Ахметова К., Асанов Қ. А 94 Махаббат

Құлың боп кетсем деген құлыныңмын.

Жұпары бұрқырайды бұрымымның

Екі мың жасқа келген бабам менің

Шыңы сен - елдік асыл ұғымымның
Құлагер шығатын-ды ерек құлын.

Бөлектеу болып еді бөбек күнім.

Жасыңды жамағаттың тойлағаны –

Басымды июіме себеп бүгін.

Көзімді сусындаттың мейіріммен.

Сен қанша ғасырларға барсаң дағы,

Барасың осы ғажап пейіліңмен.

7

Әуелгі керген түсім, көрген еңім,

Алғашқы жүрегімнен жыр ұшқан жер,

Күтіңдер, кешіксем де мен келемін.
Ақының сағынады... күтеді олар.

Қабағын қарлығашқа шыта ма олар?

Сендердің кездерінде - бала қалпым,

Баяғы бәтес кейлек, шыт орамал.

Әуелгі қуанғаным, именгенім,

Әлемді шарлап қайтып, саған ұшып,

Бір өмір - сағынғанда бір көргенім.

8

Ел жаққа барып қайттым сәуірде мен.

Кеменің кемерінен күлкісі аспай,

Аспанға жаутандайды қауым неге?
Бақ пен сор елдің екі қанатындай.

Көз жасы тілсіз құмға таматындай.

Тағаты таусылмаған сабыры үшін

Осы елдің отын Алла жағатындай.

Шыдамды ел, жігеріңді шыңда да, күт.

Күн жақта - сенің соңғы ұлы үмітің

Құйылар Құдай берсе, құмға да құт.

Құп еді - ойланса әке, ескерсе - ана.

Жат ықпал қара сел боп қаптағанда

Халқыма ең керегі Ес пен Сана.

Сана - сеп бір Алланы ұлықтауға.

Баласы ек біз Адамның азат туған,

Айналды құлындарды құрықтауға.

Бас қамын білетіндер "миға" құмар.

Сүйіңдер туған елді. тұлғалылар,

Отанын сүйгендердің иманы бар!

10

Жан Тараз, жақұт таққан тәжім менің!

Жанары кең даланың жабылмаған,

Жарқырай түсіпсің-ау қазір керім!
Көркемім, шырағы бар маңдайында,

Жарыған жасыл гүлзар, тал-қайыңға.

Қандай боп, не күн кешер екенсің сен

Жаһандық ғаламдасу жағдайында?!

Ырзасың перзенттік сәл сыйға да тым.

АЛДЫМЕН АЛЛА, сосын халқым үшін

Таңдағы мінәжатым, ғибадатым.

Жұлдызым Жібек жолы бойындағы,

Өреңді өркениет мойындады.

Боз бие шалып, күтіп тұрған той бұл –

Борт үзіп, бостандыққа бой ұрғалы.
Сәулеттің шаһардағы мәні күшті.

Баһарға бар табиғат бағынышты.

Бәдіздің бәйшешегі мың жылдан соң

Көзімнің бір тамшысын қанып ішті.

Сол кезде - көзім болсаң - сен сенбеген –

Бабамның алған дінін балам ұстап,

Бал тілде сөйлер халкым мен сөйлеген!..

Ақ қала. Алтын қала. Абат қала.

Кім ашар тарихыңды қабат-қабат?

Халыққа тиген үлес әділ емес,

Тарихтан тиген соққы сабақ та - ағат.
Түсірмес асылынды шаңдақ құмға,

Туса да акылды кыз, ардақты ұлдар,

Торғыным, тозып кете жаздап едің..

Ұлы елге ұлы Азаттық келді уақытында!

Еменнің шырыны аққан шыбық кезі.

Торсықтай шекемізде той үстінде

Жанып тұр Күн көзіндей үміт көзі!

Гүл жарған кезі қыр мінез қыздың қиялы.

Кісі танитын ғұламалардың сондағы,

Сөздері қандай, өздері қандай зиялы.

Біз үшін сонда күй кешті ме екен күнде алаң

Ұлы Мұхаңа үлгермей қалған ұрпақ - біз,

Мұхаң таныған Зейнолла ағаларды тыңдаған.

Ұста мен ұстаз түбірі бірге текті ұғым.

