Әдебиеттер: 4(1) – 63-64 б.б., 7 – 66-70 б.б. 12, 10 – 43-46 б.б.
ОЖСӨЖ. Сібірдің солтүстік – шығысына физикалық-географиялық сипаттама беру.
Әдебиеттер: 4(2) - 98-118 б.б.
СӨЖ. Картамен жұмыс.
Әдебиеттер: 11.
8 апта
15 кредит сағат
№8 дәріс
Дәрістің тақырыбы:ТМД-ның климаты.
1.Негізгі климат көрсеткіштеріне талдау жасау. ТМД елдері аумағының температуралық режимі.
2.Атмосфералық жауын-шашындар және олардың жыл маусымдарына сәйкес таралу заңдылықтары.
Әдебиеттер: 1, 2, 4(1),
ОЖСӨЖ. Камчатка - Курил жанартаулы аймағына физикалық-географиялық сипаттама беру.
Әдебиеттер: 4(2) – 124-132 б.б.
СӨЖ. Картамен жұмыс.
Әдебиеттер: 11.
16 кредит сағат
№8 лабораториялық сабақ
Тақырып:ТМД климаты. Жауын – шашын, булану, буланушылық және ылғалдану.
Жұмыстың барысы:
1-тапсырма:Кескін картаға ТМД территориясындағы жауын – шашынның таралу схемасын түсіріп, оған талдау жасау арқылы төмендегі сұрақтарға жауап беру:
2-тапсырма:ТМД территориясындағы жауын – шашынның таралуын көрсету. Жауын – шашынның жылдық таралуының типі мен танысып, әр типке сай келетін территорияларды көрсет:
3-тапсырма:ТМД территориясындағы жауын – шашын, булану, буланушылық картасын талдап, бұл көрсеткіштердің өзара және ауа температурасы, жауын-шашын мен салыстырмалы ылғалдылықтың арасындағы байланысты ашу.
Әдебиеттер: 7. 56-77 б.б., 10 – 48-49 б.б., 12, 13.
ОЖСӨЖ. Камчатка түбегіне физикалық-географиялық сипаттама беру.
Әдебиеттер: 4(2) – 134-140 б.б.
СӨЖ. Картамен жұмыс.
Әдебиеттер: 11.
9 апта
17 кредит сағат
№9 дәріс
Дәрістің тақырыбы:ТМД климаттық аудандастыру.
1. ТМД-ның климаттық аудандары мен облыстар
2. Климаттың адам өміріне тигізетін әсері.
3. Антропогендік факторлардың климатты өзгертуі.
Әдебиеттер: 1, 4(1), 7, 8.
ОЖСӨЖ. Амур – Сахалин аймағына физикалық-географиялық сипаттама беру.
Әдебиеттер: 4(2) – 141-152 б.б.
СӨЖ. Картамен жұмыс.
Әдебиеттер: 11.
18 кредит сағат
№9 лабораториялық сабақ
Тақырып:Климаттық аудандастыру.
Жұмыстың барысы:
1-тапсырма:ТМД территориясына А.И.Воейков, А.А.Борисов, Б.П.Алисов жасаған климаттық аудандастыру схемаларымен танысып, әр қайсысының аудандастырудағы ұстанымына (принципін) көңіл бөліп, оның қаншалықтынақты болғандығын көрсетіп, схемаларды талдау қортындысын жұмыс дәптерге жазу.
2-тапсырма:Кескін картаға ТМД территориясындағы климаттық белдеулер мен облыстардың шекарасын түсіру. Климаттық белдеулерді тұтас қоңыр бояумен, облыстар шекарасын – үзік қоңыр бояумен бояп, климаттық белдеулер мен облыстарды жазу.
3-тапсырма:Екі – үш климаттық облысқа төмендегі жоспар бойынша сипаттама беру:
Әдебиеттер: 1, 6, 10, 12.
ОЖСӨЖ. Сахалин физикалық – географиялық облысына физикалық-географиялық сипаттама беру.
Әдебиеттер: 4(2) - 156-161 б.б.
СӨЖ. Сихотэ – Алин облысына физикалық-географиялық сипаттама беру.
Әдебиеттер: 4(2) – 154-156 б.б.
10 апта
19 кредит сағат
№10 дәріс
Дәрістің тақырыбы:ТМД елдерінің ішкі сулары.
1.Өзендері жайлы жалпылама мәліметтер.Өзендер тораптарының жиілігі.
2.Өзендердің қоректену көзі және су режимі бойынша жіктелуі.
