Стандарттау саласындағы негізгі ұғымдар

Стандарттау саласында ғылым және техниканың кез келген басқа саласында сияқты жемісті қызмет істеу үшін нақты, ғылыми негізделген терминология қажет. Терминологияның реттелмеуі мамандардың ұғынысуын қиындатады, бірыңғай әдістемелік құралдар әзірлеуге кедергі болады, ең жаңа, оның ішінде есептегіш техниканы енгізуде, халық шаруашылығын басқаруда қиындақтар тудырады.

«Стандарттау» терминінің анықтамасы ұзақ эволюциялық жолдан өтті. Адамдардың стандарттау туралы түсініктері ғылым және техниканың даму, өндірістің формалары мен әдістерінің жетілу процестеріне қарай қалыптасты. Экономикалық байланыстардың ұлттық және халықаралық деңгейде кеңейуі жағдайында бұл термин нақтыланып отырды. Бұл жерде стандарттаудың өзі де ддамудан өтіп әртүрлі кезеңдерде оның барысында қол жеткен деңгейді көрсетіп отырды.

ISO 1952 ж. стандарттаудың ғылыми принциптерін зерттеу жөніндегі Комитет (СТАКО) құрып, оның алдына стандарттауға қатысты негізгі терминдерінің анықтамасын беру міндетін қойды.

СТАКО «стандарттау», «стандарт», «стандарттау жөніндегі техникалық комитет», «техникалық реттеу» сияқты маңызды терминдердің анықтамаларын зерттеп дайындады. Осы терминдердің СТАКО дайындағаны ИСО Кеңесімен қабылданған және Қазақстан Республикасы Мемлекеттік техникалық реттеу жүйесі тағайындаған анықтамаларының негізіне қойылды.

ISO құжаттарында стандарттау термины былаы анықталады:

Жалпы түсінік бойынша бұл қызмет стандарттарды зерттеп дайындау, басып шығару және қолданудан көрінеді.

Стандарт әлемнің қай географиялық, экономикалық немесе саяси аймағында қабылданғанына байланысты стандарттау әрүрлі деңгейде жүзеге асырылады. Стандарттау жұмысының масштабына байланысты стандарттау халықаралық, мемлекетаралық, аймақтық және ұлттық болуы мүмкін.

Қазақстан Республикасы «Техникалық зерттеу туралы» Заңында жазылған негізгі терминдердің анықтамалары практикалық сабақтарда зерделенеді.