Қасиетті ұя - қарлығаштарымен әлемге

Таныта білген қазақтың биік шоқтығын.

Кемелдігіне табыла бермес тендесі.

Керегесі алтын қара шаңырағы халықтың-

Кеудесіндегі парасаты мен зердесі.

Халық қой қазақ деген аз-ақ қана!

Мәңгілік Ай астында,

Жер үстінде

Қазақтың жанапыры қазақ қана!
Қамалдай беріктікті күш санайды!

Қасынан опасыздар шықса - қайғы.

Қазақтың бар болмысы бөлек, дара,

Тағдыры ешкімге де ұқсамайды!

Таңырсын, тағлымына еліктесең

Қазақтың атын қорға, қазақ бала,

Ешқашан өз Еліңді кемітпе сен!

Әмірлі әр мезгілден сұрақ қалған..

Қазақты бір-біріне қарсы қою

Сұқ көзді сұғанақка мұрат болған.

Бөлшектеп дәндегеннің дәстүрі ұтқыр.

Алты алаш! Алтын тулы елдігіңнен

Айрылып қалмас үшін бас біріктір!

Бұл елді ұлы ел деген ұғым туғыз.

Ғаламда кім көтермек,

Жан даланың

Жабылып көтермесек рухын біз?!
Біріміз бірімізден құқай көріп –

Дұшпанға жем болармыз ұпай беріп,

Өзіміз-өзімізді сыйламасақ,

Сыйлай ма ағылшын мен қытай келіп?!

Той емес, ең керегі - ой мен есеп.

Қазақтың бай тілінде кім сөйлесін,

Шырынын тамызып біз сөйлемесек?

Басталды құрмет пенен құнт бүгінде.

Ілесер ынталанып дүйім халық,

Сөйлесе ұлыктары ұлт тілінде.

Біз емес қояр болсақ, шындыққа ден.

Құлдыққа көнбейтұғын әр казақты

Таныған, мойындаған бұл мықты әлем!

Ыза сөз жауар бұлттай түйдектесін.

Бауырым,

Бабалардың басқан жерін

Тәңірім енді жатқа билетпесін!
Қызықпа лауазымға, алдамиыға

Мансаптың ақыртүбі жалған, сірә!

Жаман ба осы бейбіт заманымыз,

Шаруақор ауылдағы шалдан сұра!

Ұлтыңның тарихын сүй, сұрастыр да!

Өскенбіз

Табиғатпен біте қайнап

Ақ жайлау, ақ боз үйде, Күн астында!
Тұлпардың тұлпарлығын бәйге анықтар.

Туғызған таланттар мен ойлы алыптар,

Тегі - асыл, есігі - апық, асы - тегін

Қазақтай жомарт, батыр қай халық бар?!

Мінсізбіз дей алмаймыз, мініміз көп,

Мұңсызбыз дей алмаймыз, мұнымыз көп.

Шығайық басымызға бұлт жуытпай

Біріміз біріміздің Күніміз боп!

Бабадан қалған нақыл, өсиет- күш!

Бола ма бөлінуден қасіреттыс.

Тас түйін бірікпесе Ерлерге серт!
ҚАЗАҚТЫҢ ТҰТАСТЫҒЫ - ҚАСИЕТТІ ІС!
Қазақтың болмысында құт, қуат мол.

Қалдырған мұра қылып мықты ұятты ол!

Бабаңның даласының иесі ғой —

Балаңның санасына ықтият бол!

Қандастар қайтсын Елге егеменді.

Ғасырдың қақ төріне қасқайып иық,

Алланың рахымына кенел енді!

Кезінде уәдемен қол алысқан.

Өкініш өзегінде кетпесін деп

қазағын шақырып тұр Қазақстан!

Ойнап жүр бүлдіршіндер гүлді алаңда.

Өзінің астанасын өзі салған

Ел неткен бақытты еді бұл ғаламда!

Бағалар жақсыларым тұлғалы, игі.

Мақтан ет Астананы, Ақорданы –

Көк туы көкке бойлап тұрған Үйді!

Топталса, кұйқылжиды кұстың үні.

ҚАЗАҚТЫҢ ТҰТАСТЫҒЫ - ҚАСИЕТТІ ІС!

Береке - Ар, Сана, Рух күштілігі!

