А термин абай өлеңі (әдеб.) (1971-1981) Анықтамасы шағын көлемді поэзиялық шығарма Қолданыстағы баламалары абай өлеңі
жүктеу/скачать 3,99 Mb. Pdf көрінісі
|
А-Ә
ақша миграциясы ақшаның көшуі Орысша миграция денег Ағылшынша money migration 74 Түрікше göç para (гөч пара) Қытайша 资金转移 (zījīn zhuǎnyí) Термин ақшасыз есеп айырысу (экон.) (2005) Анықтамасы қолма-қол ақшаны пайдаланбай, қаржыны шот арқылы аудару жолымен, жүзеге асырылатын төлем Қолданыстағы баламалары ақшасыз есеп айырысу Орысша расчет безналичный Ағылшынша cashless payment Түрікше nakitsiz ödeme (накитсиз өдеме) Қытайша 无现金结算 (wú xiànjīn jiésuàn) Термин ақшасымақ, сыңайлы ақша (экон.) (2006) Анықтамасы ХВҚ әдіснамасы бойынша «жалған ақшаға» жедел депозиттер мен жинақтаушы банктік шоттарда жатқан қолма-қол ақшасыз формадағы қаражаттарды, нарыққа тиесілі өтімділігі жоғары қаржылық инструменттерді жатқызу Қолданыстағы баламалары ақшасымақ, сыңайлы ақша, квазиақша, жалған ақша Орысша квазиденьги Ағылшынша quasi-money Түрікше yarı para (йары пара) Қытайша 准货币 (zhǔn huòbì) Термин ақыл(психол.) (1971-1981) Анықтамасы адамды басқа тіршілік иелерінен ерекшелейтін аса маңызды қасиет, ойлау қабілеті,саналы, ақылды өмірдің негізі Қолданыстағы баламалары ақыл, ақыл-ой, ес Орысша ум Ағылшынша mind Түрікше akıl (акыл) Қытайша 智慧 (zhìhuì), 智能 (zhìnéng) Термин ақыл көшуі(саяс.) (2016) Анықтамасы мамандардың, ғалымдар мен білікті жұмысшылардың саяси, экономикалық, діни көзқараспен және басқа себептермен елден немесе өңірден жаппай көшіп кету үдерісі Қолданыстағы баламалары ақыл көшуі, білімділердің басқа елге кетуі Орысша утечка мозгов Ағылшынша brain drain Түрікше beyin göçü (бейин гөчү) Қытайша 人才流失, 人才外流 (réncái liúshī, réncái wàiliú) 75 Термин ақыл орамдылығы(психол.) (1971-1981) Анықтамасы ойлаудың икемділігі - адамның жаңа шешімдер стратегияларын тез және оңай табуға қабілеттілігі Қолданыстағы баламалары ақыл орамдылығы Орысша гибкость ума Ағылшынша flexibility of mind Түрікше zihin esneklik (зихин еснеклик) Қытайша 注意灵活性 (zhùyì línghuó xìng) Термин ақыл сергектігі (психол.) ( 1971-1981) Анықтамасы қажет объектілерге бейімделу және қажетсіздерімен байланыстан үнемі қашық жүру қабілеттілігі Қолданыстағы баламалары ақыл сергектігі, ақыл озықтығы Орысша подвижность ума Ағылшынша mental agility Түрікше zihnin azimi (зихнин азими) Қытайша 心灵的流动性(xīnlíng de liúdòng xìng) Термин ақыл сыншылдығы (психол.) (1971-1981) Анықтамасы шығармашылық қызметке және креативтіліктің дамуына ықпал етеді Қолданыстағы баламалары ақыл сыншылдығы, зерде сыншылдығы Орысша критичность ума Ағылшынша criticality of mind Түрікше kritiklik zihin (критиклик зихин) Қытайша 批判性思维 (pīpàn xìng sīwéi) Термин ақыл-естiң дұрыс еместігі (заң.) (2016) Анықтамасы өз әрекетінің нақты сипаты мен қоғамдық қауіптілігін сезіне алмайтын немесе оларды жүйке аурулары немесе жүйкенің басқа да аурулық күйлері салдарынан басқара алмайтын жағдайдағы адамның күйі Қолданыстағы