3 оқу залы Қарымбай (Кәрімбай) Қошмамбетов – белгілі мемлекет және қоғам қайраткері
жүктеу/скачать 1,61 Mb.
|
| – Асекеңнің тойы қай жерде, қашан өтетін еді? – деп сұрап, әлекке түскен көп халықты көрдім. Бұл маған Асекеңді туған жерінің, туған елінің құрметтеуінде шек жоқтай әсер етті.
Қырғызстаннан, Өзбекстаннан келгендер қанша ма? Алматы, Шымкент, Тараз, Мерке басып қалды ма десем, артық айтқаным емес. Біз Алматыда жүргенімізде: – Осы жақтан Жамбылға кім бара қояды? – деп ойлаған едік. Онымыз бекер екен. Асекеңді халқының шын сүйетініне, перзентім деп шын мақтан ететініне тағы бір куә боп, жанымыз жадырап қайттық. Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетімізге Асекеңді қалай шақырсам деп ойлап жүруші едім. Ондағы мақсатым – Асекеңе университетіміздің Құрметті профессор атағын беру еді. Өзімен бір-екі рет ақылдасып та көрдім. Ол кісі: – Мен студенттеріңе лекция оқығаным жоқ. Оның маған артық құрмет қой, − деп алғаш келіспеді. – Сіз сабақ бермегеніңізбен, университетіміздің жаңа қалашығының ірге көтеруіне сіңірген еңбегіңіз көп. Димекең жоғарыдан тапсырма бергенімен, жақсы ойды, жақсы жоспарды жүзеге асыруға аянбай атсалысқандардың бірісіз, − деп дәлелдегенімнен кейін: – Жарайды, тек өтінерім, мені жеке шақырма. Түрлі тақырыпта ғылыми конференцияларың өтіп жатады ғой. Солардың біріне қосып шақырсаң қарсы емеспін, − деді. Бұл ол кісінің кішіпейілдігі ғой. Жұрттан оқшауланғысы келмегені. Университетімізде «Қазыбек бек Тауасарұлы – тарихи тұлға, ғалым және ақын» деген тақырыпта ғылыми конференция өткіздік. Оның ұйымдастырылуына ана жақтан да, мына жақтан да тістеп, шымшып: «Мұндай адам тарихта болған емес, мына кітап Балғабек Қыдырбекұлының өзі жазған кітап. Мұның түпнұсқасы жоқ. Бұл жай нәрсе» деген әңгіме көбейіп кетті. Соған жауап беру керек болды. Осы конференцияға: – Асеке, сіз де болыңыз, − деп шақырдым. Ол кісі келді. Мен баяндама жасадым. Екі адам сөйлегеннен кейін: – «Еліміздің аса көрнекті мемлекет, қоғам қайраткері, Социалистік Еңбек Ері, Отан соғысының абзал ардагері, ғұлама, тарихшы, ақын, жазушы Асанбай Асқарұлы Асқаровқа еліміздің өсіп, көркеюіне қосқан орасан зор еңбегі үшін, оқу орындарын дамытуға, оның ішінде Қазақ мемлекеттік университетінің өркендеуіне, оқу-материалдық базасының нығаюына жасаған ерекше зор қамқорлығы үшін әл-Фараби атындағы Қазақ мемлекеттік ұлттық университетінің Құрметті профессоры атағы берілсін. 