Абдуллаев Наурыз Атымтаевич педагогикалық артистизм негізінде мұҒалімнің ҚҰзыреттілігін қалыптастыру 7М01110- педагогика және психология білім бағдарламасы
жүктеу/скачать 1,89 Mb. Pdf көрінісі
|
Аблуллаев Наурыз
| Психодрама
бұл жеке тәжірибені қайта өңдеуін арнайы құрылған шарттар бойынша рөлдердің сахнада ойналуы арқылы қолданатын әдіс. Әрекет мәселенің нақтылануына және анықталуына, катарсис әрекеті кезіндегі жетістіктерге, инсайтқа, ескі орнатулардың қайта орындалуына және когнитивті паттерндерге, сәйкес әрекеттердің өзгеруіне себепші болады. Психодрамада: - Жаңа рөлдер зерттеледі; - Альтернативті аффективті және әрекетті стильдер зерттеледі; - Іздеу және мәселелердің конструтивтілеу модельдерін шешу апробациясы орындалады; Морено өмірдің өзі әрекеттерден және өзара әрекеттесуден болады деп санады. Сондықтан оның әдісіне оларға бағыты артықшылығы болады. Әрекет, психодрама құрылған физикалық қозғалыс, сондай вербальды емес әрекеттер сигналы ретінде қажетті деректі қолдану өзіңді және басқаларды тану мүмкіндігін жоғарылатады. Ойнау процесінде әдепкі вербальды қорғаныс реакцияларына әсері төмендейді, сондықтан психодрама адамдармен өздерінің күйзелістері мен әрекетсіздіктеріне интелектуализацияға бейімді жұмыста өте әсерлі болады. Морено психодрама адам әртүрлі өмірге қатысты немесе қатысты емес рөлдерде өзін белсенді көрсете алатындай қажетті шарттарды құрады деп санады. «Спонтандылық» және «шығармашылық» арнайы түсініктер Якоб Мореномен жасалған әрекет теориясы мен тұлғаның ядросын құрастырады. Екі түсінік те Морено Спонтанды театрмен жұмыста және балалар ойынын зерттеу процесі кезінде алынған тәжірибеге негізделген. Морено психодрамадағы спонтанды әрекетті әлеуметтік рөлдердің өсіп жатқан ригидтілігіне емдеуші ретінде қарастырды. Психодраманың тобында мүшелері өздерінің рөлдік репертуарларын кеңейтуге және ойлап көрмеген мүмкіндіктері туралы өзіндік зерттемелеріне бағыт беруге үйренеді. Драманы дамыту аясында топ мүшелері өздерінің арнайы жеке мәселелерінің шешімдерін табуға мүмкіндік алады. Морено психодрама адамға қорқыныштан арылатын және шығармышылық бостандығын алатын жаңа, дамудың жоғары деңгейіне өтуге көмектесе алады деп санады. Мореноның кейбір сөздері адамзаттың келесі эволюциясының әрекеті оның шығармашылыққа басқаларына қарағанда бейімдеу өкілдерінің өмір сүруіне бағытталғанына сенетіндей әсер қалдырады. Морено енгізген теле түсінігі клиент пен психотерапевттің арасындағы екі жақты эмоциямен алмасуды білдіреді. Теле тек психодраматикалық ситуацияларда тундайтын оң және теріс эмоциялардан тұрады. Морено бұны « индивидтердің бір бірін цементпен сезінуі, яғни топты нығайту» және басқа контексте «индивидтердің арасындағы эмоциялардың бір жаққа немесе басқа жаққа ауысып отыруы» деп атады. Топтың мүшелері рөлдерімен ауысқанда немесе өмірге басқа көзбен қарауға тырысқанда, олардың арасында телеқатынас пайда болады. Психодрама топта кейбір қатысушылар өздерінің басқаларды қабылдау туралы талқылайтын лабораториялық шарттарды құрады. 47 3 Сурет -Педагогикалық шеберліктің құрылымдық компоненттері «Педагогика әрі ғылым, әрі өнер»,-деген ой аудиторияда жиі айтылады. Олай айтылудың себебі де бар. Педагогика теориялық жағынан алғанда ғылым, ал тәжірибелік жағына келгенде–ол өнер. Өнердің талант және шеберліктен туындайтыны баршаға белгілі. Педагогикалық өнер мен театралдық өнердің ұқсас жақтары көп. Сондықтан мұғалімге актерлік қызметтің заңдылықтарын, ұстанымдарын білу маңызды. Ол ұстанымдар: барлық жағдайда өмір шындылық-ешқандай өтірік айтпау, тәртіпті бұзатындай әрекеттер жасамау. Іс-әрекеттегі белсенділік, жоғары міндетке жетуде жалпы, кезеңдер, жағдайлар бойынша міндеттерді іске асыру. Көмекші ұстаным: алдын-ала тапсырма беру, ол арқылы үміттенген арманды іске асыру. Өнер туындыларын толық, терең қабылдау үшін, белгілі- бір даярлық, арнайы білім керек. Әсіресе, педагогтың шығармашылық қабілетін дамыту үшін актерлік өнерден үйренудің маңызы зор. Шетел тілінің сөздігінде «артистизм» деген ұғым–көркемдік дарындылық немесе бір істі жоғары деңгейде шебер орындау деген мағынаны білдіреді. Драма кезінде келесі маңызды аспектілерді көрсетуге болады 1) Протагонист әртүрлі эмоционалды жағдайлар мен әрекеттің типтік моделінің бүкіл құрамын көрсетеді. 2) Психодраматикалық әрекеттің мазмұны оның өмірінде бастан кешірмеген аспектісі айналады. 3) Арнайы техникалардың кезінде қайта құрылады және сезінбеген орнатулар мен сезімдер ашылады. жүктеу/скачать 1,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|