3.Гидроресурстар және өзендерді шаруашылықта пайдалану. Көлдер мен бөгендер.
Әдебиеттер: 1, 4(1), 6.
ОЖСӨЖ. Байкал таулы аймағына физикалық-географиялық сипаттама беру.
Әдебиеттер: 4(2) – 161-173 б.б.
СӨЖ. Становой таулы қыратына физикалық-географиялық сипаттама беру.
Әдебиеттер: 4(2) – 173-177 б.б.
20 кредит сағат
№10 лабораториялық сабақ
Тақырып:ТМД-ның гидрографиялық торы.
Жұмыстың барысы:
1-тапсырма:ТМД – ның физикалық картасынан мұхиттық және теңіздік алаптардың суайрықтарын көрсету.
2-тапсырма:Кескін картада мұхиттық алаптарды - қара, теңіздікті – көк сызықпен жүргізу. Алаптар бейнесінің ерекшеліктерін көрсетіп, өзен ағындары бағытын түсіну.
3-тапсырма:Өзендердің қоректену көзіне қарай М.И.Львович жасаған карта схеманы салып, оған төмендегі жоспар бойынша талдау жасау:
Әдебиеттер: 4(1), 10, 12.
ОЖСӨЖ. Байкал маңы және Байкал көліне физикалық-географиялық сипаттама беру.
Әдебиеттер: 4(2) – 172-181 б.б.
СӨЖ. Картамен жұмыс.
Әдебиеттер: 11.
11 апта
21 кредит сағат
№11 дәріс
Дәрістің тақырыбы:ТМД жер асты сулары.
1.Жер асты сулары, олардың қалыптасу жағдайлары.
2.Грунт суларының химиясы.Грунт суларының типтері мен олардың орналасуы.
3.ТМД аумағындағы ең ірі артезиандық алаптар. Минералды және термальды сулар.
4.Батпақтар.Батпақтардың типтері.Батыс Сібірдің батпақтануы-әлемдік табиғи құбылыс. Батпақтарды мелиорациялау.
Әдебиеттер: 4(1), 6, 7, 8, 9.
ОЖСӨЖ. Алтай – Саян таулы аймағының геологиялық тарихы мен рельефі. (Орографиялық схеманы кескін картаға түсіру).
Әдебиеттер: 4(2) – 182-187 б.б.
СӨЖ. Алтай тауына физикалық - географиялық сипаттама.
Әдебиеттер: 4(2) – 192-196 б.б
22 кредит сағат.
№11 лабораториялық сабақ
Тақырып:ТМД-ның топырақ жамылғысы.
Жұмыстың барысы:
1-тапсырма:ТМД – ның топырақ картасын төмендегі схема бойынша талдау:
2-тапсырма:ТМД территориясындағы топырақтың негізгі типтерінің ауданын көрсететін кесте құру.
3-тапсырма:ТМД территориясындағы солтүстіктен оңтүстікке қарай 45, 100, 130 ш.б. меридианы бойынша химиялық және гидротермикалық режимінің графигін құру.
Әдебиеттер: 10, 12, 17.
ОЖСӨЖ. Алтай – Саян таулы аймағының климаты мен органикалық дүниесі.
Әдебиеттер: 4(2) – 187-192 б.б.
СӨЖ. Картамен жұмыс.
Әдебиеттер: 11.
12 апта
23 кредит сағат
№12 дәріс
Дәрістің тақырыбы:ТМД аумағынындағы табиғат зоналары.
1.Тундра, орманды тундра, тайга, аралас және жалпақ жапырақты орман. Жеке зоналардың географиялық орны, климатының ерекшеліктері. Зоналардың топырақ-өсімдік жамылғысы мен жануарлар дүниесі. Зоналардың табиғат ресурстары, оларды қорғау және шаруашылыққа пайдалану.
Әдебиеттер: 4(1), 7, 8, 9.
ОЖСӨЖ. Қазақтың ұсақ шоқылары. Геологиялық құрылысы мен рельефі.
Әдебиеттер: 4(2) – 203-210 б.б.
СӨЖ. ТМД –ның топырақ жамылғысы.
Әдебиеттер: 4(1) – 77-78 б.б.
24 кредит сағат
№12 лабораториялық сабақ
Тақырып:ТМД-ның өсімдік жамылғысы.
Жұмыстың барысы:
1-тапсырма:ТМД өсімдік картасына төмендегі сұрақтарға жауап беру арқылы талдау жасау:
2-тапсырма:Өсімдіктердің таралу картасын талдау. Ағаштар таралуының ареалы өтетін жерлерді оның Европалық және Азиялық бөліктерінде айқын көрінуіне назар аудару.
3-тапсырма: 60° және 65° параллельмен өсетін ағаш түрлерін көрсетілгендей кесте толтыру.
4-тапсырма:ТМД өсімдік картасын талдап Карпат, Қырым, Үлкен Кавказ, Тянь-Шань, Конег-Дага, Жоңғар Алатауы және Алтайдың биіктік белдеулерін көрсетіп, таудың етегінен жоғары қарай талдау қортындысын дәптерге түсіру.
Әдебиеттер: 10, 12, 17.
ОЖСӨЖ. Қазақтың ұсақ шоқыларының климаты, сулары, органикалық дүниесі.
Әдебиеттер: 4(2) – 210-218 б.б.
СӨЖ. ТМД –ның өсімдік жамылғысы.
Әдебиеттер: 4(1) – 78-82 б.б.
13 апта
25 кредит сағат
№13 дәріс
Дәрістің тақырыбы:ТМД аумағынындағы табиғат зоналары.
1.Орманды дала, дала, шөлейт және шөл зоналарына сипаттама. Жеке зоналардың географиялық орны. Зоналардың топырақ-өсімдік жамылғысы мен жануарлар дүниесі. Зоналардың табиғат ресурстары, оларды қорғау және шаруашылыққа пайдалану.
2.ТМД елдері тау жүйелерінің биіктік белдеулігі.Табиғат зоналарына антропогендік өзгерістер дәрежесі.
Әдебиеттер: 4(1), 7, 8, 9.
ОЖСӨЖ. Тұран жазығына физикалық – географиялық сипаттама.
Әдебиеттер: 4(2) – 219-228 б.б.
СӨЖ. Қарақұмға физикалық – географиялық сипаттама.
Әдебиеттер: 4(2) – 245-246 б.б.
26 кредит сағат
№13 лабораториялық сабақ
Тақырып:ТМД-ның жануарлар дүниесі.
Жұмыстың барысы:
1-тапсырма:ТМД – ның зоогеографиялық аудандастыру схемаларын талдау:
2-тапсырма:Кескін картаға, бояулар арқылы ТМД – ның зоогеографиялық аудандастырылуының карта схемасын түсіру.
3-тапсырма:«ТМД – ның негізгі фаунасының таралуы» картасын «ТМД – ның өсімдік» картасымен салыстырып, ТМД территориясының қандай шағын зоогеографиялық зонасы өсімдік зонасын қамтитынын көрсету. Әрбір табиғат зонасына қандай жануарлар сәйкес келеді, олар ол зона жағдайына қалай бейімделген?
4-тапсырма:Кескін картаға ТМД территориясында мекендейтін жануарлар ареалын түсіру. Жануарлар туралы жалпы мәліметтер беру, онда олардың таралу ареалының формасының бұлай болу себебі, олардың осы заманғы таралуы, ТМД – да жануарлар дүниесін қорғауға алынған іс – шаралар.
Әдебиеттер: 2 – 271-284 б.б., 12.
ОЖСӨЖ. Тұран жазығының климаты, сулары, органикалық дүниесі.
Әдебиеттер: 4(2) – 228-236 б.б.
СӨЖ. Тұран жазығының табиғат ресурстары.
Әдебиеттер: 4(2) – 246-248 б.б.
14 апта
27 кредит сағат
№14 дәріс
Дәрістің тақырыбы:Физикалық-географиялық аудандастыру
1.Аудандастыру өте маңызды географиялық проблема.
2.Аудандастырудың әдістемелік негіздері.
3.ТМД кеңістігін аймақтық дифференциациялаудың ең бірліктері. Аудандастырудың әр-түрлі схемалары.
4.Физикалық-географиялық аудандастырудың Достастық елдерінде шаруашылық жүргізудегі маңызы.
Әдебиеттер: 4(1), 16.
ОЖСӨЖ. Орта Азия таулары. (Орографиялық схеманы кескін картаға түсіру).
Әдебиеттер: 4(2) – 253-264 б.б.
СӨЖ. Памир тауына физикалық – географиялық сипаттама.
Әдебиеттер: 4(2) – 257 б.
28 кредит сағат
№14 лабораториялық сабақ
Тақырып:ТМД территориясының табиғат зоналары.
Жұмыстың барысы:
1-тапсырма:Кескін картаға ТМД табиғат зоналарын түсіріп, оның шекараларының ТМД – ның әр жеріндегі орнын талдау.
2-тапсырма:Жұмыс дәптеріне сұрақтарға жауап беру:
Әдебиеттер: 10 – 89-95 б.б., 12 84-85 б.б., 88-89 б.б., 13.
ОЖСӨЖ. Орта Азия тауларының климаты, сулары, органикалық дүниесі.
Әдебиеттер: 4(2) – 265-274 б.б.
СӨЖ. Картамен жұмыс.
Әдебиеттер: 11.
15 апта
29 кредит сағат
№15 дәріс
Дәрістің тақырыбы:Физикалық географияның қазіргі міндеттері
1.Табиғатты ұтымды пайдалану проблемалары.
2.Табиғат пен қоғамның өзара қарым-қатынасының географиялық мәселелерін зерттеу.
Әдебиеттер: 4(2) – 288-300 б.б.
ОЖСӨЖ. Орта Азия тауларының биіктік белдеулері.
Әдебиеттер: 4(2) – 275-279 б.б.
СӨЖ. Орта Азия тауларының табиғат ресурстары.
Әдебиеттер: 4(2) – 285-287 б.б.
30 кредит сағат
№15 лабораториялық сабақ
Тақырып:ТМД-ны физикалық – географиялық аудандастыру.
Жұмыстың барысы:
1-тапсырма:Жұмыс дәптеріне төмендегі сұрақтарға жауап беру:
2-тапсырма:ТМД - физикалық – географиялық аудандастыру карта схемаларына талдау жасау:
Әдебиеттер: 4(1) – 134-145 б.б., 16 -21-53 б.б., 10, 12.
ОЖСӨЖ. Батыс Тянь – Шаньға физикалық – географиялық сипаттама.
Әдебиеттер: 4(2) – 280-282 б.б.
СӨЖ. Картамен жұмыс.
Әдебиеттер: 11.
Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі.
№
|
Жұмыс түрі
|
Тапсырманың мақсаты мен мазмұны
|
Ұсынатын әдебиеттер
|
Орындау мерзімі және тапсыру уақыты /аптасы/
|
Балл
|
Бақылау түрі
|
1.
|
ОЖСӨЖ тапсыр-маларын орындау
|
Теориялық даярлықты тексеру.
|
ОЖСӨЖ тақырыбына байланысты
|
ОЖСӨЖ кестесі бойынша берілген уақыт шеңберінде.
|
2
|
Ауызша сұрау немесе конспект.
|
2
|
СӨЖ
|
Өздік жұмыстарды тексеру.
|
СӨЖ тақырыбына байланысты
|
Апта
|
1
|
Ауызша сұрау, конспект тексеру.
|
3
|
Бақылау жұмысы
|
Теориялық білімді тексеру.
|
Тақырыпқа байланысты.
|
Апта
|
2
|
Нұсқалар бойынша жазба жұмыс.
|
4
|
Глоссарий
|
Студенттердің өз бетімен жұмыс істеу белсенділігін арттырып, терминдерді меңгерту.
|
Тақырыпқа байланысты.
|
6, 14 апта.
|
4
|
Ауызша сұрау
|
5
|
Микроемтихан
|
Білімді кешенді тексеру
|
-
|
7, 15 апта
|
5
|
Тесталық тапсырма
|
4. Пәннің оқу - әдістемелік құралдармен жабдықталу картасы.
№
|
Әдебиет атауы
|
Б а р л ы ғ ы
|
Ескерту
|
Кітапханада
|
Кафедрада
|
Студенттердің қамтылу пайызы
|
Электронды түрі
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
1.
|
Алисов Б.П.Климат СССР. М., Высшая школа, 1969.
|
1
|
1
|
5,8 %
|
жоқ
|
Кафедрада.
|
2.
|
Альпатьев А.М. и др. Физическая география СССР. М., Высшая школа. 1973, 1974, 1976.
|
1
|
10
|
58 %
|
жоқ
|
3.
|
Гвоздецкий Н.А., Михайлов Н.И. Физическая география СССР. М., Высшая школа. 1987.
|
1
|
10
|
58 %
|
жоқ
|
4.
|
Давыдова М.И. и др. Физическая география СССР. М., Просвещение. Т.1. 1989; Т.2. 1990.
|
5
|
20
|
100 %
|
жоқ
|
Оқу абономентінде
|
5.
|
Давыдова М.И. және т.б. СССР физикалық географиясы. Алматы. 1974. т1; т2.
|
-
|
-
|
-
|
жоқ
|
Оқу абономентінде
|
6.
