3 дәрістің 3ші, 5 дәріс, 6 дәрістің 3ші, 9 дәрістің 2ші, 10 дәрістің 3ші, 12 дәріс, 13 дәріс, 14 дәрістің 2ші

1. Салықтық тексеру нәтижелеріне және салық органдары лауазымды адамдарының іс-әрекеттеріне шағымдану тәртібі.

2. Салық төлеушілер мониторингі.

3. Салықтық тексеру актісі, оның мазмұны және құқықтық маңызы.

3. Салық төлеуші (салық агенті) салықтық тексеру нәтижелері туралы хабарламаға сотқа шағым жасауға құқылы.

667-бап. Салық төлеушінің (салық агентінің) шағым беру тәртібі

Бұл ретте салық төлеушi (салық агентi) шағымның көшiрмесiн салықтық тексеру жүргiзген салық органына жiберуге тиiс.

Салық қызметi органына шағым беру күнi оны беру тәсiлiне қарай:

1) өзi келу тәртiбiмен – салық қызметi органдары шағымды алған күн;

2) почтамен – почтаның немесе өзге де байланыс ұйымының қабылдау туралы белгiсi қойылған күн болып табылады.

2. Осы баптың 1-тармағында белгіленген мерзімді дәлелді себеппен өткізіп алған жағдайда шағым беруші салық төлеушінің (салық агентінің) өтініші бойынша шағымды қараушы жоғары тұрған салық қызметі органы бұл мерзімді қалпына келтіруі мүмкін.

3. Жоғары тұрған салық қызметі органы өткізіп алған шағым беру мерзімін қалпына келтіру мақсатында оған қатысты салықтық тексеру жүргізілген жеке тұлғаның, сондай-ақ салық төлеушінің (салық агентінің) басшысының және (немесе) бас бухгалтерінің (ол болған жағдайда) науқастанып қалуын дәлелді себеп ретінде таниды.

Осы тармақтың ережесі оған қатысты салықтық тексеру жүргізілген жеке тұлғаларға, сондай-ақ ұйымдық құрылымы жоғарыда көрсетілген тұлғалар болмаған кезде олардың орнын ауыстыратын тұлғалардың болуын көздемейтін салық төлеушілерге (салық агенттеріне) қолданылады.

Бұл ретте салық төлеуші (салық агенті) шағым берудің өткізіп алған мерзімін қалпына келтіру туралы өтінішке осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген тұлғалардың науқастанып қалу фактісін растайтын құжатты және осындай салық төлеушінің (салық агентінің) ұйымдық құрылымын белгілейтін құжатты қоса беруге тиіс.

4. Өткізіп алған шағым беру мерзімін жоғары тұрған салық қызметі органының қалпына келтіруі туралы салық төлеушінің (салық агентінің) өтініші салық төлеуші (салық агенті) шағым мен өтінішті осы баптың 3-тармағында көрсетілген тұлғалар науқасынан жазылған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей берілген жағдайда ғана қанағаттандырылады.

5. Жоғары тұрған салық қызметі органына шағым берген салық төлеуші (салық агенті) осы шағым бойынша шешім қабылданғанға дейін оны өзінің жазбаша өтініші негізінде кері қайтарып ала алады. Салық төлеушінің (салық агентінің) шағымды кері қайтарып алуы осы баптың 1-тармағында белгіленген мерзім сақталған жағдайда оны қайтадан шағым беру құқығынан айырмайды.

668-бап. Салық төлеуші (салық агенті) шағымының нысаны мен  мазмұны

2. Шағымда:

1) салық төлеушiнiң (салық агентiнiң) шағымға қол қойған күнi;

2) шағым берілетін жоғары тұрған салық қызметі органының атауы;

3) шағым беретін тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда) не толық атауы, оның тұрғылықты жері (орналасқан жері);

4) сәйкестендіру нөмірі;

5) салықтық тексеру жүргізген салық органының атауы;

6) шағым беруші тұлға өз талаптарын негіздейтін мән-жайлар және осы мән-жайларды растайтын дәлелдер;

7) қоса тіркелген құжаттардың тізбесі көрсетілуге тиіс.

