әлеуметтік, экономикалық және тағы басқа да мәселелерді шешуге жылдам, әрі икемді қимылдаса, соған байланысты саяси даму қарастырылып жүр. 44.Саяси қатысудың дағдарысы,оны шешу тәсілдері және жолдары.Абсентеизм 45.Социал-демократияның саяси доктринасы(К. Маркс, Ф. Энгельс, Ф. Лассаль, Э. Бернштейн, К. Каутский). К.Маркс пен Ф.Энгельстің саяси идеялары 1.Капиталистік қоғамды жою туралы қажеттілік 1.Комунизмді құру идеясы 3.Саясат туралы жалпы теориялық және методологиялық ойлары 4.Тап күресі пролетариаттың тарихы міндеті және оның одақтар туралы пікірлері 5.Мемлекет пролетариат диктатурасы туралы тұжырымдама 6.Жұмысшы табының азаматтық күресінде комунистік партияның жетекшілік рөлі 7.Пролетариаттар күресінің стратегиясы мен тәсілдерә жөніндегі принциптері 8.Ғылыми социализмнің комунистік қоғамның негізгі белгілері мәні сипаты туралы қағидалары 9.Соғыс және әскер революция жеңістерін қорғау тұрғысындағы саяси ойлар XIX ғасырдың бірінші жартысындағы буржуазиялық қоғамның таптық күресінің шиеленісе бастауы марксизм теориясын туғызды. К.Маркс философия мен саяси экономикада жаңалық ашты өндіргіш күштер мен өндірістік қатынастар салдарынан қақтығыс туып аяғы социалистік революцияға айналды басты рөлде пролетариат болады олпр шаруамен одақтасуы қажет деді К.Маркс мен Ф.Энгельс пролетариат диктатурасы туралы ілімді дүниеге әкелді Ал басшылық жасаушы комунистік партия болады деген тұжырымдама жасады. 46.Биліктің деңгейлері, ресурстары, көзі, негіздері Билік билік деп біреудің екіншілерге әмірін жүргізіп айтқанын жасатып олардың іс- Әрекетіне қызметіне ықпал ету 2.Адамдарға ықпал ету 3.Биліктік құзыретке сәйкестендірілген органдар мен жақтар Билік ресурстары Экономикалық Әлеуметтік статусты өзгертуге арналған құралдар Ақпараттық білім және ақпараттық құралдар Күштеу әскер қару-жарақ полиция Биліктің обьектісі бағынушылар субьектінің еркіне бағынуға дайын және оны іске асыруға қабілеттілігінен сипатталып саясат обьектілері Биліктің субьектісі саяси өмір қатысушылары саяси билікке ықпал етіп жүзеге асырушылар 47.Қақтығыс әлеуметтік құбылыс ретінде. Қақтығыс теориялары: Э. Дюркгейм, Л. Козер, Р. Дарендорф, К. Поппер. жүктеу/скачать 1,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу: