1 –шi зертханалық жұмыс Тақырыбы: «Қойма» деректер қорын басқару жүйесін құру Зертханалық жұмыстың мақсаты
Экрандық формалардың құрылуы, олардың МҚ – на қатынау жасалуы және мәліметтерді өңдеуді ұйымдастыру (қарапайым нұсқасы)
жүктеу/скачать 2 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ( View | Forms мәзір элементі) көшейік, сұхбаттық терезеден Form1
- Б. МҚ құрамын бейнелеу үшін, экрандық форманың құрылуы 1) МҚ –ның бір кестесінің құрамын экрандық формада бейнелеу.
- 2) МҚ-ның екі кестесінің құрамының бейнеленуі
- 2.1) Экрандық формада кестелер арасында байланысты орнатпай кесте құрамын бейнелеу.
- 2.2) МҚ кестелерінің байланысын ескере отырып, оларды экрандық формаға шығару, яғни олардың арасындағы Master-Detail байланысының орнауы.
4.3.2. Экрандық формалардың құрылуы, олардың МҚ – на қатынау жасалуы және мәліметтерді өңдеуді ұйымдастыру (қарапайым нұсқасы) А. МҚБЖ мәзірі үшін, экрандық форма құрастырылуы. №1 формаға (View|Forms мәзір элементі) көшейік, сұхбаттық терезеден Form1 таңдап, ОК батырмасын шертеміз. Формада Standard парақшасындағы MainMenu компонентін орналастырамыз. Содан соң, мәзірді өңдеу құралын шарықамыз (оны екі тәсілмен жасауға болады): №1 формасының ішінде MainMenu компонентін екі рет шерту; Формадағы компоненттің ерекшеленген кезінде Object Inspector терезесіне көшеміз. Items қасиетін шертіп, батырмасын шертеміз. Form1.MainMenu1 (бұл MainMenu1 компонентін орналастырғаннан кейін, атау өздігімен шығады) мәзірдің конструкторында тұрып, мәзір пункттеріне (Object Inspector-дегі Caption қасиеті) атауларды береміз «Файл/Ввод/Просмотр/Отчет/Выход». Келесі деңгейге өту үшін <Enter> пернесін шертеміз. Мәзір пункттерінің жеке топтарға визуалды бөлу үшін, Отчет –тен кейін, бірнеше минус (-) таңбаларын қолданамыз, оның атуын қоюға міндетті емес. «Ввод» мәзір пункті үшін, «Название материала/Поступление материала» мәзірастын құрамыз. Ол үшін оны шертіп, тышқанның оң жақ батырмасын шертеміз, пайда болған терезеден Create Submenu пунктін таңдаймыз. Енді, мәзір құрылып болған соң, әрбір пунктпен мәзір кодын байланыстыруға болады, ол берілген пунктті таңдан соң әрекет етеді. Осы жағдайдың өңдеу процедурасын - OnClick құру үшін, мәзір конструкторында орналасып, мәзір пунктінде тышқанмен екі рет шертеміз. Пайда болған код Түзетушісі терезесінде OnClick оқиғаларды өңдеу процедурасын кодты жазамыз, ол осы пункт таңдалған кезде әрекет етеді. Дәл осындай нәтижеге процедураның өңделу атында тышқанмен шерту көмегімен жетуге болады, ол Object Inspector терезесінің Events парағында орналасқан. Мысалы, Просмотр пунктіне келесі кодтыенгіземіз:
Поступление материала мәзір элементі: Form1.Visible := False; Form2.Visible := True; Выход мәзір элементі: Сlose; File|Save Project As мәзір элементін таңдап, жобаны сақтаймыз. Алдымен, жоба формасының аты сұранылады (бізде бес форма, олардың аттары Form1 … Form4, DataModule5). Формаларды 'Unit*.pas' аттарымен сақтаймыз. Содан соң, жоба аты сұранылады. Жобаны 'appl.dpr' атымен сақтаймыз. №1 форманың unit модулінің мәтініне модульдердің аттарын Unit2 және Unit3 қосамыз. Осыдан кейін, қосымшаны орындаймыз. (Delphi ортасынан шықпай-ақ қосымшаны іске қосу үшін, F9 батырмасын басу керек.) Қосымшаны құрып, оны Delphi ортасынан жеке іске қосу үшін, Ctrl+F9 батырмаларын басып, .