А. Б. Билялова «Топонимика» пәнінен оқу әдістемелік кешені Көкшетау, 2013. 119 бет. «Топонимика»


Антропогидроним – Адам атымен аталған географиялық су объектілерінің



жүктеу/скачать 3,63 Mb.
бет4/4
Дата29.03.2017
өлшемі3,63 Mb.
#12721
1   2   3   4

Антропогидроним – Адам атымен аталған географиялық су объектілерінің


жеке атауы.

  1. Антропоороним – Адам атымен аталған жер бетіндегі рельеф

  2. элементтерінің жеке атауы.

  3. Антропоойконим – Адам атымен аталған елді мекеннің жеке атауы.

  4. Апелятив – Жалпы зат есімдер, жалқы зат есімдерге қарама-қарсы келуі.

  5. Антротопоним – Адамдардың атына байланысты атаулар.


Антротопонимика – Адамдардың өткендегі тұрмысын, қоғамдық,

әлеуметтік құрлысын және материалдық әрі мәдени

өмірдің құбылыстарын да көрсетеді.

Гелоним – Батпақтың жеке атауы.

Геноним – Текке, ұрпаққа байланысты атаулар.

  1. Гидроним – Су объектілерінің жеке атаулары.

  2. Геноойконим – Текке байланыстырып аталған елді мекеннің жеке атауы.

  3. Зооним – Жануарлардың аттарына байланысты атаулар.

  4. Макротопонимия – Нақтылы сызықпен межеленбейтін ауқымды


территориялар мен акватория аты.

Микротопонимия – территориясы жағынан шағын объектілердің жанында

ғана тұратын шамалы адамдарға белгілі жеке атаулар.

Мысалы, шағын батпақтар, жайлаулар, құдықтар,

  1. бұлақтар т.б.

  2. Пелагонимы – Теңіздің жеке атауы.

  3. Потамонимы – Өзеннің жеке атауы.

  4. Спелеоним – Үңгірдің жеке аты.

  5. Ономастика – Әртүрлі типтік жеке атаулар.

  6. Ойконим – Елді мекеннің жеке атауы.

  7. Ороним – Жер бетіндегі рельеф элементтерінің жеке атауы.

  8. Топонимика – ( грек тілінен аударғанда жер, атау деген мағынаны

  9. білдіреді) Белгілі бір территорияның географиялық

  10. атауларының жиынтығы.

  11. Топоним – Кез келген географиялық объекті атау: мұхит, материк,


мемлекет, қала, өзен, көлдер т.б. Топонимнің түрлері: гидроним,

ороним, микротопоним.



Топонимия – Кез келген бір өзгешіліке байланысты атау, көбінесе

территориялық, тілдік, хронологиялық.



Топонимнің семантикасы – Географиялық атаудың мағынасының маңызының топонимі.

Урбоним – Қаланың жеке аты.

Хороним – Аумақтық кеңістік, ел, үлкен облыс атауы.

Фитоним – Өсімдіктің жеке атаулары.

Этимология – Географиялық атаудың шығу тегі.

Этноним – Қандай да болмасын этнос атауы.


Топонимикадан емтиханға сұрақтар
1.Топонимика пән және мақсаты.

2.Гидронимдер.

3.Қазақстан картасындағы лимнонимдердің мағыналары

4.Топонимнің семантикасы.

5.Қазақстандағы өзен аттарының мағынасы.

6.Географиялық атаулардың аббревиациясы.

7.Оронимдер және орографиялық терминдер.

8.Топонимиядағы атнонимдер.

9.Қазба байлықтардың атауларына байланысты топонимдер.

10.Қазақстанның картасындағы антропогидронимдер.

11.Орталық Қазақстан топонимдеріндегі өсімдік атаулары.

12.Гелоним терминіне байланысты географиялық атаулар.

13.Қазақстан топонимиясындағы жануалармен байланысты атаулар.

14.Материктердің картасындағы «калька» терминіне байланысты атауларға бірнеше мысал келтіріңіз.

15.Жер шаруашылығына байланысты топонимдер.

16.Макротопонимия.

17.Мал шаруашылығына байланысты топонимдер.

18.Хоронимге байланысты географиялық атауларды атаңыз.

19.Сан есімдер арқылы жасалған топонимдер.

20.Пелагонимдер, мысал келтіріңіз.

21.Орталық Қазақстан топонимдеріндегі өсімдік атаулары.

22.Антропооронимге байланысты атаулар.

23.Географиялық атаулардың этиологиясы.

24.Түр-түске байланысты өзен аттары.

