-1912 жж. буржуазиялық революция

Революция Уханьде басталды. Артынша көтерілістер басқа қалалар мен провинцияларда да бұрқ ете түсіп, олар өздерінің Пекин мен Цинь сарайынан тәуелсіздіктерін жариялап жатты.

Маньчжур әулеті бас сақтау мақсатымен сарайдың сенімді қызметшісі генерал Юань Шикайға барлық қарулы күштерге басшылықты өз қолына алу туралы ұсыныс жасады. Ол императорлық кеңестің төрағасы және премьер-министр болып тағайындалды. Юань Шикай Солтүстік Қытайдың толық диктаторы болып алды. Революцияның басталғанын естісімен, Сунь Ятсен шетелден оралып, 24 желтоқсанда Шанхайға келді. 29 желтоқсанда Наникинге жиналған революцияшыл провинциялардың делегаттарының конференциясы Қытай республикасының құрылғандығын жариялады. Сунь Ятсен оның уақытша президенті болып сайланды. Астанасы – Нанкин. Юань Шикай Пекинде өз билігін сақтап қалды. Ол либералдарды да, помещиктерді де қанағаттандыратын билеуші болып шықты. Оны империалистік мемлекеттер де қолдады. 1912 ж. 12 ақпанда Юань Шикай алтыжасар император Пу И-дің шешесін оның атынан тақтан бас тарту туралы актіге қол қоюға мәжбүр етті. Мұндай жағдайда Сунь Ятсен Юань Шикайдың пайдасына президенттіктен бас тартты.

Қытай ай күнтізбесі бойынша «синьхай» деп аталатын дауылды жылды басынан өткізді. Синьхай революциясы аяқталды. 1912 ж. наурызда Нанкинде Қытай республикасының уақытша конституциясы қабылданды, астана Пекинге көшірілді.

Юань Шикай диктатурасы. Билік үшін күрес республика жарияланғаннан кейін де жалғаса берді. Юань Шикай өз билігін нығайту үшін баспасөз бен қол жеткен демократиялық табыстарға шабуылын бастады. Ол парламентті қуып тастап, бүкіл билікті өз қолына алды, өзіне монархияны қайта қалпына келтіру үшін жол ашты. Конституция қайта қаралып, одан демократиялық бостандықтар туралы баптар алынып тасталды. Юань Шикай монархияны қалпына келтіруге дайындық жүргізді, бірақ 1916 ж. қайтыс боларынан аз ғана бұрын, бұл жоспарынан бас тартты.