баламалары ақыл-естiң дұрыс еместігі, есі дұрыс еместік Орысша Невменяемость Ағылшынша Insanity Түрікше delilik (делилик) Қытайша 疯狂 (fēngkuáng) Термин ақыл-ой тәрбиесі (пед.) (1971-1981) Анықтамасы балалардың ойлау қабілетін дамыту, интеллектуалдық ақыл-ой санасын, дүниеге ғылыми көзқарасын жетілдіру, ой еңбегі мәдениетін қалыптастыруға бағытталған іс- әрекет 76 Қолданыстағы баламалары ақыл-ой тәрбиесі Орысша воспитание умственное Ағылшынша mental education Түрікше zihinsel eğitim (зихинсел еитим) Қытайша 心理教育 (xīnlǐ jiàoyù) Термин ақылы қызметтер(экон.)( 2005) Анықтамасы тапсырыс берушінің жеке қажеттіліктерін қолма-қол ақшаға, сондай-ақ есептесудің басқа формаларын, төлем карталарын қоса пайдалану арқылы қанағаттандыру үшін ұсынуға байланысты қызмет Қолданыстағы баламалары ақылы қызметтер Орысша платные услуги Ағылшынша paid services Түрікше ücretli hizmetler (үжретли хизметлер) Қытайша 有偿服务(yǒucháng fúwù) Термин ақын (әдеб.) (2003) Анықтамасы поэзиялық туындыларды ауызша айтып не жазып шығаратын өнер иесі Қолданыстағы баламалары ақын Орысша акын, поэт Ағылшынша akyn Түрікше şair (шаир) Қытайша 诗人 (shīrén) Термин ақын, шайыр (әдеб.) (1971-1981) Анықтамасы өлең, поэзиялық шығармалардың авторы. Қолданыстағы баламалары ақын, шайыр Орысша поэт Ағылшынша poet Түрікше şair (шайыр) Қытайша 诗人 (shīrén) Термин ақындық еркіндік (әдеб.) (1971-1981) Анықтамасы ақынның үлкен шеберлік мақсатында жалпыға бірдей қабылданған әдеби тіл нормаларын және сюжетті қалыптастырудың канондық формаларын «бұзу» құқығы Қолданыстағы баламалары ақындық еркіндік, поэзиялық еркіндік Орысша вольность поэтическая Ағылшынша liberty Түрікше şairin özgürlüğü (шаирин өзгурлуу) 77 Қытайша 放肆 fàngsì, 放纵 (fàngzòng) Термин ақындық өлең (әдеб.) (2003) Анықтамасы өлең сөздегі дыбыс құрылымының жалпы реттілігі. Қолданыстағы баламалары ақындық өлең Орысша поэтический стих Ағылшынша poetic verse Түрікше şiirsel bir ayet (шиирсел бир аиет) Қытайша 诗意诗 (shīyì shī) Термин ақыр заман (филос.) (2005) Анықтамасы барлық адамдар, өркениет, барлық адамзат, Жер немесе тіпті Ғаламның тұтас тіршілігі тоқтауының шынайы немесе болжалды қаупін білдіретін фразеологизм Қолданыстағы баламалары ақыр заман, ақырзаман Орысша конец света Ағылшынша end of the world Түрікше kıyamet (кыйамет) Қытайша 世界末日 (shìjiè mòrì) Термин алағандық (заң.) (2000) Анықтамасы басқа біреудің меншігін, өзге еңбектің ақшасын немесе жемісін тартып алу, қорқытып алу Қолданыстағы баламалары алағандық Орысша лихоимство Ағылшынша extortion Түрікше açgözlülük (ашгөзлүлүк) Қытайша 贪婪 集 (tānlán jí) Термин алашақ қалдық (экон.) (2006) Анықтамасы клиенттің ақшалай қаражатының банк шотының дебеті бойынша өтетін қалдығы Қолданыстағы баламалары дебеттік сальдо, дебеттік айырма, алашақ қалдық Орысша дебетовое сальдо Ағылшынша debit balance Түрікше borç bakiyesi (борч бакийеси) Қытайша 借方差 额, 借方余额 (jièfāng chā'é, jièfāng yú'é) Термин алаяқтық (заң) (1971-1981) Анықтамасы