25.Урбонимдер.

26.Топонимдердегі ареал.

27.Топонимика және география.

28.Ономастика нені оқытады.

29.Аббревиация терминінің мағынасы.

30.Антропоойконимге мысал келтірініз.

31.Орта Азияның географиялық атаулары.

32.Физикалық картадағы оронимдер.

33.Азия шөлдерінің атаулары.

34.Этнонимдерге мысал келтірініз.

35.Микротопонимия.

36.Қазақстандағы орыс топонимдері.

37.Қазақстанның тың жерлерін игеругу байланысты географиялық атаулар.

38.Пелагонимдер.

39.Октябрь революциясынан кейін пайда болған ойконимдер.

40.Спелеонимдер.

41.Ағаш атауларынан қойылған топонимдер.

42.Географиялық атаулардың этиологиясы.

43.Орталық Қазақстандағы өзен аттарының мағынасы.

44.Халық этимологиясына байланысты қойылған географиялық атаулары.

45.Қазақстанның физикалық картасындағы судың дәміне байланысты өзен атаулары.

46.Этнонимдер.

47.Жан-жануарлар атынан қойылған өзен атаулары.

48.Адамның өмір тіршілігіне байланысты өзен аттары.



Топонимика пәні бойынша тестілік тапсырмалар

1.

Белгілі бір территориның географиялық атауларының жиынтығы –


  1. Топонимика

  1. Ономастика

  1. Терминология

  1. Этнология

  1. Номенклатура

2.

Әртүрлі типтік жеке атау –



  1. Ономастика

  1. Топонимика

  1. Этнология

  1. Номенклатура

  1. Антротопонимика

3.

Адамдардың атына байланысты атаулар -



  1. Антротопоним

  1. Гелоним

  1. Гидроним

  1. Геноним

  1. Зооним

4.

Батпақтардың жеке атаулары -



  1. Этноним

  1. Гелоним

  1. Гидроним

  1. Геноним

  1. Зооним

5.

Текке, ұрпаққа байланысты атаулар -



  1. Антротопоним

  1. Гелоним

  1. Гидроним

  1. Геноним

  1. Зооним

6.

Жануарлардың аттарына байланысты атаулар –



  1. Гелоним

  1. Гидроним

  1. Геноним

  1. Зооним

  1. Антротопоним

7.

Өсімдіктердің жеке аттары -



  1. Гелоним

  1. Фитоним

  1. Геноним

  1. Ороним

  1. Зооним

8.

Қандай да болмасын этнос атауы –


  1. Фитоним

  1. Гелоним

  1. Гидроним

  1. Этноним

  1. Геноним

9.

Елді мекеннің жеке атауы –



  1. Фитоним

  1. Ойконим

  1. Гелоним

  1. Гидроним

  1. Этноним

10.

Жер бетінднгі рельеф элементтерінің жеке атауы –



  1. Фитоним

  1. Гелоним

  1. Ороним

  1. Гидроним

  1. Этноним

11.

Ежелгі грек тілінің пайда болған термин, «топ, пайда болу тегі, тайпа, халық» ал ғылыми әдебиеттерде біршама кең таралған мағынасы «ұлт» және «нәсіл» -термині –



  1. Культура

  1. Фольклор

  1. Этнография

  1. Этногенез

  1. Этнос

12.

Ежелгі түрік тілінен аударғанда «Халық суреттемесі» деп аударылатын «сөз» -



  1. Этнография

  1. Социология

  1. Искусствоведение

  1. Археология

  1. Этногенез

13.

Географиялық атаулардың тууы мен эволюциясы, яғни тарихи және географиялық оқыту -



  1. Топонимика

  1. Ономастика

  1. Терминология

  1. Этнология

  1. Этимология

14.

Әртүрлі типтік жеке атаулар –



  1. Ономастика

  1. Топонимика

  1. Этнология

  1. Номенклатура

е)Терминология

15.

Гидронимді анықтаңыз -

a) Үшқұдық

b) Ұлытау

c) Теміртау

d) Александровка

e) Павлодар

16.

Нақтылы сызықпен межеленбейтін ауқымды территориялар мен акватория аты -

a) Макротопонимика

b) Микротопонимика

c) Мезотопонимика

d) Топономастика

e) Гидротипонимика

17.

Урбонимді анықтаңыз –


  1. Тараз

  1. Қаратал

  1. Байкал

  1. Кавказ

  1. Попов

18.

Аумқтық кеңістік, ел, үлкен облыс атауы -

a) Хороним

b) Ороним

c) Гелоним

d) Гидроним

e) Этноним

19.