Алатаудың үстінен бұлт өрілте,

Алматының үстінен нұр төгілте,

Алакөбең туады таң шапағы,

Ағарады табиғат бірте-бірте.
Құстар әні - көңіліме көркем азық.

Сұлулықты сімірдім сәл тоңазып.

Аула - жым-жырт,

Алатау - паң тәкаппар,

Ұйықтап жатыр көшелер арқа жазып.
Алатаудың арасы - аршалы қүз

Баурайында - жүгірген бал шағымыз.

Таң сәріміз кеше еді,

Күн дәптерге

Ғұмырнама жазамыз қанша әлі біз?

Алдағыныз беймағұлым, дәл бүгінгі

Алланың рахымын карсы алыныз!
РУХТЫҢ БОСТАНДЫҒЫ
Қарасам мынау өңірге, өртейді мені отты мұң

Қамысты көлдер азайған, Қасқалдақ құстар жоқ

бүгін.

Ақиықтарды көрмеген теңеуі жұтаң біз пақыр

Сарыөзек жақтан күдік кеп, күңірегенде орманым,

Бозторғайларым сескеніп, шырылдап салған соңғы

әнін.

Ұлы жырларды туғызған ұлы жыраулар болғанын...

Толғағы жеткен мезгілде тозаң қып бұзып тоғанды,

Толағай желге ілесіп, толайым жылдар түбінен

Аспаннан келген медеттей асқақ рухым оралды!

Бағынып өту басқаға - табиғатымызға аса жат.

Бостандығын рухтың жұпардай бойға таратқан,

Еңсесін тіктеп, серпілді, ержүрек халқым басы азат!

Бесікте жатқан нәресте бостандық сұрап бұлқынды.

Бұлттардың қалың қабаты парша да парша жыртылып,

Оң жағымыздан Ай туды, сол жағымыздан Күн туды!

Жанарыма аңсау отын түсірсен,

Ақ бұлттармен араласып, ақ құстай

Саған қарай сағынышпен ұшушы ем.

Белдер менен белестерден әрі асам.

Куаныштан жас толатын көзіме

Қыр басынан қиыла бір қарасам!

Жел боп жетіп, болар ма едім жараңа ем.

Қасіретіңнен қара көзге жас толды,

Қыр басынан қайта оралып қарап ем.

Таза судың табылмайды өзі емге...

Аяғына құт ілескен оғландар

Туар ма екен мына нәрсіз кезенде?

Солар болар бұл қонысқа мықты ие.

Ешкімнің де меншігіне көнбейтін,

УА, ҚАЙДАСЫҢ, ҚАСИЕТТІ ҚҰТ, КИЕ?!

Ұмыта алмаймын.Ұмыта алмаймын.

Ұлы әуез бе Әуеден жіберілген

Нешік халім?

Жүргем жоқ па жұмақтың кешіп бағын?!

Жат өлкеде жалма-жан есіме алдым

Мейманхана жанында мешіт барын.
Сыры-терең Сырты-саз. Сұсы мықты.

Құдіретін Құранның ішім ұқты.

Мешіттерге кірмеген мен жазғанға

Бола кетті мезетте түсінікті.

Қасиетті ай еді рамазан.

Құдай деген жердегі пенделерге

Құран жолы ғұмырлық ғұлама заң

Рухымда, тәнімде таң лаулады

Шам қаласы шам жаққан жүрегімде

Аллаға деген сенім, мәңгі орнады!

Лә-иллаһа-ил-Аллаһ

Сүрия. 30-сәуір. 1990 ж

МІНӘЖАТ
Тауларды көрдім, тармақ та тармақ, тас тұғыр.

Аспанды көрдім, аржағы - ғарыш, асты - нұр.
Алқапты көрдім алтынға малған абат таң

Тоғайды көрдім толағай жұпар таратқан. –

Көк бұлтгы көрдім көкті бүркеген түнеріп.

Аймақты көрдім көгілдір, балдыр-бақалы

Сайғақты көрдім саналыларға қапалы

Зымыранды көрдім зымырап өткен тұсымнан.

Заманды көрдім зауалымен алған зәремді.

Түршігер бойың түгесіп айтсам түгел мен.

Толқындар тулап, жер сілкінгені - үрейлі.

Аяй гөр, Алла, аласапыран Жер үстін.