3. Шағымда дауды шешу үшін маңызы бар өзге де мәліметтер көрсетілуі мүмкін.

4. Шағымға салық төлеуші (салық агенті) не оның өкілі болып табылатын адам қол қояды.

5. Шағымға:

1) акті мен хабарламаның көшірмелері;

2) салық төлеуші (салық агенті) өз талаптарын негіздейтін мән-жайларды растайтын құжаттар;

3) іске қатысы бар өзге де құжаттар қоса тіркеледі.
2. Ірі салық төлеушілер мониторингі (бұдан әрі – осы тараудың мақсаты үшін - мониторинг) ірі салық төлеушілердің нақты салық салынатын базасын анықтау, Қазақстан Республикасының салық заңнамасының сақталуын және трансферттік баға белгілеу кезінде бақылауды жүзеге асыру мақсатында қолданылатын нарықтық бағаларды бақылау мақсатында олардың қаржылық-шаруашылық қызметін талдау жолымен жүзеге асырылады.

2. Егер осы тармақта өзгеше белгіленбесе, осы Кодекстің 99-бабында көзделген түзету есепке алынбағанда жылдық жиынтық табысы неғұрлым көп, бір мезгілде мына талаптарға сай келетін:

1) барлық активтерінің баланстық құнының сомасы республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және мониторинг жүргізуге жататын ірі салық төлеушілердің тізбесі бекітілуге жататын жылдың соңында қолданыста болған айлық есептік көрсеткіштің кемінде 325 000 еселенген мөлшерін құрайтын;

2) қызметкерлерінің саны кемінде 250 адамды құрайтын ірі салық төлеушілер мониторинг жүргізілуге жатады.

Қазақстан Республикасының Үкіметі немесе құзыретті орган мен жер қойнауын пайдаланушы арасында 2009 жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған және міндетті салық сараптамасынан өткен өнімді бөлу туралы келісімде (келісімшартта) көрсетілген, осы Кодекстің 99-бабында көзделген түзетуді есепке алмағанда, жылдық жиынтық табысы неғұрлым көп сенім білдірілген адам (оператор) және (немесе) жер қойнауын пайдаланушы (жер қойнауын пайдаланушылар) ірі салық төлеушілердің мониторинг жүргізілуіне жатқызылады және осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында белгіленген шарттардың сақталуына қарамастан ірі салық төлеушілер тізбесіне енгізіледі.

Осы баптың мақсатында:

1) осы Кодекстің 99-бабында көзделген түзету есепке алынбаған жылдық жиынтық табыс, мониторинг жүргізілуге жататын ірі салық төлеушілер тізбесі бекітуге жататын жылдың алдындағы салық кезеңіндегі корпоративтік табыс салығы бойынша декларация деректері негізінде айқындалады;

2) активтердің баланстық құны мониторинг жүргізілуге жататын ірі салық төлеушілер тізбесі бекітуге жататын жылдың алдындағы жылдағы жылдық қаржылық есептілік деректері негізінде айқындалады;

3) қызметкерлердің саны мониторинг жүргізілуге жататын ірі салық төлеушілер тізбесі бекітуге жататын жылдың бірінші тоқсанының соңғы айындағы жеке табыс салығы және әлеуметтік салық бойынша декларациялардың деректері негізінде айқындалады.

Осы Кодекстің 99-бабында көзделген түзетуді есепке алмағанда, осы тармақта белгіленген шарттарға сәйкес келетін ірі салық төлеушілердің ішінен жылдық жиынтық табысы неғұрлым көп алғашқы үш жүз ірі салық төлеуші мониторинг жүргізілуге жататын ірі салық төлеушілер тізбесіне енгізіледі.

3. Қазақстан Республикасының Үкіметі мониторингке жататын ірі салық төлеушілер тізбесін аталған тізбе қолданысқа енгізілетін жылдың алдындағы жылдың 15 желтоқсанынан кешіктірмей бекітеді.

