9. 1B комбинаторика және жиындар теориясының элементтері: Жиын ұғымы
жүктеу/скачать 1,18 Mb.
|
Комбинаторика
- Бұл бет үшін навигация:
- Сандарды қосылғыштарға жіктеу есебі.
- Аралас есептер.
| Қайталанбалы терулер.
Анықтама. п элементтерден тұратын жиыннан к элементтер көлеміндегі таңдама өзінің көлемі бойынша емес, құрамы бойынша өзгешеленетін (кем дегенде бір элементімен) таңдаманы қайталанбалы терулер деп атайды. Мұндай қайталанбалы терулер саны символымен белгіленеді және төмендегі формуламен есептеледі. = (7) 1-мысал. Гүлдер сататын дүкенде үш түрлі гүл бар. Әрқайсысында 5 гүлден болатын әр түрлі неше гүл шоғын алуға болады? Шешуі. Гүл шоғындағы бір сортты гүлдердің түрлері қайта-ланып,гүлдердің орналасу реті ескерілмейтіндіктен, біз қайталанбалы терулер формуласын пайдаланамыз. Қарастырылып отырған жиын 3 элементтен тұрады, ал таңдама (гүл шоғы) 5 элементтен тұрады, яғни гүлдер шоғының саны – 3 элементтен 5-тен алынған терулер саны , яғни n=3, k=5 болады, (7) формула бойынша әртүрлі гүлдер шоғын алуға болады. Сандарды қосылғыштарға жіктеу есебі. Қайталанбалы терулер санының формуласы арқылы мынадай есепті шығаруға болады: қосылғыштар ретін есепке ала отырып қанша әдіспен натурал n санын к натурал санының қосындысы түрінде жазуға болады? Қарастырылып отырған натурал n санын к натурал қосылғыштарға жіктеу сұрағы мынадай сұраққа эквивалентті: х1 +х2 +…+хк =n теңдеудің неше оң шешімі болады? әрбір (х1, х2,…,хк) шешім А = {1,2,…к} жиынындағы n элементтен құралған таңдама қайталанбалы теру болып табылады. Мұндай таңдама санын (7) формула арқылы есептейміз. Аралас есептер. Бір есепті шешкенде комбинаториканың бірнеше формуласын қолдануға тура келеді. 1-мысал. 1, 2, 3, 4, 5 цифрларынан цифрлар қайталанбайтын үш таңбалы сан құрастыру керек. Сол сандардың ішінде а) 2-ге еселі, б) 3-ке еселі қанша сан бар? Шешуі. а) Осы цифрлардан құрылған сан екіге еселі болу үшінол 2-ге немесе 4-ке аяқталуы керек. 2-ге аяқталады делік. Онда алғашқы екі цифрды қалған 4 цифрдан тәсілімен табуға болады. Дәл осылай, егер үш таңбалы сан 4-ке аяқталатын болса, онда алдыңғы екі цифр тәсілмен алынады. Енді комбинаториканың қосу ережесі бойынша 2-ге еселі сандар =24 тең болады. б) Егер санның цифрларының қосындысы үшке бөлінетін болса, онда санның өзі де үшке бөлінеді. . Бұл мынандай сандар 123, 124, 125, 134, 135, 145, 234, 235, 245, 345. Осы сандардың ішінде тек төрт санның цифрларының қосындысы үшке бөлінеді екен, бұлар 123, 234, 135, 345. 1, 2, 3 цифрларынан қайталанбайтын алмастырудың формуласы бойынша сан жазуға болады. Онда үшке еселі сандар саны тең болады. 2-мысал. Кеште 12 қыз бала және 15ұл бала болды. Осылардан биге неше әдіспен 4 жұп алуға болады. Шешуі. 4 кыз баланы әдіспен таңдап алуға болады. Ал ұл балалар әдіспен таңдаалады (мұнда таңдалу реті де ескеріледі). Сонымен биге =495×32750 = 16216200 әдіспен алуға болады. жүктеу/скачать 1,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|