2. ДӘріс тезистері
Дәріс 9-10 Пән мазмұнына байланысты жеке, топпен, сыныппен өткізілетін жұмыс түрлері, оларды өткізудің әдістемесі. Дәрістің мақсаты
жүктеу/скачать 136,83 Kb.
|
Лекция тезистері
- Бұл бет үшін навигация:
- Дәріске керекті құралдар
| Дәріс 9-10 Пән мазмұнына байланысты жеке, топпен, сыныппен өткізілетін жұмыс түрлері, оларды өткізудің әдістемесі.
Дәрістің мақсаты: Пән мазмұнына байланысты жеке, топпен, сыныппен өткізілетін жұмыс түрлері, оларды өткізу әдістемесімен қаруландыру. Дәріске керекті құралдар: слайдтар Дәрістің жоспары: Топсаяхат- Дүниетану пәнінен білім беру түрі. Топсаяхатты сабақ ретінде қарауға бірнеше себеп бар. Топсаяхатты серуенмен шатыстыруға болмайды. Өйткені, жолда кездескен объектілерге көөіл бөлінгенімен, серуенге алдын-ала тақырыптық жүйелі мақсат қойылмайды. Көптеген авторлар топсаяхаттың атын атап, оның өтілу ретін, ұйымдастырылу шартын айтқанмен, мұның білім берудің түрінен гөрі оқыту әдісіне жатқызса, енді бірі-сыныптан тыс ұйымдастырылатын оқу-тәрбиелік жұмысқа жатқызылады. Топсаяхатта білім берудің формасы ретінде мойындайтын әдіскерлер де баршылық. В. М. Пакулова мен В. И. Кузницовалар табиғаттан білім беруде топсаяхаттың алатын орнының жоғарлығын және оның білім мен тәрбие берудегі маңызын айқын көрсетеді. Топсаяхат бағдарлама белгіленген тақырып пен мазмұнды қамтып, өткен сабақпен де, келесі тақырыптармен де байланысын жүзеге асыра отырып, әр уакытта жаңа ұғым береді. Топсаяхат оқушылардың теориялық білімдерін практикада қолдануға да жағдай жасайды. Философтардың пікірінше практиканың маңыздылығы оның заңдылығында (материалдылығында) және мақсаттылығында. Мәселен, оқушылар топсаяхат барысында сыныпта алған мағлұматтарының негізінде өсімдік топтарын анықтайды. Сабақтың түрлері сияқты топсаяхаттың да бірнеше түрлері бар. Олар: кіріспе, ағымдағы және қорытынды топсаяхаттар және әрқайсысының мақсаты да, мазмұны да бір-біріне ұқсамайды. Бұлардың барлығында да білім беру мен дағды қалыптастыру, тәрбиелеу, дамыту, міндеттері де жүзеге асады. Топсаяхаттың білімділік мақсаты - табиғат объектілерінің түр-түсімен таныстырып қоймай, олардың әркайсысының қасиетін, табиғаттағы орнын бір-біріне тигізетін әсерін ұғындыру. Табиғаттың бір бөлігінің өзгеруі, оның екіншісінің өзгерісіне әкеліп соғатын да топсаяхат кезінде ұғындыру қиынға түспейді. Топсаяхаттың сынып-сабақтан ең басты айырмасы сабақтағыдай нақты мөлшерлі (45 мин) уақытпен шектелмейтіндігі. Бірақ, ол топсаяхаттың білім берудің формасы ретіндегі құнын төмендетпейді, керсінше, оқушыларға ғылыми ұғым беру, ойлау қабілетін дамыту, сөз қорын молайтып, ойын тұжырымдап қорыту, түрлі оқу әрекеттеріне жаттықтыру мақсаттарын түбегейлі қамтамассыз етеді. «Үйрену» деген ұғымның мазмұны өте кең. Психолог М. Н. Мұқановтың пікірінше «үйрену» ұғымының кең болуы кез-келген керекті де, керексіз де оқушы алдына осыны үйренейін деп