7 Тақырып XIX ғ . М ә дениетіндегі батысеуропалы қ философия 1. Рационализм дәстүрі, жаңа философиялық жүйелердің ғылыми
алғышарты.
2. ХIХ ғ Маркстік философиясы.
3. Классикалық емес философиясы. Иррационализм. Өмір
философиясы: Шопенгауэр, Ф. Ницше
4. Позитивизм: Конт, Спенсер, Милль.
XVIII
ғасырдың
аяғында
және
XIX
ғасырда
Англиядан
экономикалық жағынан , Франциядан саяси жене әскери icтep саласынан
артта қалган Германия карымтасын неміс философиясының идеялық
жеңістерімен қайтарды.
Немістің классикалық философиясы 1770-ші жылдарынан бастап
1831 жылға дейнгі қысқа кезеңді қамтиды.
Ол өзінің бірқатар тұтас кезеңдері арқылы сол кезде мүмкін болған
философиялық дамудың шыңы ретінде көрінді. XYIII ғасырдың аяғы мех
XIX ғасырдың басында Германия экономикалық және саяси мешеулікті
жеңіп, буржуазиялық революцияға жакындай түсті. Классикалық неміс
философиясының негізін қалаушысы
И.Кант (1724 – 1804 жж.) болды .
«Мені екі нәрсе таңдандырады – бұлар төбемдегі жұлдызды аспан мен өз
ішімдегі моральдық кодекс» деп жазды ол. Кант Күн жүйесінін пайда
болуы көрінісін түзді. 1770 жылдан оның кызметінің сыншылық кезеңі
басталды. Кант бойынша, адам танымының екі діңдегі бар – ақылға
бағынатын парасат пен сезімталдық. Таныс субъектісінің белсенділігі
идеясы неміс классикалық философиясында бастау алған.
Біздің заттар туралы түсінігіміздің өз біліміміздің салыстырмалы
деңгейі тұрғысынан қарағанның өзінде әрқашан «өз бетінше заттардан»
айырмашылықтары бар. Солайша, «біз үшін зат», яғни біз қабылдаған
«о6ъект» (нысан) әрқашан “өз бетінше заттың», объектінің тек бiр жағы
болып көрінеді. Ол о6ъектімен субъектіге аусатын философиялық
зерттеудін бағыттарьн үстемелеп, трансценденталдық философияны
жасайды. Оның негізгі еңбектері: «Таза ақылдың сыны», «Тәжірибелік
ақылдың сыны». Кант адам еркіндігінің проблемасын қарастырды.
Этикиға «категориялық императив» түсінігің енгізді.
И.Фихте – субъективтік идеалист. Оның негізгі шығармасы «ғылым–
ілім».
Ұлы философ