Ойконимді анықтаңыз -

a) Караганда

b) Иртыш

c) Тарбагатай

d) Зайсан

е) Ұлытау

20.

Үңгірдің жеке аты -



  1. Спелеоним

  1. Гелоним

  1. Гидроним

  1. Этноним

  1. Ойконим

21.

Микротопонимияны табыңыз:



  1. Қарағанды

  1. Қаратау

  1. Сарытомар

  1. Сарыарқа

  1. Бетпақдала

22.

Географиялық атаудың мағынасының маңызының топонимі -

a) Семантика

b) Ономастика

c) Топонимика

d) Этнология

e) Номенклатура

23.

Теңіздің жеке аты -

a) Пелагонимы

b) Спелеоним

c) Гелоним

d) Гидроним

e) Ойконим

24.

Антонимді табыңыз –

a) Кіші Борсық

b) Балхан

c) Кавказ

d) Памир


e) Мойынқум

25.

Хоронимді анықтаңыз –


  1. Батыс Сібір жазығы -

  1. Ақсоран шыңы

  1. Қопа кқлі

  1. Шу өзені

  1. Талдысай

26.

Топонимикадығы ареалдың бейнеленуі -



  1. Талдысай

  1. Малиновка

  1. Сарыарқа

  1. Арал

  1. Тарбағатай

27.

Пелагонимді анықтаңыз –



  1. Каспий теңізі

  1. Алакөл көлі

  1. Қарқаралы тауы

  1. Шоқ ағаш орманы

  1. Мойынқұм шөлі

28.

Антропогидронимді анықтаңңыз –



  1. Сергеев су қоймасы

  1. Викторовка селосы

  1. Риддер қаласы

  1. Боқтыбай тауы

  1. Кошқарбай қыстауы

29.

Гелонимді анықтаңыз –




  1. Аққу көлі

  1. Садырбай сазы

  1. Талсай өзегі

  1. Мыңбұлы жайлауы

  1. Үшқұдық

30.

Зоонимге байланысты лимнонимді анықтаңыз



  1. Теке көлі

  1. Қақ көлі

  1. Шалқар көлі

  1. Бурабай көлі

  1. Балқаш көлі

31.

Шектеулі шеңбер ішінде тұратын адамдар ғана білетін кішігірім географиялық атаулардың жиынтығы, оларды тек объектілердің қасында тұратын адамдар ғана біледі, ол –



  1. Номерклатура

  1. Макротопонимика

  1. Микротопонимика

  1. Мезотопонимика

  1. Гидротипонимика

32.

Геогроафиялық атаулардың қысқартылып алынған формасы -



  1. Аббревиация

  1. Антротопоним

  1. Этногенез

  1. Антоним

  1. Антропоойконим

33.

Пелагонимді анықтаңыз-



  1. Қара теңіз

  1. Аққу көлі

  1. Қаратау жотасы

  1. Мойынқұм шөлі

  1. Павлодар қаласы

34.

Қарағаш,Қамысты, Бесқарағай,Селдірқайың,Талды атаулары неге жатады –



  1. Этноним

  1. Зооним

  1. Ороним

  1. Фитоним

  1. Ойконим

35.

Батыс Сібір жазығы атауы неге жатады –



  1. Геноним

  1. Хороним

  1. Пелагоним

  1. Потомоним

  1. Лимноним

36.

Нұрсұлу, Намазгүл, Оразымбет; Тайжан атаулары неге жатады –





  1. Геноним

  1. Фитоним

  1. Ороним

  1. Антропоним

  1. Гелоним

37.

Пелагонимді табыңыз -



  1. Каспий теңізі

  1. Нұра өзені

  1. Қаратау жотасы

  1. Алтай тауы

  1. Жамбыл қаласы

38.

Аққұдық, Ақсор, Лайкөл, Есіл өзені,Нура өзені атаулары неге жатады -



  1. Спелеоним

  1. Гелоним

  1. Гидроним

  1. Этноним

  1. Ойконим

38.

Алматы, Өскемен,Жезқазған,

Актау, Темиіртау қала аттыры неге жатады –


  1. Этноним

  1. Зооним

  1. Ороним

  1. Фитоним

  1. Урбоним

39.

Жер шаруашылығына байланысты топонимді табыңыз –



  1. Тобықты

  1. Арықты

  1. Қарамұрын

  1. Қарыссақты

  1. Елтай

40.