мақсат қоймаса да үйренуі мүмкін. Ал оқу барысында білім алу арқылы үйрену белгілі мақсатқа негізделеді. Білім берудің мақсаты жүйелі түрде ғылыми мазмұнды іске асыру болса, үлескідегі сабақтың да көздейтін мақсаты-осы. Мәселен, 1-сыныпта оқушыларға өсімдіктің тұқымнан өсетіні жайында ұғым беру көзделіп отыр. Білімді практикалық жұмыс атқару барысында меңгеруді жүзеге асыру үшін үлескідегі сабақ ретінде ұйымдастыру, біріншіден, өсімдік тұқымының өнуі үшін қажетті жағдайды көрсетуге (топырақ, оны қопсыту, тұқымды отырғызу, су құю т. б), екішіден тұқымды отырғызу ережесімен таныстыруға, үшіншіден, өсімдіктің тұқымымен танысуға, оны көріп, ұстап, топыраққа отырғызып, түрі-түсін, пішінін байқауға (құрғақ, сулы, түсі, түрірі т. б) мүмкіндік береді. Практикалық жұмыс нәтижесінде меңгерген ұғым арқылы оқушыда тұқым туралы тиянақты білім қалыптасады. Оған қажетті жағдайлар жайында ұмытпастай елес пайда болады. Өсімдіктер мен танысқан кезде де бұл білім негіздері әрі қарай дами түседі. Үлескідегі сабақтың ерекшелігі-тірі табиғаттың дамуы туралы ғылыми қалыптасуына көмектесетіндігі. Өсімдіктердің өніп-өсуін, дамуын күнбе-күн бақылап, көріп, тұжырымдау арқылы оқушының ой-өрісі де дамиды. Өсімдіктердің дамуын кадағалай отырып білім жүйелілігі де іске асады. Алғашқы сабақ тұқым отырғызуға арналса, келесі сабақтарда ол ұғым тереңдей түсіп, тұқымның қалай өңгенін, оның күтудің жолын, ең алдымен өсімдіктің қандай бөліктерінің пайда болғанын (өркен, өскін, сабақ, жапырақ т. б) , оның дамуындағы ерекшеліктерін меңгеру арқылы олардың ұғымы жеңілден ауырға қарай күрделенеді. Үлескідегі сабақ белгілі мазмұнға арналған білім берумен оқушыны адамгершілікке еңбекке баулу, үнемшілдікке үйрету, экологиялық тәрбие беру мақсаттарын жүзеге асырады. Оқушылардың үлескідегі өздігінен атқаратын жұмыстары барысында ізденушілігі артып, шығармашылық дағдылары қалыптасады, өздері қолымен істеген істерінің нәтижесін көреді. Үлескідегі сабақтың тағы бір тиімділігі-атқарылатын жұмыс үзілмей жалғаса отырып, оқушылардың білім алудағы іс-әрекеттерінің ұйытқысы болады. Үлескідегі сабақтан алған білім сыныптағы сабақпен жалғасып, байланысып кірігеді. Отырғызған тұқымдардың суретін салу, үлескінің сұлбасын сызу, тәжірибелер жасау (топырақтың қасиетін анықтау) сыныптағы сабақта жүзеге асады. Үлескідегі сабақ барысында оқушылар өсімдікке зиянды көбелектер мен оның қуыршақтарын кездестіреді, олардың өсімдікке қандай зиян келтіретінін бақылап біледі. Мұндай жағдайда мұғалімнің «өсімдікке зияны бунақденелілер» тақырыбына арнап жеке сабақ ұйымдастыруына болады. Бағдарламада мұндай тақырыптардың өтілуі талап етілген. Сайып келгенде, үлескідегі сабақ - белгілі мақсатқа арналып, оқушылардың өздігінен атқаратын практикалық жұмыстары негізінде ұйымдасқан түрде білім берудің бір түрі. жүктеу/скачать 136,83 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|