ехе кеңейтілуімен және атымен құрылған файлды іске қосу. Біздің жағдайда 'appl.exe' файлын іске қосу керек. Жұмыс істеп жатқан қосымшаны Run|Program Reset жарлығымен тоқтатуға болады. Б. МҚ құрамын бейнелеу үшін, экрандық форманың құрылуы 1) МҚ –ның бір кестесінің құрамын экрандық формада бейнелеу. Ең алдымен, қарапайым форманы құрамыз, ол МҚ-ның тек бір ғана кестесіне қатынау керек. View|Forms мәзір жарлығының элементті таңдау жолымен, №3 формаға көшеміз, сұхбаттық терезеден Form3 таңдап, ОК батырмасын шертеміз. Формада TDBGrid компонентін компоненттер палитрасынан (Data Controls парағы) алып, орналастырамыз. Алдымен TDataModule бейнеленген, №3 форманың unit мәтін модуліне Unit5 модуль атын қосып, TDBGrid компонентінің DataSource қасиетін DataSource1 (бұл жоғарыда бізбен құрылған TdataSource компонентінің аты, Delphi-мен өздігімен аталған болған) мәніне орнатамыз. TDBGrid компоненті мәліметтер жиынының бейнеленуін кестелік түрде көрсетуге арналған. Формаға TButton (компоненттер палитрасының Standard парағы) компонентін қосымыз, осы компонентке объектілер инспекторын қолданып, CancelButton атауын (Name қасиеті) береміз. Батырманың үстіңдегі жазбасын (Caption қасиеті) Отмена –ға өзгертеміз. Құрылымдалып жатқан форманың түрі 17-суретте бейнеленген. 
17-сурет – Құрылымдау кезеңіндегі форма түрі Батырманы басқандағы, бағдарлама орындалатындай етіп, батырманы кодпен байланыстырамыз. Осы жағдайды өңдеу процедурасын - OnClick құру үшін, формада орналасып, тышқанмен Отмена батырмасына екі рет шертеміз. Пайда болған OnClick өңдеу процедурасындағы кодты Түзету терезесінде келесі кодты енгіземіз: Сlose; Form1.Visible := True; Қосымшаны іске қосамыз. Ол үшін, Run мәзірінен Run жарлығын таңдаймыз (немесе F9). Файл/Ввод мәзірінен Просмотр жарлығын таңдаймыз. Жұмыс істеп жатқан қосымшаның сыртқы түрі 18-суретте бейнеленген. 
18-сурет – №3 форманың жұмыс істеп жатқан кездегі түрі Мәліметтер жиынына жазбаларды қосуға TDBGrid-тің өзінен болады. Жазбаларды қосу үшін, пернетақтадан Insert пернесін шерту керек. Егер мәліметтер жиынының соңғы жазбасында болсаңыз, онда «төмен бағытталған» бағытқа шерту керек. Мәліметтер жиыны жаңа жазбаны қосу режиміне автоматты түрде өтеді. Жазбаны енгізгеннен кейін, оны сақтау үшін меңзерді басқару пернелерімен басқа жазбаға өту жолымен қолдануға болады. Жазбаларды сақтаудан бас тару үшін, Esc батырмасын шерту арқылы жүзеге асады. Жазбаны өзгерту үшін, ағымды жазбаның көрсеткішін қажетті орынға қойып, керекті жерлерде өзгертулерді енгізу. Мәліметтер жиыны өзгерту режиміне автоматты түрде көшеді. Жазбаны жою үшін, оны ерекшелеп Ctrl+Del пернелер жиынын шерту керек. 2) МҚ-ның екі кестесінің құрамының бейнеленуі Енді жұмысты қиындатамыз. МҚ-ның екі кестесінің құрамын бейнелейміз. Оларды екі нұсқамен бейнелейміз: А) Экрандық формада кестелер арасында байланысты орнатпай кесте құрамын бейнелеу; Б) Кестелер арасындағы байланысты ескере отырып, берілген кестелерді бейнелеу. 