Аман-сау болсын далам да, дарқан халкым да!

Жан түбінде жарығы бар тұлғамын.

Зерде көзін саларсындар зер сөзге,

Шешу үшін жүрегімнің жұмбағын.

Болжарсыңдар бағытымды діттеген.

Арманымды алтынменен аптағам,

Күмәнімді күміспенен күптегем

.

Соқтықпалы сокпағым бар бұралақ

Ізгілердің назарына ілігер

Рухыммен өріп иыққан мұнарам!
НЫСАП
Минут сайын сезінем бақыт дәмін,

Қуанышқа толады уақыттарым

Айналамның бәрінен шуак көрем,

Арайланып тұрғанда атып таным.

Сәбидеймін, көңілім әппақ әлі!

Көзім - шырақ, санам - сау, ғалам ғажап,

Бұдан артық бола ма бақ бағалы?

Азаттықтың жетпейді құнына зат.

Қанағатта ғаламат қуаныш бар,

Нысапсыздық Алланың құлына - жат!

Жұмсақ диван, арқалығы өрнекті

Ұнаса да,

болған емес күшті арман,

арманымыз одан ғөрі көрнекті!

екеумізді басқа кәусар шөлдетті.

Тақтан биік орындықтар сонша көп

Үйде тұрса, рахат қой бұл бәрі,

Бірақ соны тілемеппіз болса деп,

Бармақтай бір БАҚ берсе деп аңсап ек!
Ұстамадық ұлы ұсталар зерлеген

Патшалардың тұтынатын ыдысын.

Жиһаз бұйым көретұғын көрмеден

Тар бөлменің тарылтқан жоқ тынысын,

Қайдан түссін біздейлердің қолына?

Қуған жоқпыз алтын деген сағымды,

Түскен жоқпыз дүниенің жолына,

Тиген жоқпыз қазынаның қорына.
Өліп-өшіп, жанталасып іздеген

Шын емес пе қалағанын табары.

Бардың парқын түсінсек те,

Біз деген

Қаштық содан саналы,

Кезімізде қанағат бар шамалы.

Қызықпадық. (Таң қалдырар бұл сізді)

Ажырата білмеу емес бұл бірақ -

Бағалы мен құнсызды

Көрген жоқпыз байлардан да мұңсызды.
Жан байлығышын байлық деп шірендік,

Кедей болу - мақсат деу де далбаса!

Байлық деген жақсы-ау,

Егер түгелдік

Жақсыларға жақпайтыны болмаса

Өзен өрге ақпайтыны болмаса

Қарапайым отауыңның өзінде –

Бакытты өмір сүре аласың еркін-ақ

Еңсең биік, өмірге іңкәр кезінде

Махаббат пен мейірім болса көзінде!

* *

Қанаты күн көзін жауып барады.

Қаласа, жаңбыр боп жауып та алады.

Өтеді сонан соң Бәрі де өткінші,

Адамда үміт пен қауіп қалады.

Тағдыр - бұлттар жерде тауып та алады.

Кетуге асықпа, жаным!
Жетеді күттірген автобустар да,

Өтеді біртіндеп жат, таныстар да...

Мәңгіге қалмайды бақта құстар да...

Бәрі де келеді, сонан соң кетеді,

Кетеді ілесіп қатты ағыстарға.

Өмір толы ғой қозғалыстар мен аттаныстарға

Кетуге асықпа, жаным!
АБАЙЛАП ЖҮР, АЛАТАУДЫҢ АСҚАҒЫ
Сен өкпелеп кеттің бе екен біреуге –

Кұте алмаған, бола алмаған тіреу де.

Көздеріңде жұлдыз жанды жүрерде,

Жүректегің қалды мұнда, ұлы елде.

Екіұдай боп бара жатсың ол жаққа.

"Тағдыр..." - десен, сенем.

Әттең мен үшін

Аспан асты құлазиды-ау сен жоқта.

Күліп аттан, ұшағыңа күліп кір.

Бар еді ғой бізде мықты рух бір!

Бір-ақ Күн ғой Жердің бетін жылытатын,

Жердің беті түрлі гүлге тұнып тұр.
Күтер сені шапағатты сәт алда.

Күтер сені байтақ, туған Отан да.

Түсіңе енер жерге иілген алма бақ

Төбесімен көк тіреген шаһарда.

