12. Еңбек өнімділігі экономикалық категория ретінде
Еңбек өнімділігі нақты адамның жұмыс уақытында тұтыну құнын жасауға қабілетті екенін көрсетеді. Жұмыс уақытының бір бөлігінде неғұрлым көп өнім өндірілсе, немесе өнім бірлігін өндіруге неғұрлым уақыт аз жұмсалса соғұрлым еңбек өнімділігі жоғары болады.
13. Еңбек өнімділігінің көрсеткіштері
Еңбек өнімділігі динамикасы мен деңгейін анықтау үшін көрсеткіштер қолданылады: толық көрсеткіштер.
1. Еңбек өнімділігнің тікелей көрсеткіштері.
Пт =ВП /Т, Р
ВП – жалпы өнім (натуралды немесе құнды көрсеткіш)
Т,р - өнім өндіруге жұмсалған еңбек шығыны (адам/сағ., орташа жылдық жұмысшылар саны)
Еңбек өнімділігі – нақты жұмысшының жұмыс уақытының бір өлшемінде (немесе бір жұмысшыға) белгілі өнім мөлшерін (астық, сүт, ет) өндіру қабілеттілігі.
Бұл көрсеткіш еңбек ресурстарын пайдаланудың экономикалық тиімділігін көрсетеді. Өнім есебінің әдііісіне байланысты негізгі көрсеткіштер натуралды және құндылық болып бөлінеді, өнім түрлері мен салалар деңгейі бойынша жалпы және бөлшектенген болып бөлінеді. Бөлшектенген жеке өнім түрлері бойынша (астық, қартоп, сүт, т.б.) еңбек өнімділігі деңгейін сипаттайды.
Еңбек өнімділігінің кері көрсеткіші – еңбек сыйымдылығы.
t =Тч /Вн
Тч - өнім өндіруге кеткен шығын, адам/сағ.
Вн - өндірілген өнімнің көлемі, натуралды, ц, т, дана.
Бұл көрсеткіш кәсіпорын қызметіне талдау кезінде жиі кездеседі, сонымен қатар аймақтар мен экономикалық аудандар бойынша және өнім өндірудің тиімділігін сипаттауда анықталады.
Достарыңызбен бөлісу: |