Егер мониторингке жататын ірі салық төлеушілердің тізбесін қолданысқа енгізер жылдың алдындағы жылдың 1 қарашасындағы жағдай бойынша осы баптың 2-тармағында белгіленген талаптарға сай келетін салық төлеуші таратылу алдында тұрса, мұндай салық төлеуші бұл тізбеге енгізілуге жатпайды.

Мониторингке жататын ірі салық төлеушілердің бекітілген тізбесі оны бекіткен жылдан кейінгі жылдың 1 қаңтарынан кейін қолданысқа енгізіледі.

Мониторингке жататын ірі салық төлеушілердің бекітілген тізбесі қолданысқа енгізілген күннен бастап екі жыл бойына қолданыста болады және осы кезең ішінде қайта қаралуға жатады

4. Мониторингке жататын ірі салық төлеуші қайта ұйымдастырылған жағдайда оның құқық мирасқоры (құқық мирасқорлары) мониторингке жататын ірі салық төлеушілердің келесі тізбесі қолданысқа енгізілгенге дейін мониторингке жатады.

5. Мониторингке жататын ірі салық төлеуші таратылған жағдайда, сондай-ақ оны банкрот деп тану туралы сот шешімі күшіне енгізілген күннен бастап аталған салық төлеуші мониторингке жататын ірі салық төлеушілер тізбесінен шығарып тасталған деп танылады.

2. Салық қызметі органының салықтық тексеру жүргiзушi лауазымды адамдары салық төлеушiге (салық агентiне) өзінің қызмет куәлiгiн көрсетуге мiндеттi. Z0

3. Салық қызметі органының салықтық тексеру жүргізуші лауазымды адамы, мынадай: салық органдарында тіркеу есебіне қою; бақылау-кассалық машиналардың болуы; акциздік және есепке алу-бақылау маркаларының болуы және түпнұсқалығы, этил спиртін босатуға лицензияның, рұқсаттың, патенттің, осы Кодекстің 574-бабында көрсетілген тіркеу карточкасының болуы мәселелері бойынша тақырыптық тексерулерді қоспағанда, салық төлеушіге (салық агентіне) нұсқаманың түпнұсқасын тапсырады. Нұсқаманың көшiрмесiне салық төлеушiнің (салық агентiнің) нұсқамамен танысқаны және оны алғаны туралы қолы, нұсқаманы алған күні мен уақыты қойылады.

4. Мынадай: салық органдарында тіркеу есебіне қою; бақылау-кассалық машиналардың болуы; акциздік және есепке алу-бақылау маркаларының болуы және түпнұсқалығы, этил спиртін босатуға лицензияның, рұқсаттың, патенттің, осы Кодекстің 574-бабында көрсетілген тіркеу карточкасының болуы мәселелері бойынша тақырыптық тексерулер жүргізілген кезде салық төлеушіге немесе оның тауарларды өткізуді жүзеге асыратын және қызмет көрсететін қызметкеріне танысу үшін нұсқаманың түпнұсқасы көрсетіледі және оның көшірмесі тапсырылады. Түпнұсқаға салық төлеушінің немесе оның тауарларды өткізуді жүзеге асыратын және қызмет көрсететін қызметкерінің нұсқамамен таныстырылғаны және оның көшiрмесiн алғаны, күні және нұқсаманың көшірмесін алған уақыты туралы қолы, нұсқаманың көшірмесін алған күні мен уақыты қойылады.

5. Салық төлеушi (салық агенті) салық қызметі органы нұсқамасының данасына қол қоюдан бас тартқан жағдайда тексеру жүргізетін салық қызметі органының қызметкері куәгерлерді (екеуден кем емес) тарта отырып, қол қоюдан бас тарту туралы акті толтырады. Бұл ретте қол қоюдан бас тарту туралы актіде:

1) толтырылған орны мен күні;

2) акт жасаған салық қызметі органы лауазымды адамының тегі, аты және әкесінің аты (ол болған жағдайда);

3) тартылған куәгерлердің тегі, аты және әкесінің аты (ол болған жағдайда), жеке куәлігінің нөмірі, тұрғылықты жерінің мекен-жайы;

4) нұсқаманың нөмірі, күні, салық төлеушінің (салық агентінің) атауы, оның сәйкестендіру нөмірі;

5) нұсқамаға қол қоюдан бас тартудың мән-жайлары көрсетіледі.