Мағынасы жалпы қауымға түсінікті атауды табыңыз –



  1. Моховое

  1. Шәкей

  1. Жоңғар Алатауы

  1. Сухое

  1. Мамай

41.

Терісаққан, Үлкен Борсық, Кіші Борсық шолдері, Үлкен Қараой, 7Кіші Караой атаулары неге жатады –



  1. Антоним

  1. Ороним

  1. Гелоним

  1. Гидроним

  1. Этноним

42.Микротопонимді анықтаңыз –

  1. Қарағанды



  1. Солтүстік Қазақстан

  1. Есіл

  1. Елжан қыстауы

  1. Қазақстан

43.

Журавлиное, Жыланды, Қоянды, Құлабие,Бүокітті атаулары неге жатады -



  1. Зооним

  1. Ороним

  1. Гелоним

  1. Гидроним

  1. Этноним

44.

Вячеславское су қоймасы атауы неге жатады –



  1. Антропогидроним

  1. Антропоороним

  1. Антропогеноним

  1. Антрополимноним

  1. Антропопелагоним

45. Новый Афон, Кеңесары ұңгірлер атаулары неге жатады-

  1. Спелеоним

  1. Ороним

  1. Гелоним

  1. Гидроним

  1. Этноним

46.

Адамдардың шығу тегі, руы бойынша қойылған географиялық атаулар –



  1. Антропоороним

  1. Антропоойконим

  1. Антропогидроним

  1. Геноойконим

  1. Антропелалеогоним

47.

Адамдардың атымен аталған елді мекендер –



  1. Антропоойконим

  1. Антропоороним

  1. Антропопелагоним

  1. Антропогидроним

  1. Антрополимноним

48.

Антропооронимді анықтаңыз –



  1. Қарағаш ауылы

  1. Шымкент қаласы

  1. Қоныспай ауылы

  1. Шортанды көлі

  1. Қошқарбай тауы

49.

Геноойконим атауларын

анықтаңыз-


  1. Шалқар көлі

  1. Ақтау қаласы

  1. Байжігіт ауылы



  1. Отар станциясы

  1. Қараөткел сайы

50.

Адамдардың атымен аталған елді мекендер -



  1. Антропогидроним

  1. Антропоойконим

  1. Антропогеноним

  1. Антрополимноним

  1. Антропопелагоним


Әдебиет тізімі:

1. Айдарбеков К.Ж. Ономастиологический анализ именования лиц. – Алматы: 1999. – с.



2.Аяпбекова Э.Е. Батыс Қазақстан аймағының ландшафт ерекшеліктерінің анықтайтын топонимдер бірлестігі – Автореферат. География ғылымы. Канд дәрежесін алу үшін дайындаған диссертациясы, Алматы 2002 ж.

3.Әбуев К. Кокшетау и исторические очерки. Көкшетау. 1997.

4.Әбдірахманов А .«Қазақстан этнотопонимикасы». Алматы. 1979. 37 бет.

5.Әбдірахманов А. Топонимика және этимология.139 бет Алматы.

6.Балтаев Қ. , Айдаров О.Т. Қызылорда облысының табиғаты. Алматы. Респ. Баспа, 2000.«Дала уалаятының газеті». Алматы. 1992. 576 б.

7.Бекмаханов Е. Қазақстан ХІХ ғасырдың 20 – 40 жылында. Алматы Санат, 1994.

8.Бейсенбаев Ә. «Первооткрыватели». Алматы 1987.Мерзімдік баспасөз материалдары.

9.Бірмағанбетова Ә., Мамырова Қ. «Географиялық сөздік» Алматы. 1992.

10.Бугаянко А. Сапалы су тіршілік көзі. Көкшетау 1997. 8 сәуір.

11.Варкентин И. Мы хотим на частной основе возродить село. -- Товарищество акции, 1996. - с.

12.География және табиғат. Ғылыми педагогикалық журнал. № 3,6 - 2003. № 4 - 2004. № 2 – 2005.

13.Достай Ж., Мырзалиева К. Оңтүстік Қазақстанның геологиялық құрылысы мен жер бедерінің топонимияда бейнелеуі. //География және табиғат.№2. С. 7-11, 2006. Койчубаев Е. Краткий толковый словарь топонимики Қазахстана. Алма-Ата, 1974..

14.Жанайдар Мусин. «Жер шоқтығы Көкшетау». Алматы. 1989.

15.Жанетова Ф. «Шет тілдерінен енген «География экологиялық терминдер». «Табиғат». 2004, №5.

16.Иллич – Свитыч В.М. «Опыт сравнения иностранных языков» С. 340. М., 1972г.