жеке пайда табу мақсатында қауіпті, күмәнді және беймәлім бизнеспен айналысу, махинация, авантюра синонимі 78 Қолданыстағы баламалары алаяқтық, алдау, қулық-сұмдық Орысша афера Ағылшынша scam Түрікше sahtekarlık (сахтекярлык) Қытайша 骗局 (piànjú) Термин алаяқтық (заң) (2006) Анықтамасы экономикалық қызметте меншікке қарсы бағытталған қылмыс Қолданыстағы баламалары алаяқтық, алдампаздық, алдаушылық, арамзалық, бұзықтық, залымдық Орысша мошенничество Ағылшынша fraud Түрікше dolandırıcılık (доландырыжылык) Қытайша 诈骗 (zhàpiàn), 骗局 (piànjú) Термин алғашқы документ (ісқағаз.) (2006) Анықтамасы шаруашылық тіршіліктің орындалғаны туралы жазбаша куәлік Қолданыстағы баламалары алғашқы документ Орысша первичный документ Ағылшынша primary document Түрікше Birincil belge (биринжил белге) Қытайша 主要文件(zhǔyào wénjiàn) Термин алғашқы қауым (тар.) (2005) Анықтамасы аадамзат баласы өмір сүрген кезең Қолданыстағы баламалары алғашқы қауым Орысша первобытная община Ағылшынша primitive community Түрікше birincil kaynak (биринджик кайнак) Қытайша 原始社区(yuánshǐ shèqū) Термин алгоритм (ісқағаз.) (2016) Анықтамасы бастапқы берілген мәліметтермен бір мәнде анықталатын нәтиже алу үшін қай амалды қандай ретпен орындау қажеттігін белгілейтін есептерді шешу тәсілдерінің дәл сипаттамасы Қолданыстағы баламалары алгоритм, бағдаржол Орысша алгоритм Ағылшынша algorithm Түрікше algoritma (алгоритма) Қытайша 算法 (suànfǎ) 79 Термин алғы сөз (әдеб.) (1971-1981) Анықтамасы әдеби немесе ғылыми шығармалардың негізгі мәтініне бастау болатын бөлігі Қолданыстағы баламалары алғысөз, алғы сөз, сөз басы, кіріспе, кіріспе сөз Орысша предисловие Ағылшынша foreword Түрікше önsöz (онсөз) Қытайша 前言部分 (qiányán bùfèn) Термин алғы төлем есептемесі (экон.) (2006) Анықтамасы қызметкердің белгілі бір қызметтік тапсырманы орындау үшін авансты пайдалану туралы ақталу құжаттарының қосымшасы бар есебі Қолданыстағы баламалары алғы төлем есебі, алдын ала төлем есебі, аванс есебі Орысша авансовый отчет Ағылшынша advance report Түрікше avans ifadesi (аванс ифадеси) Қытайша 预先报告 (yùxiān bàogào) Термин алғы төлемді кредит (экон.) (2006) Анықтамасы екі немесе одан да көп банктердің бір борышкерге беретін несиесі Қолданыстағы баламалары алғы төлемді кредит, авансталған кредит, алдын ала төлемді кредит Орысша авансированный кредит Ағылшынша advanced loan Түрікше gelişmiş kredi (гелишмиш креди) Қытайша 提前 贷款 (tíqián dàikuǎn) Термин алғышарт (ісқағаз.) (1971-1981) Анықтамасы алдын ала шарт, бастапқы пункт Қолданыстағы баламалары алғышарт Орысша предпосылка книжное Ағылшынша premise Түрікше Ananedeni (ананедени) Қытайша 前提 (qiántí) Термин алдамшы (филос.) (2016) Анықтамасы адамдардың ойлау қиялында бар елес Қолданыстағы баламалары жалған, алдамшы, шүбәланғыш, күмәншіл Орысша мнимый 80 Ағылшынша imaginary Түрікше hayali (хайали) Қытайша 假想的虚的 (jiǎxiǎng de xū de) Термин алдын ала анықтау органдары (заң) (2016) Анықтамасы алдын ала анықтауды және басқа