6. Салық төлеушiнiң (салық агентiнiң) нұсқаманы алудан бас тартуы салықтық тексеру жүргiзудің күшiн жоюға негiз болып табылмайды.

7. Салық төлеушінің салық қызметі органы нұсқамасының данасына қол қоюдан бас тартуы, салық қызметі органдарының лауазымды адамдарын салықтық тексеруге жібермеуді білдіреді.

1. Салықтық бақылау дегеніміз не?

2. Салықтық бақылаудың түрлерін атаңыз.

3. Ішкі және сыртқы, алдын-ала, ағынды және кезекті бақылауға сипаттама

беріңіз.

4. Салықтық тексеру нәтижесіне шағымдану тәртібі?

Әдебиеттер:

1. Найманбаев С.М. «Салықтық құқық» Алматы, Жеті Жарғы 2005

2. Худяков А.И. «Налоговое право РК» Алматы, 1998г.

3. Найманбаев С.М. «Финансовое право РК» Алматы: Демеу, 1994г.

4. Химичева Н.И. «Финансовое право» М. БЕК,1995г.
8-дәріс. Корпорациялық табыс салығы. Жеке табыс салығы. Қосылған

құн салығы.
Мақсаты: Бұл семинар тақырыбы дәріс сабағында қарастырылған. Студенттер семинар сабағында аталған салықтардың түрлеріне барынша толық сипаттама беріп, олардың маңызын ашады.
Мазмұны:

1. Корпорациялық табыс салығы салынатын табысты анықтау тәртібі.

2. Табыс салығы бойынша жеңілдіктер.

3. Қосылған құн салығының ставкалары.

ҚР корпорациялық табыс салығы салықтардың ішіндегі ең күрделісі және салық сомасы жағынан ең ауқымдысы. Корпорациялық табыс салығы бюджет түсімдерінің 27,2 пайызын құрайды.

Корпорациялық табыс салығын төлеушілер:

1. ҚР резидент заңды түлғалары;

2. ҚР қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын немесе Қазақстан Республикасындағы көздерден табыс алатын резидент емес заңды түлғалар.

Корпорациялық табыс салығы бойынша салық салу обьектілеріне:

• Салық салынатын табыс

• Төлем көзінен салық салынатын табыс

• Резидент емес заңды түлғаның таза табысы.

Корпорациялық табыс салығының ставкалары

Сақтандыру ұйымы сақтандыру шарттары бойынша тіркелген аударымдар түрінде корпорациялық табыс салығын мынадай мөлшерде төлейді:

1. жинақтаушы сақтандыру бойынша – алынуға жататын сақтандыру сыйақылар сомасынан 2 пайыз.

2. жинақтаушы емес сақтандыру бойынша алынуға жататын сақтандыру сыйақылар сомасынан 4 пайыз

Сақтандыру ұйымдары салық кезеңі ішінде алуға жататын табыстарынан 30 пайыздық ставка бойынша корпорациялық табыс салығы салынуға тиіс.

Корпорациялық табыс салығы бойынша декларация

1. Салық төлеушінің тіркеу нөмірі.

2. Салық кезеңі.

3. Салық төлеушінің атауы.

4. ЭҚЖЖ Үлес салмағы.

5. Декларация түрі.

6. Хабарламаның нөмірі мен күні.

7. Валюта коды.

Салық объектілері бар жеке тұлғалар жеке табыс салығын төлеушілер болып есептеледі. Салық салу объектілері төлем көзінен салық салынатын та- быстар және төлем көзінен салық салынбайтын табыстар түріндегі табыстары болып табылады.

Салық салу объектілері Салықтық кодексте көзделген түзетулер ескеріле отырып, салық салуға жататын табыстар мен онда көзделген тәртіппен және мөлшердегі жағдайларда салық шегерімдері арасындағы айырма ретінде анықталады. Салық салынатын объект болып табылатын табыстардың сомасы салық салынуға жатпайтын табыстардың сомасына кемітіледі.