Алма гүлдеп, жұғар біздің шашқа ағы.

Шашбауыңды көтеретін нөкер кім?

Абайлап жүр, Алатаудың асқағы!

Ғашықпын сұлулыққа мына мәңгі:

Көктемнің құйып тұрған көк нөсері

Келіктен біз түскенде тына қалды.

Мұнда жоқ қолқамызды қабатын ыс.

Кеңдікті сезінесің ауа арқылы

Жарқырап жаңбырдан соң Жаратылыс.

Қарсы алдың қауымыңмен, еңселі інім,

Сөз бастап, тұлпар мінген, туған елдің

Мен дағы суғарылған семсерімін.

Туған Жер топырағында бусады бой.

Сен маған Жерден үзіп боз гүл бердін,

Бұл - менің жан Даламның жусаны ғой.

Шексіз деп, жерұйық деп тамсаныстық,

Жапырақ жасыл мамық шөбі түгіл

Біз үшін әр тозаңы, әр шаны ыстық,

Бұл Жерде мен Әлеммен амандасқам.

Бұл Жерде ата-бабаң атпен жүріп,

Бұл Жерде нұрын төккен саған да Аспан.

Есімде табиғаттың пәк бір кезі.

Ақ отау, ақ күмбезді байтағыма

Жалғанда түспесе екен жаттың көзі.

Мұң жұтқан мұрагері - біз даланың

Жайқалған қызғалдақты жаншып-басып,

Бір дұшпан жүре ме деп кызғанамын.

Ар-ождан түгел болса, тәртіп - берік.

Қарағым, сүйесің сен кең далаңды

Көзіңнің қарасынан артық көріп.

Келмегей мамыражай маңайға індет.

Ел мен Жер тағдырына ие болу

Ешқашан болған емес оңай міндет.

Әкімнің халыққа адал біліктісі.

Әділет әлеміне қалқан болар

Ұлтжанды тұлғалардың рух күші.

Тал-жыңғыл.., араласам, мақпал іші.

Аллаға шүкір,

шексіз кең Дала мен

Нұр тамған сұлу, тыныш ақ таны үшін!
* *

Мамырда мархабатпен қырға шықтым,

Қырыма, қырмызыма шын ғашықпын.

Көзімді дүниеге ашқанымда

Сезімді сұлулыққа бірге ашыппын.
Өнерден өшпейтұғын із қалмақ бір,

Жақсы өлең жазсам деп ем түзге арнап бір.

Еш ақын баламасын таба алмайтын

Тастапты дастан жазып қызғалдақ - қыр.

Қызарып, шыққанда Күн-ару алдан

Жүруші ем жүрегіме шаттық толып,

Гүл кешіп, шалғын кешіп белуардан.

Бөкен де білдірмейтін бөтендігін.

Қуанбау мүмкін бе еді,

Сезінгенде

Кең далаң өзіңдікі екендігін!
Сыйғызып жүрегіме бәрін бүгін,

Сәл ғана бұрынғыдан сабырлымын.

Бір жылғы тозған жүйкең жазылады

Бір рет кешіп өтсең мамыр гүлін.

желге мен,

Гүлдер алып келуші ең келген сайын

сен деген.

Көздеріңе караушы ем Қарақұмдай

шөлдеген...

Жаңбыр жауып, жаз өтіп, қатты дауыл соқса да,

Сонда жаққан шамдары әлі күнге сөнбеген

Махаббатымыз үшін.
Түн шөліге оранып, жарық алып жұлдыздан,

Отырғанда сезімдер арылатын мұң мұздан,

Көріспесек, жүректі ыстық жаспен жуғызған,

Екеумізге ортақ сол ертегі өмір сәтінен

Ең мейірімді, ең нұрлы ынтық жырлар туғызған

Махаббатымыз үшін.

Содан соңғы бір күндер –

сұрғылт тұман торлаған.

Сол тұманнан кейінгі суықтан да солмаған

Айдары алтын күндей боп, қайта келіп нұрымен,

Толып жаткан опасыз дүниеден қорғаған

Махаббатымыз үшін –
Сүйгендердің болғай деп мәртебесі мәңгі

үстем,

Бала едік. Ол күн қалай кетер естен!

Арманым сен ғана деп тұрсың бүгін,

Жоқсың ба қалауыңнан қателеекен?