да процестік құзыретті жүзеге асыруға уәкілетті мемлекеттік органдар Қолданыстағы баламалары алдын ала анықтау органдары Орысша органы дознания Ағылшынша inquiry bodies Түрікше ön soruşturma organları (өн соруштурма органлары) Қытайша 初步调查机构(chūbù diàochá jīgòu) Термин алдын ала тергеу (заң) (2016) Анықтамасы қылмыстық процестің кезеңдік сатысы Қолданыстағы баламалары алдын ала тергеу Орысша предварительное следствие Ағылшынша preliminary investigation Түрікше ön araştırma (өн араштырма) Қытайша 预审 (yùshěn) Термин алдын алу дипломатиясы (саяс.) (2013) Анықтамасы тараптар арасындағы келіспеушіліктерді болдырмауға, жанжалдар бар келіспеушіліктердің дамуына кедергі келтіруге, сондай-ақ бұрыннан бар жанжалдардың таралуын шектеуге бағытталған дипломатиялық әрекеттер Қолданыстағы баламалары алдын алу дипломатиясы Орысша превентивная дипломатия Ағылшынша preventive diplomacy Түрікше önleyici diplomasi (өнлейиджи дипломаси) Қытайша 预防性外交 (yùfáng xìng wàijiāo) Термин алдын алу шаралары (ісқағаз.) (2006) Анықтамасы сақтандырушының сақтандыру жағдайының туындауын болдырмау мақсатында өткізетін іс-шаралары Қолданыстағы баламалары алдын алу шаралары Орысша превентивные мероприятия Ағылшынша preventive measures Түрікше önleyici tedbirler (өнлеижи тедбирлер) Қытайша 预防措施 (yùfáng cuòshī) Термин алдыңғы топ (*)(2013) 81 Анықтамасы неғұрлым алғы топ; алдыда жүретін топ Қолданыстағы баламалары алдыңғы топ Орысша передовая группа Ағылшынша advanced group Түрікше öncü değerlendirme ekibi (өнджү деерлендирме екиби) Қытайша 先进集团(xiānjìn jítuán) Термин александрия өлеңі (әдеб.) (2003) Анықтамасы француздық он екі буынды өлең, алтыншы және он екінші буында міндетті түрде екпін Қолданыстағы баламалары александрия өлеңі Орысша александрийский стих Ағылшынша alexandrine verse Түрікше iskenderiyeli ayet (искендериели аиет) Қытайша 亚历山大诗歌 (yàlìshāndà shīgē) Термин алиби (заң) (2016) Анықтамасы қылмыс жасады деп айып тағылған адамның қылмыс жасалған жерде болмай, басқа жерде болып, қылмысқа қатысы жоқтығының дәлелі Қолданыстағы баламалары алиби Орысша алиби Ағылшынша alibi Түрікше mazeret (мазерет) Қытайша 不在现场; 不在现场的证实 (bùzài xiànchǎng; xiànchǎng de zhèngshí) Термин алимент (экон.) (2017) Анықтамасы бір адамның заң бойынша екінші адамды асырауына жұмсайтын қаржысы Қолданыстағы баламалары алимент Орысша алимент Ағылшынша alimony Түрікше çocuk desteği (чоджук дестеи) Қытайша 子女抚养费 (zǐnǚ fǔyǎng fèi) Термин алимент өндіру (заң) (2013) Анықтамасы туыс адам өздігінен және өз еркімен ақша бөлмеген жағдайда жеке адамның өзінің мүліктік құқықтарын заңнамалық деңгейде іске асыру мүмкіндігі Қолданыстағы баламалары алимент өндіру Орысша взыскание алиментов Ағылшынша recovery of alimony 82 Түрікше nafakaya haciz (нафакайа хаджиз) Қытайша 追索赡养费 (zhuī suǒ shànyǎng fèi) Термин алкей өлеңі (әдеб.) (1971-1981) Анықтамасы ежелгі грек ақыны алкейдің (б.з.д. VII-VI ғғ.) құрметіне қойылған, антикалық метрикаға тән өлең Қолданыстағы баламалары алкей өлеңі Орысша алкеев стих Ағылшынша alkeyev verse Түрікше alcaic dörtlük (алкаик дөртлүк) Қытайша 阿勒凯诗 (ā lēi kǎi shī) Термин алкей шумағы (әдеб.) (1971-1981) Анықтамасы антикалық метрикадағы өлеңге тән шумақ Қолданыстағы баламалары алкей шумағы Орысша алкеева строфа Ағылшынша alcaic Түрікше alcaic uyağı (алкаик уяы) Қытайша 阿勒凯诗节 (ā lēi kǎi shī jié) Термин алкман өлеңі (әдеб.) (1971-1981) Анықтамасы антикалық он бір буынды өлең Қолданыстағы баламалары алкман өлеңі Орысша алкманов стих Ағылшынша alkmanov verse Түрікше alkmanov ayeti (алкманов аиети) Қытайша 阿勒克曼诗(ā lè kè màn shī) Термин алкман шумағы (әдеб.) (1971-1981) Анықтамасы антикалық метрикадағы екі жолдан тұратын шумақ Қолданыстағы баламалары алкман шумағы Орысша алкманова строфа Ағылшынша alkmanov stanza Түрікше alkmanov beyiti (алкманов бейити) Қытайша 阿勒克曼诗节(ā lè kè màn shī jié) Термин алқаби (заң) (2016) Анықтамасы соттың қылмыстық iстi заңда белгiленген тәртiппен қарауына қатысуға шақырылған және ант қабылдаған Қазақстан Республикасының азаматы, кәсіпқой емес судья Қолданыстағы баламалары алқаби, қосшыби 83 Орысша присяжный заседатель Ағылшынша juror Түрікше jüri üyesi (жүри үйеси) Қытайша 陪审员 (péishěn yuán) Термин алқалы органдар (ісқағаз.) (2016) Анықтамасы негiзгi шешiмдер барлық ескертулердi ескере отырып, алдын ала талқылаудан кейiн оның мүшелерiнiң басым бөлiгi дауыс беру қағидаты негiзiнде қабылданатын органдар Қолданыстағы баламалары алқалы органдар, коллегиялық органдар Орысша коллегиальные органы Ағылшынша collegiate bodies Түрікше ortaklar (ортаклар) Қытайша 合议机构 (héyì jīgòu) Термин алқалылық (ісқағаз.) (2016) Анықтамасы атқарушы органның басқару қағидаты Қолданыстағы баламалары алқалылық, коллегиялық Орысша коллегиальность Ағылшынша collegiality Түрікше ortaklaşma (ортаклашма) Қытайша 合议 (héyì) Термин аллегория, тұспалдау (әдеб.) (1971-1981) Анықтамасы ұғымдарды нақты көркем образ немесе диалог арқылы көркемдеп көрсету Қолданыстағы баламалары аллегория, тұспалдау Орысша аллегория Ағылшынша allegory Түрікше alegori (алегори) Қытайша 寓意 (yùyì), 譬喻 (pìyù) Термин аллитерация (әдеб.) (1971-1981) Анықтамасы дауыссыз дыбыстардың қайталануы арқылы әдеби тілді ажарлап, сөздің реңін келтіре түсетін көркемдік тәсіл Қолданыстағы баламалары аллитерация Орысша аллитерация Ағылшынша alliteration Түрікше aliterasyon (аллитерацион) Қытайша 叮当(dīngdāng) Термин аллод (заң) (2016) 84 Анықтамасы ортағасырлық заңдарға сәйкес, толық иелікке бөліп берілген феодальдық жер иелігі Қолданыстағы баламалары аллод Орысша аллод Ағылшынша allodium Түрікше allodium (аллодиум) Қытайша 自主地 (zìzhǔ dì) Термин алмасу (ісқағаз.) (2016) Анықтамасы нысанды бірнәрсемен бірге қабылдау актісі немесе кейбір нысандарды бір орыннан екінші орынға, басқа нысанды екінші орыннан бірінші орынға беру Қолданыстағы баламалары алмасу, ауысу, ауыстыру Орысша обмен Ағылшынша exchange Түрікше vardiya (вардиа) Қытайша 交换, 互换, 交流 (jiāohuàn ,hùhuàn, jiāoliú) Термин алогизм, қисынсыздық (филос.) (1971-1981) Анықтамасы логикадан тыс, логикалық ойлау шеңберіне сәйкес келмейтін, логикаға қайшы келетін пайымдау Қолданыстағы баламалары алогизм, қисынсыздық Орысша алогизм Ағылшынша alogism Түрікше mantıksızlık (мантыксызлык) Қытайша 不合逻辑 (bùhé luójí) Термин алпауыт (ісқағаз.) (2000) Анықтамасы монополиялық кірісті алуға мүмкіндік беретін өнімнің бағасы мен көлемін бақылайтын фирма Қолданыстағы баламалары алпауыт, монополист Орысша монополист Ағылшынша monopolist Түрікше tekelci (текелжи) Қытайша 独占者 (dúzhàn zhě) Термин алтарь (филос.) (1971-1981) Анықтамасы құрбандық шалынатын орын Қолданыстағы баламалары алтарь, мехраб Орысша алтарь Ағылшынша altar Түрікше sunak (сунак), mehrap (мехрап) Қытайша 祭台，神坛, (jì tái, shén tán) 85 Термин алтыаяқ (әдеб.) (1971-1981) Анықтамасы алты өлеңнен тұратын шығарма Қолданыстағы баламалары алтыаяқ Орысша шестистишие Ағылшынша sestina Түрікше altlayak (алтыаиак) Қытайша 六难 (liù nán) Термин алтыбуынды өлең (әдеб. ) (2003) Анықтамасы әр тармағы үш буынды екі бунақтан құралатын өлең өлшемі Қолданыстағы баламалары алтыбуынды өлең Орысша шестислоговый стих Ағылшынша six-syllable verse Түрікше altı hece ayet (алты хеже аиет) Қытайша 六个音 节诗 (liù gè yīnjié shī) Термин алтын бара-барлығы (экон.) (2006) Анықтамасы елдегі ақша бірлігіндегі таза алтынның мөлшері Қолданыстағы баламалары алтын бара-барлығы, алтын паритеті, алтын тепе-теңдігі Орысша золотой паритет Ағылшынша golden parity Түрікше altın paritesi (алтын паритеси) Қытайша 黄金平价 (huángjīn píngjià) Термин алтын бірлестігі (экон.) (2006) Анықтамасы АҚШ және жеті батыс еуропа елдері алтынның нарықтық бағасын оның ресми бағасы деңгейіне тұрақтандыру мақсатында Лондан алтын биржасында бірлескен операцияларды жүргізу үшін құрған арнайы халықаралық ұйым Қолданыстағы баламалары алтын бірлестігі, алтын пулі Орысша золотой пул Ағылшынша golden pool Түрікше altın havuzu (алтын хавузу) Қытайша 金色的泳池 (jīnsè de yǒngchí) Термин алтын валюталық сақтық қорлары (экон.) (2006) Анықтамасы ақшалай-несиелік реттеудің мемлекеттік органдар бақылауындағы жоғары өтімді активтері Қолданыстағы баламалары алтын валюталық сақтық қорлары, алтын-валюта резервтері Орысша золотовалютные резервы 86 Ағылшынша gold reserves Түрікше döviz rezervleri (дөвиз резервлери) Қытайша 黄金 储备 (huángjīn chúbèi) Термин алтын ескертпе (ісқағаз.) (2006) Анықтамасы халықаралық несие, төлем және сауда келісімдері мен шарттарына енгізілетін қорғану ескертпелерінің бір түрі Қолданыстағы баламалары алтын ескертпе, алтын ескерту Орысша золотая оговорка Ағылшынша golden clause Түрікше altın şartı (алтын шарты) Қытайша 黄金条款 (huángjīn tiáokuǎn) Термин алтын қорын жасау(экон.)(2006) Анықтамасы жеке адамдардың, мемлекеттіңалтын қор түрінде жинаған қазынасы, материалдық байлығы, жиналған қаражаты Қолданыстағы баламалары жүктеу/скачать 3,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|