Cалық төлеушінің төлем көзінен салық салынатын табыстарына мыналар жатады: жұмыскердің табысы; жеке тұлғалардың салық агентінен түсетін табыстары; жинақтаушы зейнетақы қорларынан төленетін зейнетақылық төлемдер; дивидендтер, сыйақылар, ұтыстар түріндегі табыс; стипендиялар; жинақтаушы сақтандыру келісімшарттары бойынша табыс.

Жеке табыс салығын есептеуді салық агенті төлем көзінен салық салынатын табыстар бойынша,салық салуға жататын табысты есебіне жазу кезінде жүргізеді,ал табыс салығын ұстауды төлем көзінен салық салынатын табысты төлеу күнінен кешіктірмей жүргізеді. Салық агенті салық төленген табыстар бойынша салықты аударуды телем айынан кейінгі айдың 25-іне дейін өзі орналасқан жері бойынша жүзеге асырады. Салықтық кодексте көрсетілген қызмет түрлері бойынша арнаулы салық режімдерін қолданатын салық агенттерінің жеке табыс салығын төлеудің тәртібі мен мерзімдері белгіленген.

Салық төлеушінің төлем көзінен салық салынбайтын табыстарына мүліктік табыс, дара кәсіпкердің табысы, адвокаттар мен жекеше нотариустардың табысы және басқадай табыстар жатады. Төлем көзінен салық салынбайтын табыстар бойынша жеке табыс салығын есептеуді салық төлеуші салық кезеңі үшін төлем көзінен салық салынбайтын табыс сомасына белгіленген мөлшерлемені колдану жолымен дербес жүргізеді. 2006 жылдың ортасына дейін жеке табыс салығының мөлшерлемесі баспалдақты үдеме бойынша жылдық есептік көрсеткішпен анықталатын табыстың мөлшеріне қарай 5 пайыздан 20 пайызға дейін белгіленген мөлшерлеме жұмыс істеді.

2007 жылдың 1 қаңтарынан бастап салық төлеушінің табыстарына 10 пайыздық мөлшерлеме белгіленген. Қазақстан Республикасындағы көздерден және одан тысқары жерлергі көздерден алынған дивидендтер түріндегі табыстарға 5 пайыздық мөлшерлеме бойынша салық салынады.2006 жылдан Қазақстанда қолданылып келе жатқан практика жеке табыс салығын үйлесімді салуға жеткізді.

3. Қосылған құн салығының ставкалары.

Қосылған құн салығы-тауарларды, жұмыстарды, қызмет көрсетулерді өндіру және олардың айналасы процесінде қосылған, оларды өткізу бойынша салық салынатын айналым құныңын бір бөлігін бюджетке аударуды, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағындағы тауарлар импорты кезіндегі аударымды білдіреді. Салық салынатын айналым бойынша бюджетке төленуге тиісті қосылған құн салығы сатылған тауарлар үшін есептелген қосылған құн салығының сомасымен алынған тауарлар үшін төленуге тиісті қосылған құн салығының сомасы арасындағы айырма ретінде айқындалады.

Қосылған құн салығының ставкасы 15 процентке тең болады және салық салынатын айналым мөлшеріне қолданылады

Экспортық айналым бойынша тауарлардың өткізу айналымына қосылған құн салығы нөлдік ставка бойынша салынады.

Салық салынатын импорт бойынша қосылған құн салығының ставкасы салық салынатын импорт мөлшерінің 15 процентіне тең болады.

Жеке тұлғаның оңайлатылған тәртіппен өткізілетін тауарлар импорты кезін-де қосылған құн салығын жиынтық кедендік төлем құрамында төлей алады, оның мөлшері Қазақстан республикасының кеден заңдарына сәйкес айқында-лады.

Нөлдік ставка бойынша салық салынатын айналымдар бойынша қосылған құн салығын қайтару.

