Табысқа жету мүмкіншілігі. Ықтималдықтар шкаласы
Кездейсоқ оқиғаның орындалуы да мүмкін, орындалмауы да мүмкін. Оның орындалу мүмкіндігі әртүлі болады. Табысқа жету мүмкіншілігін оқиғаның орындалуы барысында оның жиілігі бойынша салыстырылады.
Анықтама. Мүмкіншіліктің (шанстың) мән-мағынасын бөлшек сан ретінде қарастыруға болады. Оның алымы – орындалған оқиғалар саны, ал бөлімі барлық жағдайлар санын көрсетеді.
1-мысал. Жәшікте 5 ақ шар және 10 қара шар бар. Бір шар алынады.
A - ақ шар алынды
B - қара шар алынды
C - қызыл шар алынды
D - ақ немесе қара шар алынды. Аталған оқиғалардың шығу мүмкіндіктерін тап.
Шешуі: Жәшікте барлығы 15 шар. Сонда оқиғаның болу мүмкіндіктері төмендегідей болады.
A – 15- тен 5 мүмкіндік, демек бөлшек түрінде
B – 15- тен 10 мүмкіндік, демек бөлшек түрінде
C – 15- тен 0 мүмкіндік, демек бөлшек түрінде
D – 15- тен 5+10=15 мүмкіндік, демек бөлшек түрінде
Мұнда А және В оқиғасы кездейсоқ. С - мүмкін емес оқиға, D – ақиқат оқиға. Көріп тұрғандай ақиқат оқиғаның мүмкіндігі 1- ге тең, мүмкін емес оқиғаның мүмкіндігі 0- ге тең, ал кездейсоқ оқиғалардың мүмкіншілігі 0 мен 1 аралығында орналасқан. Сонда ықтималдар шкаласында былай көрсетуге болады.
Мүмкін емес кездейсоқ ақиқат
0 1
2-мысал. 36 ойын картасының топтамасынан бір карта суырылып алынады. Оның келесі оқиғаларда орындалу мүмкіндігін анықтау немесе оны ықтималдар шкаласына орналастыру керек.
A - бұл карта тұз болады
B - бұл карта король болады
C - бұл карта қызыл түсті болады
D - бұл карта қарға болады
E - бұл карта алтылық болады
Шешуі. Оқиға үшін табысқа жету мүмкіншілігін анықтайық.
А – 36-дан 4 мүмкіндік, яғни
В – 36-дан 4 мүмкіндік, яғни
C - 36-дан 18 мүмкіндік, яғни
D - 36-дан 9 мүмкіндік, яғни
E - 36-дан 4 мүмкіндік, яғни
Онда ықтималдық көрсеткіште келесі реттілікпен олар солдан оңға қарай орналасқан: В, А және Е, D, С.
0 В АE D C 1
Достарыңызбен бөлісу: |