XX ғасырдың басындағы қазақ философиясы. Шәкерім Құдайбердіұлы (1858-1931 жж.) – философ, тарихш.
Жеті жасында әкесінен жетім қалған оны немере ағасы Абай (Шәкерім
Абайдың ағасы Құдайбердінің ұлы) бауырына басады.
IIIәкерім философиясының тұп өзегі – адам. Oл өзнің филосо-
фиялық “Үш анық» еңбегінде нағыз сенім мен ғылымды, білім мен дінді
қатар қоя салыстырады. Өз көзқарастарында дуалистік бағытты
ұстанады. Оның
пікірлері бойынша, жан мәңгілікті және оның epeкшe
қасиеттері болады, сондай-ақ жетілуге, шарықтап дамуға қабілетті келеі.
Жан дамуының негізі бұ дүниеде де, о дүниеде де жақсылықпен өмip
сүруге мүмкіндік беретін Ар-ұждан болып табылады. Бірінші ақиқат –
Жаратушы мен
жанның мәңгілігін танытатын сенім ақиқаты. Екінші
ақиқат – түйсіктік қабылдаулар мен рационалдық оға негізделген ғылым
ақиқаты. Шәкәрім осы екі
ақиқат арқылы үшінші ақиқатты ашады, ол -
негізін ар-ұждан құрайтын Жан ақиқаты. Шәкерім «Ұмтылған
жазбалар>> философиялық эссесінде:
