6
А
Термин
абай өлеңі (
әдеб.) (1971-1981)
Анықтамасы
шағын көлемді поэзиялық шығарма
Қолданыстағы
баламалары
абай өлеңі
Орысша
абаев стих
Ағылшынша
abai’s verse
Түрікше
abay şiiri (абай шиири)
Қытайша
阿拜诗 (ā bài shī)
Термин
абай шумағы (
әдеб.) (1971-1981)
Анықтамасы
қазақ өлеңдерінің 14 немесе 16
өлеңнен тұратын формасы
Қолданыстағы
баламалары
абай шумағы
Орысша
абаева строфа
Ағылшынша
abai’s stanza
Түрікше
abay uyağı (абай уяыы)
Қытайша
阿拜诗节 ā bài shīié
Термин
абайсыздық
(заң.) (2016)
Анықтамасы
адам әрекетінің зиянды салдарын тоқтатуға ұқыпсыз
есеппен немесе сондай салдардың болуын болжаудың
жоқтығымен сипатталатын кінәнің негізгі нысандарының
бірі
Қолданыстағы
баламалары
абайсыздық, оқыстық
Орысша
неосторожность
Ағылшынша
negligence
Түрікше
dikkatsizlik (диккатсизлик)
Қытайша
疏忽 (shūhū)
Термин
абайтану (
әдеб.) (1971-1981)
Анықтамасы
әдебиеттану ғылымының абай шығармаларын зерттейтін
саласы
Қолданыстағы
баламалары
абайтану, абайтаным
Орысша
абаеведение
Ағылшынша
abai studies
Түрікше
abay tanıtım (абай танытым)
Қытайша
阿拜学 ā bài xué
Термин
абандон
(экон.) (2006)
Анықтамасы
сақтандырушының құқығы және сақтандыру өтемін
толық алуы
Қолданыстағы
баламалары
абандон
Орысша
абандон
Ағылшынша
abandonment
7
Түрікше
terketme (терк этме), vazgeçme (вазгечме)
Қытайша
放弃 fàngqì
Термин
абберация (заң) (2016)
Анықтамасы
нормадан ауытқу, қате, бұзылыс, қателік
Қолданыстағы
баламалары
аберрация, тұрақты қалыптан ауытқу
Орысша
абберация
Ағылшынша
aberration
Түрікше
aberasyon (аберасион)
Қытайша
像差 (xiàng chà)
Термин
абдикация (заң) (2016)
Анықтамасы
монархтың тақтан ресми бас тартуы
Қолданыстағы
баламалары
абдикация
Орысша
абдикация
Ағылшынша
abdication
Түрікше
ilga etme (ильга этме)
Қытайша
放弃,弃权; 退位,辞去职位(fàngqì, qìquán; , tuìwèi cíqù
zhíwèi)
Термин
аболиционизм (заң) (2016)
Анықтамасы
қандай да бір заңның жоюылуын талап ететін қоғамдық
қозғалыс
Қолданыстағы
баламалары
аболиционизм
Орысша
аболиционизм
Ағылшынша
abolitionism
Түрікше
köleliğin kaldırılması (көлелиин калдырылмасы)
Қытайша
废奴主义 (fèi nú zhǔyì)
Термин
аболиция (заң) (2016)
Анықтамасы
бұрынғы шешімнен, келісімшарттан, мәміледен, заңнан
немесе бұрынғы уағдаластықтан бас тарту
Қолданыстағы
баламалары
аболиция
Орысша
аболиция
Ағылшынша
abolition
Түрікше
kaldırma (калдырма)
Қытайша
废止,废除 (fèizhǐ, fèichú)
Термин
абонент, жазылыскер, қызмет алушы тұлға (экон.) (2006)
Анықтамасы
абонентті қызметтерді белгілі бір мерзімге пайдалану
құқығын алушы тұлға немесе мекеме
Қолданыстағы
баламалары
абонент, жазылыскер, қызмет алушы тұлға
Орысша
абонент
8
Ағылшынша
subscriber
Түрікше
abone (абоне)
Қытайша
订户 (dìnghù), 用户 (yònghù)
Термин
абоненттік борыш
(экон.) (1971-1981)
Анықтамасы
абоненттің пайдаланған қызметтері үшін берешегі
Қолданыстағы
баламалары
абоненттік борыш, абоненттік қарыз
Орысша
абонентная задолженность
Ағылшынша
subscription debts
Түрікше
abone borcu (абоне борджу)
Қытайша
用户欠款 (yònghù qiànkuǎn)
Термин
абоненттік төлем
(экон.) (2015)
Анықтамасы
телефон байланысын пайдаланғаны үшiн тарифпен
анықталатын төлем
Қолданыстағы
баламалары
абоненттік төлем, абоненттік төлемақы
Орысша
абонентская плата
Ағылшынша
subscription payment
Түрікше
abone ücretleri (абоне үджретлери)
Қытайша
用
户支付 (yònghù zhīfù)
Термин
аброгация
(заң) (2016)
Анықтамасы
ескірген заңды (келісімшартты, келісімді) жоққа шығару
немесе өзгерту
Қолданыстағы
баламалары
аброгация
Орысша
аброгация
Ағылшынша
abrogation
Түрікше
fesih (фесих)
Қытайша
废止,取消 (fèizhǐ, qǔxiāo)
Термин
абсентеизм
(заң) (2016)
Анықтамасы
сайлаушылардың сайлауда дауыс беруге қатысудан
жалтаруы
Қолданыстағы
баламалары
абсентеизм
Орысша
абсентеизм
Ағылшынша
absenteeism
Түрікше
devamsızlık (девамсызлык)
Қытайша
罢选, 缺席主义, 缺席抵制 (bà xuǎn, quēxí zhǔyì, quēxí dǐzhì)
Термин
абсолют жиілік
(лингв.) (1971-1981)
Анықтамасы
тілдік элементтің жалпы санын көрсететін шама
Қолданыстағы
баламалары
абсолют жиілік, абсолюттік жиілік
Орысша
абсолютная
частота
Ағылшынша
absolute frequency
9
Түрікше
mutlak frekans (мутлак фреканс)
Қытайша
绝对频率 (juéduì pínlǜ)
Термин
абсолютизм
(заң) (2016)
Анықтамасы
жоғарғы билік тұтасымен монархқа тиесілі басқару
нысаны, шектеусіз монархия
Қолданыстағы
баламалары
абсолютизм,
абсолюттілік
Орысша
абсолютизм
Ағылшынша
absolutism
Түрікше
mutlakiyet (мутлакиет)
Қытайша
专制制度, 专制政体 (zhuānzhìzhìdù, zhuānzhì zhèngtǐ)
Термин
абсолютті, мүлде
(*) (2015)
Анықтамасы
толықтай, түгелдей, бірыңғай
Қолданыстағы
баламалары
абсолютті, мүлде
Орысша
абсолютно
Ағылшынша
absolutely
Түрікше
tamamen (тамамен)
Қытайша
绝对 (juéduì)
Термин
абсолюттік ақиқат
(филос.) (1971-1981)
Анықтамасы
танымның даму үдерісін бейнелейтін категория
Қолданыстағы
баламалары
абсолюттік ақиқат, абсолют ақиқат
Орысша
абсолютная истина
Ағылшынша
absolute truth
Түрікше
mutlak gerçek (мутлак герчек)
Қытайша
绝对的真理 (juéduì de zhēnlǐ)
Термин
абсолюттік арақатыстылық
(*) (1971-1981)
Анықтамасы
толық байланыстылық
Қолданыстағы
баламалары
абсолюттік арақатыстылық, абсолют арақатыстылық
Орысша
абсолютная соотносительность
Ағылшынша
absolute correlation
Түрікше
mutlak korelasyon (мутлак кореласион)
Қытайша
绝对相关 (juéduì xiāngguān)
Термин
абсолюттік вето
(заң) (2015)
Анықтамасы
қандай да бір органның шешімін заңды күшіне енгізбейтін
немесе тоқтата
тұратын акт
Қолданыстағы
баламалары
абсолют вето, абсолюттік вето
Орысша
абсолютное вето
Ағылшынша
absolute veto
10
Түрікше
mutlak veto (мутлак вето)
Қытайша
绝对否决(权)
(fǒudìng fǒujué quán)
Термин
абсолюттік гипотеза
(заң) (2016)
Анықтамасы
құқықтық нормаларды қолданудың және іс жүзінде
асырылуының нақтылы жағдайлары мен шарттары
Қолданыстағы
баламалары
абсолюттік гипотеза, абсолют гипотеза
Орысша
абсолютная гипотеза
Ағылшынша
absolute hypothesis
Түрікше
mutlak gelir hipotezi (мутлак гелир хипотези)
Қытайша
绝对假设 (juéduì jiǎshè)
Термин
абсолюттік жауапкершілік
(заң) (2016)
Анықтамасы
нұқсан келтіру нәтижесінде пайда болатын материалдық
жауапкершілік түрі
Қолданыстағы
баламалары
абсолюттік жауапкершілік
Орысша
абсолютная ответственность
Ағылшынша
absolute responsibility
Түрікше
mutlak sorumluluk (мутлак сорумлулук)
Қытайша
绝对责任 (juéduì zérèn)
Термин
абсолюттік құқықтар
(заң) (2016)
Анықтамасы
барлық жеке мүліктіктік емес құқықтар
Қолданыстағы
баламалары
абсолюттік құқықтар, абсолют құқықтар
Орысша
абсолютные права
Ағылшынша
absolute rights
Түрікше
mutlak haklar (мутлак хаклар)
Қытайша
绝对权利 (juéduì quánlì)
Термин
абсолюттік құқықтық қатынастар
(заң) (2016)
Анықтамасы
қарама-қарсы қойылатын құқықтық қатынастар
Қолданыстағы
баламалары
абсолюттік құқықтық қатынастар, абсолют құқықтық
қатынастар
Орысша
абсолютные правоотношения
Ағылшынша
absolute
legal relations
Түрікше
mutlak yasal ilişkiler (мутлак йасал илишкилер)
Қытайша
绝对的法律关系 (juéduì de fǎlǜ guānxì)
Термин
абсолюттік монархия
(саяс.) (1971-1981)
Анықтамасы
мемлекеттік басқарудың бір түрі
Қолданыстағы
баламалары
абсолюттік монархия, абсолют монархия
Орысша
абсолютная монархия
Ағылшынша
absolute monarchy
Түрікше
mutlak monarşi (мутлак монарщи)
11
Қытайша
君主专制 (jūnzhǔ zhuānzhì)
Термин
абсолюттік негіздер
(филос.) (2000)
Анықтамасы
айрықша қабілеті жоқ белгілер
Қолданыстағы
баламалары
абсолюттік негіздер, абсолют негіздер
Орысша
абсолютные основания
Ағылшынша
absolute disignations
Түрікше
mutlak üsler (мутлак үслер)
Қытайша
绝对 (juéduì)
Термин
абсолюттік реализм
(филос.) (1971-1981)
Анықтамасы
толық ақиқат
Қолданыстағы
баламалары
абсолюттік реализм, абсолют реализм
Орысша
абсолютный реализм
Ағылшынша
absolute realism
Түрікше
mutlak gerçekçilik (мутлак герчекчилик)
Қытайша
绝对的现实主义 (juéduì de xiànshí zhǔyì)
Термин
абсолюция
(заң) (2016)
Анықтамасы
соттаушыны жазадан босататын сот
қаулысы
Қолданыстағы
баламалары
абсолюция
Орысша
абсолюция
Ағылшынша
absolutism
Түрікше
itiraf gizemi (итираф гиземи)
Қытайша
赦免 赦免 (shèmiǎn)
Термин
абстракты лексика
(лингв.) (1971-1981)
Анықтамасы
дерексіз ұғымдарды білдіретін сөздер
Қолданыстағы
баламалары
абстракты лексика, абстракті лексика, абстракт
лексика
Орысша
абстрактная лексика
Ағылшынша
abstract vocabulary
Түрікше
soyut kelime bilgisi (соиут келиме бильгиси)
Қытайша
抽象词汇 (chōuxiàng cíhuì)
Термин
абстракты теңбе-теңдік
(филос.) (1971-1981)
Анықтамасы
дерексіз, салыстырмалы сәйкестік
Қолданыстағы
баламалары
абстракты теңбе-теңдік, абстрактілі тепе-теңдік,
абстракт тепе-теңдік
Орысша
абстрактное тождество
Ағылшынша
abstract identity
Түрікше
soyut kimlik (соиут кимлик)
Қытайша
抽象的身份 (chōuxiàng de shēnfèn)
12
Термин
абстракция қағидаты (
филос.) (1971-1981)
Анықтамасы
абстракция арқылы анықтамалардың негізінде жатқан
логикалық принцип
Қолданыстағы
баламалары
абстракция қағидаты, абстракция принципі
Орысша
принцип абстракции
Ағылшынша
principle of abstraction
Түрікше
soyutlamailkesi (сойутламаилкеси)
Қытайша
原则 (yuánzé)
Термин
абсурд
(филос.) (1971-1981)
Анықтамасы
ақылға сыймайтын, жалған нәрсе
Қолданыстағы
баламалары
абсурд, мағынасыздық,
сандырақ, танту,
тантық
Орысша
абсурд
Ағылшынша
absurd
Түрікше
saçmalık (сачмалык)
Қытайша
谬论 (miùlùn), 荒谬 (huāngmiù)
Термин
абсурдқа келтіру (
филос.) (1971-1981)
Анықтамасы
әлдебір ережелердің қате екенін одан мағынасыздықты,
қарама-қайшылықтарды шығару жолымен көрсететін
пайымдау
Қолданыстағы
баламалары
абсурдқа келтіру
Орысша
приведение к абсурду
Ағылшынша
reduction to absurdity
Түрікше
saçmalık için döküm (сачмалык ичин дөкүм)
Қытайша
使 (shǐ)
Термин
абыржу (
психол.) (1971-1981)
Анықтамасы
эмоционалды (таңданыс, қорқыныш) және когнитивті
(түсінбеушілік) компоненттерді біріктіретін психикалық
күй
Қолданыстағы
баламалары
абыржу,
қысылу, қымтырылу, сасқалақтау, абдырау
Орысша
расстерянность
Ағылшынша
distraction
Түрікше
şaşkınlık (шашкынлык)
Қытайша
无知 (wúzhī)
Термин
аваль
(экон.) (2016)
Анықтамасы
вексель немесе чек бойынша кепілдік
Қолданыстағы
баламалары
аваль, кепіл
Орысша
аваль
Ағылшынша
aval
13
Түрікше
kefil (кефил)
Қытайша
保证 (bǎozhèng)
Термин
аванжоба
(ісқағаз.) (2016)
Анықтамасы
өнім және оның көрсеткіштерін, өнімді әзірлеу, өндіру
және пайдалану бойынша бастапқы талаптары мен
ұсыныстарды негіздеуден тұратын бастапқы техникалық
құжаттаманың түрі
Қолданыстағы
баламалары
аванжоба
Орысша
аванпроект
Ағылшынша
preliminary project
Түрікше
ön tasarım (өн тасарым)
Қытайша
提前设计 (tíqián shèjì)
Термин
аванс беру
(экон.) (2015)
Анықтамасы
өндіріске жұмсалған ақша қаражаттары өзінің шыққан
пунктіне өнімнің қосымша құны түрінде өсу арқылы
қайтарылатын экономикалық процесс
Қолданыстағы
баламалары
аванстау‚ алғы төлем беру, алдын ала төлем беру, аванс
беру
Орысша
авансирование
Ағылшынша
advance payment
Түрікше
avans verme (аванс верме)
Қытайша
预付款 (yùfù kuǎn)
Термин
аванс төлемдер
(экон.) (2002)
Анықтамасы
ақша төлеу, тауарлар төлемінің есебіне төлем жасау
Қолданыстағы
баламалары
алғы төлемдер, алдын ала төлемдер, аванс төлемдер
Орысша
авансовые платежи
Ағылшынша
advance payments
Түрікше
avans ödemeleri (аванс өдемелери)
Қытайша
预付款 (yùfù kuǎn)
Термин
авансыланған капитал
(экон.) (1971-1981)
Анықтамасы
өндірісті ұйымдастыру, жабдықтарды сатып алу, бизнесті
бастау сияқты пайда алу мақсатында жұмсалған ақшалай
қаражат
Қолданыстағы
баламалары
авансыланған капитал, аванс қаржы
Орысша
авансированный капитал
Ағылшынша
prepaid capital
Түрікше
avans sermayesi (аванс сермаиеси)
Қытайша
先进资本 (xiānjìn zīběn)
Термин
авансыланған қаржы
(экон.) (1971-1981)
14
Анықтамасы
алдын ала төленген шығыстар
Қолданыстағы
баламалары
авансыланған қаржы, аванс қаржы
Орысша
авансированные средства
Ағылшынша
prepaid funds
Түрікше
avans parası (аванс парасы)
Қытайша
先进的资金 (xiānjìn de zījīn)
Термин
авантитул (ісқағаз.) (2016)
Анықтамасы
титул парағының алдындағы бет
Қолданыстағы
баламалары
авантитул
Орысша
авантитул
Ағылшынша
foretitle
Түрікше
yarım başlık (йарым башлык)
Қытайша
半程冠军 (bàn chéng guànjūn)
Термин
авантюра (*) (2016)
Анықтамасы
кездейсоқ жетістікке үміттенумен қолға алынған қатерлі
және күмәнді іс
Қолданыстағы
баламалары
авантюра, соқыр тәуекел
Орысша
авантюра
Ағылшынша
adventure
Түрікше
macera (маджера)
Қытайша
冒险[行为] (màoxiǎn [xíngwéi])
Термин
авантюрист (заң) (2016)
Анықтамасы
жеңіл, кездейсоқ жетістікке сеніп, тәуекел етуге, ойланбай
әрекет етуге бейім
Қолданыстағы
баламалары
авантюрист, жанкешті, содыр
Орысша
авантюрист
Ағылшынша
adventurer
Түрікше
maceracı (маджераджы)
Қытайша
冒险家 (màoxiǎnjiā)
Термин
авариялық жарна (экон.) (2016)
Анықтамасы
жүк иесінен немесе оның диспетчерінен иеленушісінен өз
үлесін төлеуді қамтамасыз ету ретінде талап етілетін ақша
сомасы
Қолданыстағы
баламалары
авариялық жарна,апаттық жарна
Орысша
взнос аварийный
Ағылшынша
emergency contribution
Түрікше
kaza işlemleri (каза ищлемлери)
Қытайша
紧急费用 (jǐnjí fèiyòng)
15
Термин
авиаброкер
(экон.) (2016)
Анықтамасы
чартерлік әуе рейстерін брондаумен, әуе кемелерін
жалдаумен, әуе көлігі арқылы тасымалданатын жүктерді
сақтандыру шарттарын жасаумен айналысатын брокер
Қолданыстағы
баламалары
авиаброкер, авиаделдал, әуеделдал
Орысша
авиаброкер
Ағылшынша
air broker
Түрікше
hava brokeri (хава брокери)
Қытайша
航空经纪人 (hángkōng jīngjì rén)
Термин
авиациялық сақтандыру, әуе сақтандыруы
(ісқағаз.)
(2006)
Анықтамасы
мыналарды қамтитын сақтандырудың ішкісаласы: -
авиациялық кәсіпорындардың (авиакомпания) тәуекелдерін
сақтандыру; - авиациядағы өнімге жауапкершілікті
сақтандыру
Қолданыстағы
баламалары
авиациялық сақтандыру, әуе сақтандыруы
Орысша
страхование авиационное
Ағылшынша
aviation insurance
Түрікше
havacılık sigortası (хаважылык сигорта)
Қытайша
航空保险 (hángkōng bǎoxiǎn)
Термин
автаркия
(экон.) (2016)
Анықтамасы
өз елдің экономикасын басқа елдің экономикасынан
оқшауландыруға бағытталған саясат
Қолданыстағы
баламалары
автаркия, томаға-тұйықтық
Орысша
автаркия
Ағылшынша
autarky
Түрікше
özerklik (өзерклик)
Қытайша
封闭经济 (fēngbì jīngjì)
Термин
автокөлікті сақтандыру
(ісқағаз.) (2006)
Анықтамасы
автокөлік
құралдарын
пайдаланумен
байланысты
сақтандырудың мамандандырылған саласы
Қолданыстағы
баламалары
автокөлікті сақтандыру
Орысша
страхование автотранспортное
Ағылшынша
motor transport insurance
Түрікше
araç sigortası (арач сигортасы)
Қытайша
汽车保险 (qìchē bǎoxiǎn)
Термин
автократия
(заң) (2016)
Анықтамасы
мемлекетте бір адамның шектеусіз, бақылаусыз бүтіндей
билеуіне негізделген басқару түрі
Қолданыстағы
автократия
16
баламалары
Орысша
автократия
Ағылшынша
autocracy
Түрікше
otokrasi (отокраси)
Қытайша
专制制度 (zhuānzhì zhìdù)
Термин
автомобиль-кітапхана (кітапх.) (1971-1981)
Анықтамасы
еңбек
жағдайларына
немесе
тұрғылықты
жеріне
байланысты
стационарлық
кітапхананы
пайдалана
алмайтын оқырмандарға уақытша пайдалануға берілген
кітап қорларының жиынтығы, кітапхана-көлік
Қолданыстағы
баламалары
автомобиль-кітапхана
Орысша
библиотека-автомобиль
Ағылшынша
library-car
Түрікше
tekerekli kütüphane (текерекли күтүпхане)
Қытайша
图书馆车 (túshū guǎn chē)
Термин
автоним (ісқағаз.) (2016)
Анықтамасы
лақап атпен шығатын автордың жалған аты
Қолданыстағы
баламалары
автоним
Орысша
автоним
Ағылшынша
autonym
Түрікше
autonym (аутоним)
Қытайша
自动名 (zìdòng míng)
Термин
автор (әдеб.) (1971-1981)
Анықтамасы
шығармашылықпен жұмыс жасайтын жеке тұлға
Қолданыстағы
баламалары
автор
Орысша
автор
Ағылшынша
author
Түрікше
yazar (йазар)
Қытайша
作者 (zuòzhě)
Термин
автор бейнесі (лингв.)(2003)
Анықтамасы
әртүрлі іс-шараларда шығармашылық, шығармашылық
бастаманы
білдіретін
субъективтіліктің
жаһандық
санатының көріністерінің бірі
Қолданыстағы
баламалары
автор бейнесі, автор образы
Орысша
образ автора
Ағылшынша
image of the author
Түрікше
yazarın görüntüsü (йазарын гөрүнтүсү)
Қытайша
作者的形象(zuòzhě de xíngxiàng)
17
Термин
автор ойы
(лингв.) (2013)
Анықтамасы
шығармашылық процестің бірінші сатысы, болашақ
шығарманың бастапқы жоспары
Қолданыстағы
баламалары
автор ойы
Орысша
замысел автора
Ағылшынша
auhor’s intention
Түрікше
yazarın düşüncesi (йазарын дүшүнджеси)
Қытайша
作者的意图 (zuòzhě de yìtú)
Термин
автор сөзі
(лингв.) (2003)
Анықтамасы
әдеби және көркем шығармадағы
авторлық баяндау
Қолданыстағы
баламалары