2.1) Экрандық формада кестелер арасында байланысты орнатпай кесте құрамын бейнелеу. Бір формада екі мәліметтер жиынын (басты және бағыныңқы) басты мәліметтер жиынына қатысты ағымды жазбысы, мәліметтердің жиынындағы бағыныңқы жазбаларына сәйкес келетін жазбалар әрқашан бейнелетіндей етіп, байланыстыруға болатынын көрсетеміз. PRIMER мәліметтер қорының Prihod кестесімен жұмыс істеу үшін, DataModule5 контейнеріне ТТаblе компонентін (қасиеттер мәні дәл біріншісіндегідей, бірақ TableName қасиеті Prihod.DB кестесіне бағытталады) қосамыз. Формаға TDataSource (оның аты өздігімен TDataSource2 деп аталады) компонентін орналастырамыз. Осы компоненттің DataSet қасиетін Таblе2-ге ауыстырамыз. №3 формада TDBGrid (оның аты өздігімен TDBGrid2 деп аталады) компонентін орналастырамыз, оның DataSource қасиетін DataSource2 деп белгілейміз. (19-сурет). Таblе2 компонентінің Active қасиетін True ауыстырамыз. Осыдан кейін, TTable компоненттері мен Materialy.DB и Prihod.DB кестелері арасындағы шын мәнінде байланыс орнатылады. 
19-сурет – Басты және бағыныңқы мәліметтер жиыны бар форманың құрылымдалу кезіндегі түрі Қарап шығу кезінде материалдар жайлы мәліметтерді (Materialy.DB кестесі) өзгертуге болмайтындай ету үшін, DBGrid1 компонентінің ReadOnly қасиетін True-ға ауыстырамыз. Қосымшаны іске қосамыз. Prihod.DB кестесіне TDBGrid2 компонентінен бірнеше жазбаларды қосамыз. N_Prih өрісінің мәні автоматты түрде пайда болады (20-сурет). 
20-сурет – Басты мәліметтер жиынындағы ағымды жазбамен байланысқан жазба, бағыныңқы мәліметтер жиынында көрсетіледі 2.2) МҚ кестелерінің байланысын ескере отырып, оларды экрандық формаға шығару, яғни олардың арасындағы Master-Detail байланысының орнауы. Materialy.DB және Prihod.DB кестелері бір-біріне «бірдің –көпке» байланысына сай келетіні бізге мәлім. Біз кестелер арасында сілтемелік тұтастылық анықтағандықтан, Table1 (Materialy.DB) кестесінің жазбасына көрсеткішті орнатқан кезде, Table2 (Prihod.DB) кестесінің тек бір ғана ағымды жазуы пайда болғандай жасауға болады. Бұл Master-Detail мәліметтер жиынының байланыс механизмі арқылы жүзеге асады. Таblе2 компоненті үшін, объектілер инспекторында Master Source қасиетін DataSource1 мәніне орнатамыз. Master Fields қасиетінің мәніне көшеміз де, батырмасын шертеміз. Пайда болған Field Link Designer терезесінде байланыс параметрлерін орнатамыз. Available Indexes өрісінде ағымды индекс ретінде 'Material' жолы бойынша таңдаймыз. Detail Fields тізіменен Material өрісін таңдаймыз, Master Fields тізімінен Material өрісін таңдап, Add батырмасын шертеміз. Joined Fields жолында 'Material Material' деген өрнек пайда болады (21-сурет). ОК батырмасын шертеміз. 
21-сурет. MasterFields қасиетінің мәнін орнату терезесі Таblе2 компонентінде ағымды индекс (FieldIndexNames қасиеті), 'Material' өрісі бойынша құрылған индексіне ауыстырылған. Енді Table2 мәліметтер жиынында тек материалдың келіп түсі бойынша жазбалар көрсетіледі. (22-сурет). 
22-сурет – Master-Detail байланысы – бағынышты мәліметтер жиынында тек қана бағыныңқы жазулар көрсетіледі жүктеу/скачать 2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|