8.Тісформулаларыныңтүрлері. Тіс - ас қорыту жүйесіне қатысатын адамның ең маңызды органдарының бірі.
Тіс формуласы – арнайы белгілер түрінде жазылған адамдардың тіс жүйесінің қысқаша сипаттамасы.Стоматологиялық формуланы жазу кезінде гетеродонт стоматологиялық жүйенің тіс түрлерінің қысқартылған атаулары қолданылады: I (лат. dentes incisivi) – күрек тістер; С (лат. d. canini) –сүйір тістер; Р (лат. d. premolares) - премолярлар, немесе кіші азу тістер; М (лат. d. molares) – үлкен азу тістер, немесе молярлар. Тіс түрінің қысқартылған атауынан кейін осы топтағы жұп тістердің саны көрсетіледі: алымда - жоғарғы және бөлгіште - төменгі жақ.Стоматологиялық формуланың жазба үлгісі (мысалы, адам)
I2/2 C1/1 P2/2 M3/3=32 Бұл жазба мынаны білдіреді: 2 күрек тіс (I), 1 сүйір тістер (C), 2 кіші азу тістер (P), 3 үлкен азу тістер (М).
2 жасқа дейін адамда 20 уақытша тіс толығымен болады.
6-7 жаста олар тұрақтыға толығымен ауыса бастайды , олардың саны 32 тіс.
Тістердің жалпы функциясы:
-Тамақ өнімдерін механикалық өңдеу
-тағамды сақтау
-Сөйлеу дыбыстарын қалыптастыруға қатысу
-эстетикалық
Тістің анатомиялық құрылымы мыналардың болуын білдіреді:
1. Тіс сауыты - тістің қызыл иектің үстінде орналасқан бөлігі (яғни көрінетін бөлігі).
2.Мойын – тістің түбір мен сауыты арасында орналасқан бөлігі.
3. Тіс түбірі- альвеолада орналасады – жақ сүйегінің ойысы.
Стоматологияда диагностика әдістері арнайы формуланы пайдаланады - «адам тістерінің формуласы».
1.Клиникалық формуласы:
