Томпақ дене немесе Эпифиз - Голотопия - Аралық мида, таламус үсті(эпиталамус) бөлікте орналасқан.Орталық ми төмпешіктерінің үстінде, Гормоны: эпифиздің гормоны дене мүшелерінің ызметінің тәуліктік биоритмін реттейді. Эпифиз мелатонин, серотонин, норадреналин, гистами гормондарын бөледі.
Қызметі: оның жсушалары жыныстық жетілуге дейін гипофиздің әсерін тежейтін зат бөледі және зат алмасудың көбін реттеуге қатысады және қандағы калий мөлшерін реттейді.
Бүйрекүсті бездері - Скелетопиясы:бүйрек үсті бездер XI-XII кеуде омыртқалары тұсында орналасқан.
5.Бүирек үсті безі мен түиін жанындағы денелердің (параганглилер)анатомиясы
Бүирек үсті безі glandula suprarenalisa- бүиректің жоғарғы жағында 11-12 кеуде омыртқасының тұсінда орналасқан жұп ағза болып келеді. Без әртүрлі пішінді болып келеді. Мысалы сол жақтағы без жарты ай тәрізді болып келсе сол жақтағы без үшбұрыш болып келеді екен. Сонымен қатар бездің үш бетін ажыратамыз:артқы ,алдынғы,бүиректік. Артқы беті көкеттік бел бөлімімен,алдыңгы беті бауырдың вицералды бөлігімен, бүиректік беті бүиректің жоғарғы ұшымен беттеседі. Бүирек үсты бездің сыртын фиброзды қабықпен қапталған. Ол арқылы трабикулалар өтеді. Ендігі даму құрылысына келетін болса екі қабаттан тұрады :қыртыс және милы қабаттан
Қыртысты қабаты (cortex)перифериялық бойымен орналасады жіне сары түсті болып келеді.
Милы қабат (medulla) хромаффинациттерден тұрады. Олар хром тұздарын алқызыл түске бояиды. Бүирек үсты безінің үш зонасы болады :шумақтық зона, будалық зоны, торлы зона. Шамақтық зона капсулаға жақын орналасады. Торлы зона милы қабатпен шектеседі.сонымен өатар Милы қабат адреналин мен ноадреналиннен тұрады. Қызметтерң жүректің босаңсуы мен жиырылуы,артериялық қан қысымынның жоғарплауы т.б
Праганглилерхромафинді денешіктер болып келеді.Параганглилер симпатикалық жүике жүиесінің ұрығынан түзіледі. Кездесетін орындары: ұиқы артериясының сырты мен іші, құрсақтың қолқа алдыңгы бөлігінде орналасады..