17. Қазақстан тарихы. Том І-ІІ-ІІІ. Алматы 1997 .

18.Қазақ Совет энциклопедиясы. Алматы 1972.

19.Казбеков А., Сагадиев К. Государственный национальный природный парк «Кокшетау». Кокшетау, 2002.

20.Қаймулдинова К.Д. Қазақ топонимдерініңэтноэкологиялық негіздері. Оқу құралы. Алматы, Ғылым. 2001. 92.



21.Каймулдинова К. Қазақ топонимдерінің этноэкологиялық негіздері. Алматы. 2002.

22.Қалиев Б. Қазақ тіліндегі өсімдік атаулары. Алматы, Ғылым, 1988.



23.Қасенов С. т.б. Қазақстандағы жергілікті желдер. //География және табиғат.№2. С. 22-24, 2006.

24.Қашкари М. Түрік сөздігі. I том. Алматы, Хант, 1997.

25.Керімбаев Е.А. Казакская онамастика В этнокультурном, номинативном и функциональном аспектах. Алматы, 1995.

26.Конкашпаев Г.К. Цветовые слова в тюркских топонимах. – В кн.: «географические науки». –Алма-Ата, 1969.

27.Конкашпаев Г.К. Словарь казахских географических названий. –Алма-Ата, 1963

28.Көшкенов С. «Зеренді көлінің тағдыры алаңдатады». Көшетау. 1990. 29 наурыз.

29.Құрманов Қ. Физикалық география терминдері мен ұғымдарының орысша-қазақша анықтамалық сөздігі. Алматы. Рауан, 1993.

30.Мәшhүр Жүсіп Көпеев. Асан қайғы туралы. //Ақиқат, 7, 1992. 79-84 б 31. 31.Мельхеев М.Н. Географические имена. – М.,1961.

32.Мурзаев Э.М. Словарь народных географических терминов. – Москва: Мысль, 1984. – с.

33.Мурзаев А.М. Местные географические термины и их роль в топонимии. М. 1970.

34.Мурзаев Э.М. Очерки топонимики. М., Наука, 1974.

35.Мусин Ж. Тарих және ономастика. Көкшетау 2001.

36.Назарбаев Н.А. Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында /Қазақстан халқына жолдауы/. Астана, 2005. 18 ақпан.

37.Никонов В.А. Краткий топонимический словарь. – Москва: Мысль, 1966. 38.Нұрмағамбетұлы А. Жер-су аты – тарих хаты. – Алматы: Балауса, 1993. 39.Омаров Т. Р. Қазақстанның өзендері мен көлдері.Алматы.1975.

40.Орталық Қазақстанның жер – су аттары, Алматы, Қазақ ССР-нің «Ғылым» баспасы, 1989. Жауапты ред.Т.Жанузаков.

41.Поспелов Е.М. «Топонимика в школьной географии» М., 1981.

42.Поспелов Е.М. Топонимический словарь. М., Астрель-Аст, 2002. 43.Поспелов Е.М. Топонимика и картография. –М., 1971.

44.Поспелов Е.М. Транскрипция географичских названий. –М., 1957. 45.Республикалық ғылыми-практикалық конференция материалдары. Жинақ. Астана. 2002.

46.Сапаров Қ. Асан қайғы еңбектеріндегі топонимиялық деректер. 47.Справочник названий гидрографических объектов справочник Акмолинской области. Изд. РГКП «Картография». Алматы, 2002. 48.Справочник названий орографических объектов Акмолинской области. Изд. РГКП «Картография». Алматы, 2002.

49.Справочник названий населённых пунктов Акмолинской области. Изд. РГКП «Картография». Алматы, 2002.

50.Султаньяев О. «Қазақ ономастикасы». Көкшетау. «Шоқан тағылымдары» жинақ. 1998.

51.Султаньяев О.А. «Казахская ономастика». Кокшетау – 1998. с.

52.Султаньяев О.А. Об изучении истории края через топонимику. - Алма-Ата, 1968. - с.

53.Султаньяев О. «Қазақ ономастикасы». Көкшетау. «Шоқан тағылымдары» жинақ. 1998.

54.Суперанская А.В. Что такое топонимика. – Москва: Наука, 1985.

55.Ұлттық энциклопедия. 3 том. Алматы, 2001. 567 б

56.Ұлттық энциклопедия. 6 том. Алматы, 2004. 54 б.Хасанов



57.Энциклопедический словарь географических названий. Москва, Современная энциклопедия, 1973.
жүктеу/скачать 3,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет