Бақылау сұрақтары.
1.Экологиялық проблемары бірі-радиоактивті ластану.
2.Негізгі радиоактивті изотоптар.
а. I-ші гр қысқа изотопты периодттар.
б. II-ші гр бірнеше жүз және бірнеше мың жылға созылған изотопты период.
3.Ядролық сынақтардын тіршілік ортасына тигізетін әсері.
а.Ядролық бомбылардың озон қабатына тигізетін әсері.
№ 6 Семинар
Тақырыбы: Теңіз суларының ластануы.
Мақсаты: Теңіз суларының негізгі ластану көздеріне тоқталу.
Ғылыми- техникалық революция әлемде өнеркәсіптің қарқынды дамуы ,табиғат ресурстарын көп қолдануы әсер етті. 1913 ж адам басына шаққанда 4,9 т, ал 1960 ж – 14,3 т , 2000 ж 40 т кем емес.
Үнемі табиғат ресурстарын қолдану, біріншіден, табиғат ресурстарының жойылып етуіне ,екіншіден, қоршаған ортаның ластануы.
Экономикада маңызды роль атқаратын табиғат ресурыстарын үнемдеп пайдалану.Өндіріс орындарын экономикалық мақсатта емес,табиғат ресурыстарын көбейтіп және сақтап қалу мақсатында жұмыстану керек.
Ластану – бұл химиялық , биологиялық, физикалық заттармен суды , топырақты , ауаны сонымен қатар ауылшаруашылықта , табиғат ресурыстарының жағдайы. Ластағыш заттардын жартысын – газдпар құрйды. 24 пайыз сұйық зат, 13 пайыз қалдық заттар, 12 пайыз органикалық заттар.
Табиғи ластанудың 45% электор энергиясы 40%, ауыл шаруашылық өнімдер, 10% өнеркәсіп өнімдері және 5% тұрғын үй қалдықтары шығарады. Соңғы 10 жылда су қорының ластайтын негізгі көздер өнеркәсіп және комуналды қалдықтар. Әлемде қайта жаңартылған су қорының 9% ғана қолданылады. Су ресурстарымен байланысты геоэкологиялық проблемары тікелей су қорының сапасына байланысты. Суда оттегі мөлшерінің қажетті мөлшерде болуы микроорганизімдердің тіршілік етуіне жағдай жасайды және олар суды минералды тұздарға айналдырады. Осындай табиғи процестер негізінен өзендерде жүреді. Жыл сайын теңіз суларының ластануы артып келеді. Адамның теңіздер мен мұхиттарға лақтырған заттарының суға әсерлері әртүрлі. Бұлар мұнай өнімдері, түрлі химиялық қосылыстар, теңіз қалашықтарының қалдық сулары канализациялдық қалдықтар. Ешқандай өндеусіз теңіздерге лақтырылған. Олар қалқып су бетіне пленка түзіп ұзақ уақытқа созылады, ол су астындағы тірі организімдердің өлуіне себебін тигізеді. Көптеген лас заттар ағыспен әлемдік мұхитқа түседі .
Әлемдік мұхиттың кейбір аймақтары өте қатты ластанған.Әсіресе жағалауында өндіріс орындар орналасқан ішкі теңіздер.Оған Япония теңізі, Балтық теңізі, Солтүстік және Оңтүстік Ирлан теңізі, акваторлы қатарына жер орта теңізі жатады. Америка және Еуропа жағалауынан шыққан өнеркәсіп қалдықтарының ағыспен су Гольфстиляға және солтүстік атлантикаға таралған, сонымен қатар Баренц және Саргасс теңіздерін ластауда.
Негізгі қалдықты аз шығару технологиясында 3 бағыт қарастырылған:
қалдықтарды өңдеу,
қалдықты және материалды біртіндеп қолдану,
өнеркәсіп жабық циклда жүргізу, суға және ауаға қалдық шығармастан
Осы тәсілдерді қолдана отырып қалдықсыз өнеркәсіп алға қойылады және екінші реттік өнім ауыл шаруашылығына және өнеркәсіпке қолданылады. Сондықтан табиғат ресурстарын рециркуляцисы іске асады.
Достарыңызбен бөлісу: |