5В072600– Жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының технологиясы
Өлшеу құралдарының жіктелуі
жүктеу/скачать 463 Kb.
|
гылыми техникалык кужаттар
| Өлшеу құралдарының жіктелуі.
Өлшеу құралдары стандартталған және стандартталмаған болып бөлінеді. Стандартталған өлшен құралдары – стандарттардың талаптарына сәйкес жасап шығарылған және қолданылатын өлшеу құралдары. Стандартталмаған өлшеу құралдары – бұл өлшеу құралдары талаптарды стандарттау қажет емес деп есептеледі (нецелесообразно). Жұмыс істеу принципы бойынша өлшеу құралдары бөлінеді: механикалық өлшеу құралдары; физика-химиялық өлшеу құралдары; электрлік өлшеу құралдары; оптикалық өлшеу құралдары. Түрлері бойынша өлшеу құралдары бөлінеді: өлшемдер; өлшегіш аспаптар (приборы); өлшегіш қондырғылар; өлшегіш машиналар; өлшегіш жүйелер; өлшегіш-өзгерткіштер; стандарттық үлгілер. Өлшем – физикалық шаманың бір немесе бірнеше берілген мөлшерін ұдайы қайталау және (немесе) сақтауға арналған өлшеу құралы. Физикалық шаманың мөлшері (мөлшерлері) тағайындалған бірліктерде берілген және қажетті дәлдікпен белгілі болуы керек. Өлшемдер бір мөлшерлі (физикалық шаманың бір ғана мөлшерін ұдайы қайталайтын) және көп мөлшерлі (физикалық шаманың әртүрлі молшерлерін ұдайы қайталайтын) болуы мүмкүн. Өлшемдер жиынтығы – бір физикалық шаманың әртүрлі мөлшерлі өлшемдерінің комплексі. Жиынтыққа кіретін өлшемдер жеке де әртүрлі қосылыста да қолданыла алады. Өлшемдер магазины – конструктивті бір құрылғыға біріктірілген, оларды әртүрлідей қосу үшін саймандары бар өлшемдер жиынтығы. Өлшегіш аспап - өлшенетін физикалық шаманың мәндерін белгілі диапазонда өлшеуге арналған өлшеу құралы болып табылады. Өлшегіш аспаптар көрсетуші және тіркеуші деп бөлінеді. Бұнымен бірге өлшегіш аспаптар тура өлшегіш, салыстыру аспаптары, аналогты, цифралы, өзі жазушы және басушы деп бөлінеді. Өлшегіш қондырғы – бір жерде финкционалды біріктірілген өлшемдер, өлшегіш аспаптар, өлшегіш-өзгерткіштер және басқа, бір немесе бірнеше физикалық шамаларды өлшеуге арналған қондырғылардың жиыньығын айтады. Өлшегіш машина - өлшемдерді үлкен бұйым сипатталатын физикалық шамаларды дәл өлшеуге арналған өлшегіш қондырғын (күшті өлшегіш машина, бөлгіш машина, үлкен ұзындықтарды өлшегіш машина және т.б.). Өлшегіш жүйе – осы объкттің әртүрлі нүктелерінде бақыланатын объектіге тән бір немесе бірнеше физикалық шаманы өлшеу және әртүрлі мақсаттарда өлшеу сигналдарын шығару мақсатында орналастырылған функционалды біріктірілген өлшемдер, өлшегіш аспаптар, өлшегіш-өзгерткіштер, электронды есептегіш машиналар және басқа да техникалық құралдар б.т. Өлшегіш жүйелер арналуы бойынша ақпараттық, өлшегіш-бақылағыш, өлшегіш-басқарғыш және т.б. жүйелерге бөлінеді. Өлшеу міндетіне байланысты қайта құруға жарамды өлшегіш жүйелерді иілмелі өлшегіш жүйелер деп атайды. Өлшегіш-өзгерткіштер нормаланған метрологиялық сипаттарға иеленеді және өлшенетін шаманы басқа шамаға немесе өлшеу сигналына аударуға арналады. Аударылған шама немесе сигнал, әдетте, өңдеу, сақтау, ары да өзгертуге немесе беруге ыңғайлы болып табылады. Өлшегі-өзгерткіштер өлшегіш техниканың құрамына кіруі немесе өлшеу құралдарымен бірге қолданылуы мүмкін. Өзгерту сипаты бойынша (қалай өзгертетініне байланысты) өлшегіш-өзгерткіштер аналогты, цифор-аналогты, аналог-цифралы өдшегіш-өзгерткіштер деп бөлінеді, ал өлшеу тізбегінде алатын орны бойынша – бастапқы және промежуточный өлшегіш-өзгерткіш деп бөлінеді. Бастапқы өлшегіш-өзгерткіш деп өлшенетін физикалық шама біріншіден оған әсер ететін өзгерткішті айтады. Бір өлшеу құралында бірнеше бастапқы өзгерткіш болуы мүмкін. жүктеу/скачать 463 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|