5В072600– Жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының технологиясы
Параметрлерді стандарттау –
жүктеу/скачать 463 Kb.
|
гылыми техникалык кужаттар
| Параметрлерді стандарттау – параментрлердің оңтайлы номенклатурасын және сандық мәндерін таңдау және негіздеумен байланысты стандарттау әдісі.
Параметр – процестің, құбылыстың немесе жүйе, машина, аспаптың кез келген қасиетін сипаттайтын шама. Өнімнің ең маңызды параметрлері: - өлшемдік параметрлер (киімнің, аяқ киімнің размері, ыдыс аяқтың сиымдылығы.; - салмақтық параметрлер (құрал-жабдықтың массасы); - машиналар мен аспаптардың өнімділігін сипаттаушы параметарлер (желдеткіштің өнімділігі, көлік жылдамдығы); - энергетикалық параметрлер (тоңазытқыш пайдаланатын қуаттын мөлшері) және т.б. Параметрлердің тағайындалған мәндерінің жиынтығы параметрлік қатар беп аталады. Мысалы электр лампаларының параметрлік қатары (пайдаланатын қуаты бойынша): 25, 40, 60, 75, 100, 150, 200, 250, 500 Вт. Параметрлер қатарларын стандарттау процесі параметрлік стандарттау деп аталады. Машина, аспап, ыдыстардың параметрлік қатарлары үйлесімді сандар жүйесіне сәйкес құралады. Үйлесімді сандар деп арифметикалық немесе геометриялық прогрессия бойынша өзгеретін сандар тізбегінің жиынтығын айтады. Бұл жүйенің мағнасы – параметрлер мәндері үшін кез келген сан емес, тек қана белгілі математикалық заңға бағынатын мәндер алынуы керек. Параметрлік стандарттау ГОСТ 8032 «Предпочтительные числа и ряды предпочтительных чисел» және ГОСТ 6636 «Нормальные линейные размерц» стандарттары негізінде жүргізіледі. ГОСТ 8032 бойынша 4 негізгі үйлестмді сандар қатары бекітілген: 1- қатар - R5 – 1,00; 1,60; 2,50; 4,00; 6,30; 10,00 – прогрессия знаменателі 1,6; 2- қатар – R10 – 1,00; 1,25; 1,60; 2,00; 2,50; … – прогрессия знаменателі 1,25; 3- қатар – R20 – 1,00; 1,12; 1,25; 1,40; 1,60; … – прогрессия знаменателі 1,12; 4- қатар – R40 – 1,00; 1,06; 1,12; 1,18; 1,25; … – прогрессия знаменателі 1,06. Мұндағы R индексі француз инженері Ш. Ренар атымен байланысты. 1 – 10 сандары интервалында R5 қатарында 5 сан бар, R10 қатарында - 10 сан, R20 қатарында - 20 сан, R40 қатарында - 40 сан бар. Параметрлік қатардың жиілігі оңтайлы болуы керек: тым «қою» қатар тұтынушылар мүдделерін максимум қанағаттандыруға мүмкіндік береді, бірақ, екінші жағынан, өнімнің типтік өлшемдері тым көбейіп кетеді. Сондықтан R5 қатарын қолдану R10 қатарына қарағанда дұрыс болып табылады, ал R10 қатарын қолдану R20 қатарын қолданғаннан дұрыс болып табылады. Үйлесімді сандар жүйесін қолдану белгілі типты өнімнің параметрлерін унификациялау ғана емес, сонымен бірге бөлшектерді, бұймдарды, көлік құралдары мен технологиялық жабдықтарды параметрлер бойынша сәйкестендіруге мүмкіндік береді. Радиотехникада Халықаралық электротехниалық комиссиямен қабылданған Е3, Е6 және Е12 үйлесімді сандар қатарлары қолданылады. Бұл қатарлар ГОСТ 2825 «Ряды номинальных стпротивлений постоянных резисторов» және ГОСТ 2519 «Ряды номинальных емкостей постоянных конденсаторов» стандарттарымен бекітілген. жүктеу/скачать 463 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|