Нөлдік ставка бойынша салық салынатын айналымдар бойынша қосылған құн салығын қайтару салық органы қосылған құн салығын төлеушінің уәкілеттиі мемлекеттік орган белгілеген нысан тбойынша салықты қайтару туралы өтініш алған кезден бастап алпыс жұмыс күні ішінде және салық кезені ішіндегі қосылған құн салығы туралы декларация, тауарлардың экспортың растау үшін қажет құжаттар, салық органы жүргізген салық тексеру актісіне сәйкес қайтаруға ұсынылған салық сомасының дұрыстығын растау негізінде жүргізіледі.

1. Корпорациялық табыс салығы дегеніміз не?

2. Жеке табыс салығы қандай табыстарға салынады?

3. Қосылған құн салығының шығу тарихына сипаттама беріңіз.

4. Аталған салықтардың обьектілері және субьектілері кімдер?
Әдебиеттер:

1. Найманбаев С.М. «Салықтық құқық» Алматы, Жеті Жарғы 2005

2. Худяков А.И. «Налоговое право РК» Алматы, 1998г.

3. Найманбаев С.М. «Финансовое право РК» Алматы: Демеу, 1994г.

4. Химичева Н.И. «Финансовое право» М. БЕК,1995г.
9-дәріс. Акциздер. Жер койнауын пайдаланушыларға салық салу. Әлеуметтік салық

Мақсаты: Бұл семинар тақырыбы дәріс сабағында қарастырылған. Студенттер семинар сабағында аталған салықтардың түрлеріне барынша толық сипаттама беріп, олардың маңызын ашады.
Мазмұны:

1. Экспортталатын шикі мұнайға, газ конденсатына салынатын рента салығы.

2. Өнімді бөлу бойынша Қазақстан Республикасының үлесі.

3. Әлеуметтік салықты есетеу және төлеу тәртібі.

Салық заңнамасында көрсетілген келісімшарттың шеңберінде өндірілген шикі мұнай,газ конденсаты көлемін экспорттайтын жер койнауын пайдаланушыларды коспағанда, шикі мұнайды, газ конденсатын, көмірді экспортқа өткізетін жеке және заңи тұлғалар экспортқа рента салығын төлеушілер болып табылады.

Рента салығын салу объекті экспортка өткізілетін шикі мұнайдың, газ конденсатының,көмірдің көлемі болып табылады. Экспортка накты өткізілетін шикі мұнай,газ конденсаты бойынша шикі мұнайдың, газ конденсатының көлемі және салық заңнамасында белгіленген тәртіппен есептелген әлемдік баға негізінде есептелген экпортталатын шикі мұнайдың, газ конденсатының құны экспортқа рента салығын есептеу үшін салық базасы болып табылады.

Экспортқа іс жүзінде өткізілетін көмірдің көлемін негізге ала отырып есептелген экспортталатын көмірдің құны көмір бойынша экспортқа рента салығын есептеу үшін салық базасы болып табылады.

Экспортқа салынатын рента салығын төлеудің ақшалай нысаны Қазақстан Республикасы Үкіметінің шикі мұнай, газ конденсаты жөніндегі шешімі бойын- ша уәкілетті мемлекеттік орган мен салық төлеуші арасында жасасқан косымша келісіммен белгіленген тәртіппен натуралдық нысанға ауыстырылуы мүмкін.

Рента салығының мөлшерлемелері бұл өнімнің әлемдік бағасына карай 0%дан (бір баррель үшін 20 АҚШ долларынан төмен баға кезінде) 32%-ға дейін (бір баррель үшін 200 және одан жоғары баға кезінде) белгіленеді - барлығы 19 сараланған мөлшерлемелер. Күнтізбелік тоқсан экспортқа рента салығын төлеу бойынша салық кезеңі болып табылады. Салық төлеуші бюджетке салықтың есептелген сомасын салық кезеңінен кейінгі екінші айдын 25-інен кешіктірмей төлейді.

