Микротүтікшелер – цилиндр тәрізді органелла. Тубулин суббірліктерінен тұрады. Әр тубулин суббірлігі - α- және β- тубулиннен тұрады. Микротүтікшелер пайда болып жатканда, тубулин суббірліктері бір полюс- ұшы жағынан өсіп, қарама-қарсы- минус ұшынан ыдырайды. Кейір химиялық заттардан микротүтікшелер зақымдалуы мүмкін. Мысалы: колхицин, винбластин алкалоидтары. Осы заттар қатерлі ісіктерді емдеуге пайдаланады.
2 түрі бар:
-цитоплазмалық түтікше
-элементтер ретінде.
Цитоплазмалық түтікше – барлық цитоплазма ішінде болады. Екіншісі- кірпікшелерде, центриольдерді құрайтын элементтер ретінде болады.
Қызметтері:- жасушаның пішінін сақтау,
-цитолпазмада рет-ретімен орналасып, органеллалардың қимылын реттеу,
-ахроматин жіпшесін түзейді.
Микротүтікшелерден тұратын арнайы органеллалар: Центриольдар,, базальді денеше, кірпікшелер мен ширақшалар .
Центриоль- цилиндр пішінді, ядро данында орналасады.
Базальді денеше- кірпікшелер мен ширақшалардың артында орналасқан микротүтікшелердің 9 триплеттерінен тұрады. Қызметі: аксонеманың құрылуына матрица болу. Кірпікшенің проксималды бөлігі (базальды денешік) цитоплазмаға батып түрады. Аксонема мен базальды денешіктің диаметрлері бірдей (200 нм шамасында). Базальды денешік өзінің кұрылымы бойынша центриольге өте ұксас болады. Онын күрамында да микротүтікшелердін 9 триплеттері болады. Кірпікшенін негізінде диплосомадағыдай, бір-біріне тік бұрыш күрай орналаскан, базальдык денешіктердін жұбын жиі көруге болады. Аксонеманың (ахопета) кұрамында аксонемалык микротүтікшелердін 9 дублеттерін коре аламыз, олар аксонема цилиндрінін кабырғасын түзейді және бір-бірімен нәруызды өсінділер — «тұткалар» аркылы байланысады. Аксонеманың ортасында, шеткері дублеттерден баска, орталык микротүтікшелердін жұбы орналасады. апикалды полюсінде плазмолемманын астында орналаскан базальды дененін микротүтікшелерінін екі триплеті аксонеманың дублеттерінін микротүтікшелерімен байланысады.