|
Львович М.И. Реки СССР. М., Мысль, 1971.
|
1
|
1
|
5,8 %
|
жоқ
|
|
7.
|
Мильков Ф.Н., Гвоздецкий Н.А. Физическая география СССР. М.Высшая школа, 1986.
|
5
|
5
|
29%
|
жоқ
|
|
8.
|
Макунина А.А. Физическая география СССР. М., Изд-во МГУ, 1985.
|
1
|
1
|
5,8%
|
жоқ
|
|
9.
|
Тушинский Г.К., Давыдова М.И. Физическая география СССР. М., Просвещение, 1976.
|
1
|
2
|
11%
|
жоқ
|
|
10.
|
Машкова Г.В. «Практикум по физической географии СССР» М., 1966.
|
-
|
10
|
58%
|
жоқ
|
|
11.
|
Кулмалиева С.С. «Географическая номенклатура - язык географии». Уральск, 2004.
|
10
|
3
|
58%
|
жоқ
|
|
12.
|
Атлас СССР. М., 1983.
|
-
|
7
|
41 %
|
жоқ
|
|
13.
|
Географический атлас для учителей средней школы. М., 1986.
|
-
|
7
|
41 %
|
жоқ
|
|
14.
|
Мектепке арналған атлас.
|
-
|
10
|
58 %
|
жоқ
|
|
15.
|
Атлас мира. М., 1985.
|
-
|
3
|
17%
|
жоқ
|
|
16.
|
Исаченко А.Г. основные принципы физико – географического районирования. ЛГУ 1962.
|
-
|
2
|
11 %
|
жоқ
|
|
17.
|
Мильков Ф.Н. Природные зоны СССР. Москва 1964.
|
1
|
1
|
5,8 %
|
жоқ
|
|
5. ДӘРІСТІК КЕШЕН.
Дәріс №1
Дәрістің тақырыбы: Кіріспе.
Мақсаты: Евразия материгінің 40% территориясының алып жатқан ТМД елдерінің физикалық географиясын оқудың география мұғалімдері үшін өзіндік орны мен маңызын, оның географияның басқа курстарын оқытудағы тіректік ролін түсіндіру. Достастық елдерінің географиялық орны, ауданы, шекараларына байланысты табиғат жағдайларымен оның ерекшеліктеріне тоқталу.
Дәрістің мазмұны: 1. «ТМД елдерінің физикалық географиясының мақсаттары мен мүделелрі.
2. Тәуелсіз мемлекеттер достастығы құрамына кіретін елдер, олардың табиғат жағдайлары мен ресурстарының жалпы белгілері.
3. Достастық елдерінің географиялық орны, ауданы, шекаралары, шеткі нүктелері. Табиғатты пайдаланудың аймақтық проблемалары.
ТМД Евразия материгінде оның 40%-нен артығын алып, экватордың солтүстігінде, 0-дік меридианның шығысында ауданы 22,4 млн км2, барлық құрлықтың 15%, солтүстігіндегі шеткі нүктесі Челюскин мүйісі – 77 гр 43 мин с.е. мен 104 гр. 1 мин ш.б. арасында, аралдардағы шеткі нүктесі Франс - Иосиф архипелагындағы Флигели мүйісі 81 гр. 50 мин с.е. Бұл жерден солтүстік полюске дейін 900 км. Оңтүстіктегі шеткі нүктесі 35 гр. 08 мин с.е. пен 68 гр 19 мин ш.б.-ғы Кушка қаласы маңындағы Чильдухтер ауылында. Осыдан солтүстікке дейін 4,5 мың шақырым, батыстағы шеткі нүкте 19 гр 38 мин ш.б. Балтық теңізіндегі Гдань шығанағында. Шығыста – Дежнев мүйісі 169 гр 40 мин б.б. пен 66 гр 05 мин с.е. Батыстан шығысқа қарай ТМД территориясы 10000км-ге созылып, 11 сағаттық белдеуді кесіп өтеді. ТМД-ның ең биік нүктесі Памирдегі Коммунизм шыңы – 7485м, ең төмен жері Қарагие ойысы -132м. Бүкіл шекара ұзындығы – 60000км, оның 43000 – теңіздік.
ТМД территориясының солтүстіктен оңтүстікке созылуы табиғат жағдайының алуан түрлі болуына жағдай жасайды. Оның территориясында арктикалық шөлден бастап субтропикаға дейінгі барлық зоналар ораналасқан.
Достарыңызбен бөлісу: |