1 –шi зертханалық жұмыс Тақырыбы: «Қойма» деректер қорын басқару жүйесін құру Зертханалық жұмыстың мақсаты

Енді МҚ-ны кестелерден құрылымдаймыз. Олардың құрылымы құрылған, яғни құрылымдалған кестелер.

«Материалдар» және «Материалдардың келіуі» кестелері «бірдің көпке» байланысында, яғни Materialy кестесінің бір жазуымен Prihod кестесінің бірнеше жазулары байланыса алады. Байланыс өрісі негізінде екі кестеде де бар жазу Material болады.

Берілген кестелер арасындағы сілтемелік тұтастығын анықтаймыз. Paradox –тағы сілтемелік тұтастық, біріншіден, кестелер арасындағы байланысты, ал екіншіден, каскадты қатынасты анықтайды.

13-сурет – .Сілтемелік тұтастылықты құртын терезе

• 
  Cascade - Prihod кестесіндегі бағынышты жазбалардың каскадты өзгертілуі және жойылуы;
  
• 
  Prohibit – Егер берілген жазбаға Prihod кестесінде байланысқан жазбалар бар болса, Materialy кестесіндегі жазбаларды жоюға немесе бағынышты жазбаларды жоюға және өзгертуге тиым салады. Cascade таңдаймыз (18-сурет) және ОК батырмасын шертеміз.
  

Аты сұранылады – Paradox-та сілтемелік тұтастылық аталады. Атауды енгіземіз, мысалы Materialy_Prihod_Integrity, ОК батырмасын шертеміз. Енді сілтемелік тұтастылықтың аты тізімге енгізіледі.

Осымен, МҚ құру үрдісі аяқталды, сондықтан қайта құрылымдау режимінен және DBD –дан шығуға болады. Осындан кейін құрылған кестелермен жұмыс істеу үшін, қарапайым қосымшаны құрылымдаумен айналысамыз.

МҚ құруындағы материал құрылымы келесі:

1. 
   Бірінші кестенің құрылымын түрлендіру. Оның мінездемесі келесідей:
   

2. 
   Екінші кестенің құрылымын түрлендіру. Оның мінездемесі келесідей:
   

3. 
   Кестелер арасындағы «бірдің көпке» қатынасы орнатылған.
   

МҚБЖ экрандық және есеп формаларынын және МҚ-ға енгізілетін және МҚ-дан шығарылатын мәліметтерді өңдеу процедуралары жиынтығынан құралады. Windows МҚБЖ ортасында МҚЖ бағдарламалауын қосымша деп атайды.

Осымен, жоғарыда бейнеленген «пайдаланушы - жүйе» жүйенің жұмыс сұлбасынан жүйенің жұмыс істеуі үшін, келесі формалар керек:

• 
  Мәзірге арналған форма;
  
• 
  Қорға мәліметтерді енгізуге арналған форма;
  
• 
  МҚ қарап шығуға арналған форма;
  
• 
  №1 есепке арналған форма;
  
• 
  №2 есепке арналған форма;
  
• 
  №3 есепке арналған форма.
  

Delphi-де МҚБЖ-мен МҚ формаларын байланыстырылуы анықталғанвизуалды емес компоненттер арқылы жүзеге асырылады. Сондықтан экрандық форма мен МҚ арасындағы байланыс орнату үшін, арнайы визуалды емес компонент (контейнер) TDataModule қолданылады. Олар жеке құрылуы керек.

Біздің есебімізге қажетті формалардың тізімін құрамыз:

• 
  Мәзірге арналған форма;
  
• 
  Қорға мәліметтерді енгізуге арналған форма;
  
• 
  МҚ қарап шығу формасы;
  
• 
  №1 есепке арналған форма;
  
• 
  №2 есепке арналған форма;
  
• 
  №3 есепке арналған форма;
  
• 
  TDataModule комоненті.
  

1. 
   TDataModule компоненті;
   
2. 
   Мәзірге арналған форма;
   
3. 
   МҚ арналған форма;
   
4. 
   Қорға мәліметтерді енгізу формасы;
   
5. 
   №1 есепке арналған форма;
   
6. 
   №2 есепке арналған форма;
   
7. 
   №3 есепке арналған форма;
   

1. 
   Егер олардың саны алдын-ала белгілі болса, онда монитор экранында және IDE Delphi жоба қоймасында (repository) қажетті визуалды және визуалды емес формалар санын алдын-ала енгізуге болады, яғни жобаға қанша форма қажет болса, сонша қосуға болады. File|New Form жарлығы көмегімен визуалды формалар, ал File|New Data Module жарлығы арқылы визуалды емес формалар қосылады. Біздің жүйе үшін, барлығы алты визуалды форма және бір TDataModule компоненті қажет болады.
   