14 қыркүйек, 2000 жыл. Университет ғылыми кеңесінің шешімі» – деген жазуы бар жарлығымды оқып, құттықтадым. Жақсылап арнайы тіктірген мантияны кигізіп, профессордың дипломын, әл-Фараби бабамыздың суреті салынған кілемшені, университетіміздің символы ретінде жасалған медальонын табыс етіп, өзіне сөз бердім. Асекең Қазыбек бек жөнінде жылы лебізін білдіріп, жастарды халқымыздың рухында, халқымыздың тарихы, салт-санасы негізінде тәрбиелеу керектігі, залда отырған студенттеріміздің еліміздің болашағы екені жөнінде мәні терең ойлар айтты. Ол кісімен кейін де көп кездесіп тұрдық. Қатардағы емес, Құдай берген ерекше қабілеті, дарыны бар өте ірі адам еді. Мерекелерде, тіпті жай күндерде де үйіне барып жүрдім. Кейде өзі телефон соғып: – Келсейші, ақылдасайық, әңгімелесейік,− дейтін. «Ұлы Тұранның ұлдары» деген кітабын жазарда маған жоспарын, кітаптың болашақ құрылымын көрсетіп: – Ғұламалардың өмірін қалай жазғаным дұрыс болар екен, – деп ақылдасты. – Асеке, ол кісілердің өмірбаяны энциклопедияларда бар. Сол бағытта жазсаңыз жай анықтама боп шығады. Менің ойымша, бұған сіз өзіңіздің көзқарасыңызды, оларды қалай түсініп, қалай қабылдағаныңызды білдіріп, талдау жасап, өз тапқаныңызды, өз ойыңызды, пікіріңізді қосып жазсаңыз, сол бағалы, пайдалы болмақ, − деп едім: – Өзім де солай ойлап жүр едім, − деді. Көмегі тиер деп хандар, билер, әл-Фараби бабамыз, тағы басқа да тарихи тұлғалар жөнінде жазылған отызшақты кітап апарып бердім. Ол кісі бәрін оқып шықты. Кейін Мәмбет Қойгелдіге: – Асанбай ағамыз тарихи тұлғалар жөнінде кітап жазып жатыр. Мен қағазға түсіргендеріңізді тарихи тұрғыдан қарап берсін деп сені айтып ем, ол кісі келісті. Асекең тарихты зерттегенімен, кайраткер адам ғой. Кем-кетігі, түзететін жері, тағы бірдеңесі болса, тарихшы ретінде кеңес бер,− дедім. Обалы не керек, Мәмбет біраз қызмет істеп, өз ақыл-кеңесін айтты. Кейін кітап өте құнды, елдің аузында жүрген, оқырмандардың ризалығына бөленген кітап боп шықты. Құндылығы − оған Асекеңнің өзінің ой-пікірі, бағасы, көзқарасы, түсінігі, қабылдауы қосылды. Өзі ұлы адам ұлыларды түсіне, ұлылардың қадір-қасиетін көре біледі ғой. Кітап жарық көргеннен кейін бір қызық жағдай болды. Мені шақырып: – Көбей, осы кітап негізінде докторлық диссертация қорғасам қайтеді? Бұл ойыма сен қалай қарайсың? − деді. Мұндай ниеттің қайдан шыққанын, әлде өзінің, әлде біреудің айтуы ма, ол жағын біле алмадым. Мен: – Асеке, ойлану керек. Сіздің қазіргі мәртебеңіздің өзі доктор, академиктен кем емес. Енді біреулердің алдына барып, осыны қорғап, үлкен басыңызды кішірейтудің керегі бар ма? − дедім. – Маған ештеңенің керегі жоқ қой. Мен доктор боп қызмет істемеймін. Тек ұрпағыма қосқан үлесім болса деп едім. «Атамыз осындай қартайған кезінің өзінде докторлық диссертация қорғады» дерлік үлгі қалдырсам дегенім ғой. – Ұрпағыңызды ойлантып-толғантарлық басқа да қасиеттеріңіз жетіп жатыр ғой, Асеке, − деп едім, берілетін түрі көрінбеді. – Онда мен тағы Мәмбетті жіберейін. Ол Жоғары аттестациялау комиссиясының мүшесі, не істеу керек екенін, мына кітаптың докторлық диссертацияға жарайтын, жарамайтынын, бәрін біледі, − дедім. –  Жақсы жібер.
жүктеу/скачать 1,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|