Экспортқа рента салығы бойынша мағлұмдама төлеушінің орналасқан жері бойынша салық органына салық кезеңінен келесі екінші айдың 15-інен кешіктірілмей табыс етіледі.
2.
3. Әлеуметтік салық өзімен салық салудьң маңызды түрін керсетеді. Ол өзімен бюджеттен тысқары 3 төлемді:

1. 
   Әлеуметтік сақтандыру;
   
2. 
   Медициналық мідетті сақтандыру;
   
3. 
   Елдімекен жұмыс бастылығын айырбастап, бухгалтерлерге салыкты есептеуге және осыған орай келісілген есепттілікті есептеуді жеңілдетіп, салық орган қызметтерінің салықты дұрыс және уақытылы төлеудің бақылауын жеңілдетті. Шаруа және фермер қожалықтары үшін арнаулы салық режимiн қолданатын дара кәсiпкерлер үшін әлеуметтiк салық ставкалары: Бiрыңғай жер салығын төлеушiлер әрбiр қызметкер, сондай-ақ шаруа немесе фермер қожалығының басшысы мен кәмелетке толған мүшелерi үшiн тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген айлық есептiк көрсеткiштiң 20 процент ставкасы бойынша әлеуметтiк салық сомасын ай сайын есептеп отырады. Шаруа немесе фермер қожалығының кәмелетке толған мүшелерiнiң әлеуметтiк салықты есептеу мен төлеу жөнiндегi мiндеттемелерi олар кәмелетке толған жылдан кейiнгi күнтiзбелiк жылдың басынан бастап туындайды.
   

Әлеуметтiк аударымдар сомасы әлеуметтiк салық сомасынан асып түскен кезде, әлеуметтiк салықтың сомасы нөлге тең болады.

Әлеуметтік салықтың сомасы «Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес есептелген әлеуметтік аударымдар сомасына азайтылуға жатады.

Әлеуметтiк салықты төлеу салық төлеушiнiң орналасқан жерi бойынша есептi тоқсаннан кейiнгi айдың 25-нен кешiктiрiлмей жүргiзiледi.

Мемлекеттік мекемелердің есепті айға есептеген әлеуметтік салық сомасы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес еңбекке уақытша қабілетсіздігі бойынша төленген әлеуметтік жәрдемақы сомасына азайтылады.Құрылымдық бөлiмшелер бойынша төленуге жататын әлеуметтiк салықтың сомасы осы құрылымдық бөлiмше қызметкерлерiнiң табыстары бойынша есептелген әлеуметтiк салықтың негiзінде есептеледi.

Төлеушiлер құрылымдық бөлiмшелер үшiн тиiстi бюджеттерге әлеуметтiк салық төлеудi құрылымдық бөлімшенің орналасқан жерi бойынша жүзеге асырады.

Күнтізбелік ай әлеуметтік салықты есептеу үшін салық кезеңі болып табылады.

Төлеушілер жеке табыс салығы мен әлеуметтік салық жөніндегі декларацияны орналасқан жері бойынша салық органдарына есепті тоқсаннан кейінгі екінші айдың 15-нен кешіктірмей тоқсан сайын табыс етеді.

Жеке табыс салығы мен әлеуметтік салық бойынша декларацияға қосымша жыл қорытындысы бойынша жасалады және есепті жылдың төртінші тоқсанының декларациясымен бірге табыс етіледі. Құрылымдық бөлiмшелерi бар төлеушiлер құрылымдық бөлімше бойынша жеке табыс салығы мен әлеуметтiк салық бойынша декларацияны құрылымдық бөлімшенің орналасқан жері бойынша салық органына табыс етеді.

Өзін-өзі тексеру сұрақтары:

1. Рента салығы не үшін салынады?

2. Әлеуметтік салықты тӛлеушілер.

3. Роялти дегеніміз не?

4. Әлеуметтік салық дегеніміз не?
Әдебиеттер:

1. Найманбаев С.М. «Салықтық құқық» Алматы, Жеті Жарғы 2005

2. Худяков А.И. «Налоговое право РК» Алматы, 1998г.

3. Найманбаев С.М. «Финансовое право РК» Алматы: Демеу, 1994г.

4. Химичева Н.И. «Финансовое право» М. БЕК,1995г.