2. 
   Егер формалар саны алдын-ала белгісіз болса, онда монитор экранында және сәйкесінше, IDE Delphi жоба қорында (repository) жоба үшін қажетті форма ағамды МҚБЖ құруында құрылуы мүмкін. Экранда формаларды орнату File|New Form немесе File|New Data Module жарлықтары арқылы жүзеге асады. Басқаша айтқанда, жобаға әрбір форма қажеттілігі бойынша қойылады.
   

Алдымен, экранға қажетті формалар саны шығарылды деп есептейік. Егер формалар жетпесе, оларды қажетті санына жеткіземіз. Ол (File|New Form) әрекетінің қайталуы арқылы жасалынады. Мұндай әрекет қанша форма қажет болса, сонша рет жасалынады және File|New Data Module жарлығы арқылы бір контейнер құрылады.

Енді формалардың құрылымдалу ретін анықтайық. Формаларды құру реті жалпы еркін түрде болып келеді, бірақ біз жоғарыда көрсетілген ретті таңдаймыз.

Берілген формаларды бейнелеу және құру реті МҚБЖ құру үрдісін жеңілдетеді.

МҚБЖ құруын МҚ байланысы үшін, TDataModule контейнерінің құрылуынан бастаймыз. МҚБЖ формаларын жобалауын экрандық МҚ құрамы бейнелетін формадан бастаймыз.

МҚБЖ жобалануы әр формада жекелеп МҚ байланыс жасау жолымен және МҚ алынатын немесе экрандық формаға енгізілетін мәліметтерді өңдеу процедуралардың құрылуы арқылы жасалынады.

Сонымен қатар, әр форма компоненттері арасында байланысты орнату керек. Экрандық формалардың біреуінде жұмысты аяқтау жарлығын ескерген жөн.

Компоненттерді анықтап алып, олардың формада орналастыруын бекіткен соң, олардың МҚ-ға рұқсаты орнатылады және әрбір форма компоненті үшін мәліметтерді өңдеу процедурасы құрылады.

Жоғарыда келтірілген анықтамадан, МҚБЖ МҚ сияқты көптеген компоненттерден құралатынын көреміз. Бұл барлық МҚБЖ компоненттерін құрылымдауды және бағдарламалауды талап етеді. Сондықтан оларды МҚ сияқты белгілі бір орында сақтау керек. Осы мақсатпен, C:\PRIMER каталогында АРР бумасын құрамыз. Бұнда біз құрылымдалған қосымшаларды сақтаймыз.

Жалпы жағдайда, қосымшаларды кездейсоқ жерде сақтауға болады, бірақ МҚ-мен бір бумада сақталуы құрылымдаушыға ыңғайлы жұмыс істеуге көмектеседі.

Экрандық форма мен МҚ байланысы визуалды емес компоненттер деп аталатын арнайы компоненттермен қамтамасыз етіледі. Бұл элементтер құрылымдау режимінде ғана көрінеді, ал жүйенің жұмыс істеп жатқан режимінде экранда көрінбейді.

Егер МҚБЖ бір экрандық формадан құралса, онда визуалды емес компоненттерді сақтауға арналған контейнер түріндегі арнайы қойма керек емес. Ондай жағдайда, визуалды емес компоненттерді экрандық формада орналастыруға болады. Экрандық формалар көп болған жағдайда, және олардың әрқайсысы МҚ-ға қатынау жасауы керек болса, қатынау келесі түрде жүзеге асады:

Барлық экрандық және есептік форма МҚ үшін қатынау (байланыс) керек. Егер МҚБЖ бірнеше формадан құралған болса, олардың МҚ-ға қатынасы екі тәсілмен жасалады:

1. 
   МҚ-ға әрбір форманың (және оның компоненттеріне) қатынауын басқа формаларға тәуелсіз, автономды түрде жасауға болады.
   
2. 
   Екінші тәсіл бойынша, МҚ-ға әрбір форманың қатынау жасауды қайталамауды ұсынады, ал барлық экрандық және есептік форма үшін арнайы TDataModule типті компонент арқылы бірыңғай рұқсаттаманы ұйымдастыру. TDataModule типі компонент өз кезегінде МҚ-ға қатынау жасау үшін арналған TTable, TQuery, DataSource визуалды емес компоненттерді кірістіруге болатын контейнерді бейнелейді. Онда МҚ-ға рұқсаты қажетті формалар TdataModule компоненті арқылы рұқсаттаманы алады.
   

• 
  МҚ-ның көптеген жазбалары немесе жолдары кіруі мүмкін (TTable, Tquery компоненттері);
  
• 
  МҚ-ның бірнеше кестелерінен құрылған жазбалар (Tquery компоненті);