Ескер менің шартым бар екенін де.

Жаның - жомарт, мақсатың - ер болса скен

Қазақтың қасиетті мекеніндей.

Айбынды жігіт көңілін құлатпаймын.

Таулардың пандығына қызығам мен,

Ұсақ, жеңіл жандарды ұнатпаймын.

Бұлаңдаған осынау шағым бір сән.

Өзіңнен қалай алыс кете алармын,

Тамаша қасиеттермен табыңдырсаң..

1963.

• •
Аңқау тұйық, аланы аз қыз едім,

Сені көріп бал-бұл жанды жүз-өңім.

Сені көріп бұрымымды реттеп,

Сені көріп жүрісімді түзедім.

Ұмтылуға, тіл қатуға батпадым.

Бір нәрсемді сен әкетіп қалғандай

Алаңдадым, сағат тағат таппадым.

көрмей қалдым басқа сұлу көздерді,

Сені көріп, өлең қуып, сөзге ердім.

Ақылды боп көрінуге тырыстым,

Сені көріп өзгердім.
Үйден ұзап шықпаушы едім жыраққа,

Сені көріп жиі бардым бұлаққа.

Сені көріп жүрегіме жыр толды,

Оны өзіңе айта алмадым бірақ та.

Құйғандай боп көкірегіме Ай нұрды,

Сені көріп гүлін тердім сай-қырдың

Сені көріп қуандым да қайғырдым,

Сені көріп балалықтан айрылдым.
***

Аяулы дос, тілегім бір өзіңнен –

Жүрмегейсің тым жиі кінә тағып.

Адамның асыл сезім мінезі мен

Жып-жылы көзқарасын ұнатамын.
Қарашы табиғатқа, сірә, демде,

Бірін-бірі ұшарда тапты құстар.

Адам ойы билеген бұл әлемде

Неге жиі болады қақтығыстар?!

1966.
***
Өткен іске өкініш жоқ дей тұра,

Өткен дәурен, келер уақыт - екі күш.

Албырт жылдар ала кеткен бейкүнә

Балалық шақ оралмасы - өкініш.

Болса-дағы келер күннен үміткер,

Өткен күнді сағынатын шақтар бар

Келешектің жетегінде жүріп те.

***
Жай ғана тербеледі

Шынардың жапырағы.

Сен жүрген жерге мені

Бір биік шақырады.
Жоқ қуған жолаушымын,

Іздерім жатыр құмда.

Ақ таудың сонау шыңы

Сен болып шақырдың ба?

Ақ сағым еркелеген.

Арман боп сол нұр маған

Оянам ертеменен.

Өз сырым - бар айтарым,

Шешімі ақылдың да.

Сен болып арай таңым,

Сағынтып шакырдың ба?

Емеспін жақын мұңға.

Жолым боп басталмаған

Сен мені шақырдың ба?

1967.

***

Хош иісті ақ гүл болып жайқалам.

Сен қаласаң — өзен болып, шалғынға

Сүю жайлы сыңғырлап сыр айта алам.

Терезеңнен түнде қарап өтемін.

Қырға шықсам, өз бейнеңді ойға алып

Оралармын гүлге толып етегім.

Естегілер жүрегімде жаңғырып,

Кетермін-ау,

Қай жерлерде жүрсем де,

Ұмыта алмай, ұмыта алмай мәңгілік.
ӨКІНІШ ӨЛЕҢІ
Ғашықтардың тіл ұшында не тұрар?

Тіл ұшында сүйгенінің аты бар.

Бір кездегі махаббатым түсті еске,

Сені көріп, қирап жатқан Отырар!

Меніңде бір арман-қалам болған-ды.

Ыстық сәулет, салтанатпен кеудемде

Жасайтұғын сияқты еді ол мәңгі.

Бейбіт өмір сүретұғын тұрғындар

Қала еді ол, арықтары көгілдір,

Көшесінде ән салатын бұлбұлдар.

Қандай қызық назбен тәтті тіл қатқан.

Сол қаланың сәулеткері екі адам

Болды және сол екеуі қиратқан.

Әрбір гүлін отырғызып, көп күнім.

Отіп еді, орны жатыр, кеудемде

Қиял-қала махаббатым жоқ бүгін.

Мүмкін емес уақытқа сиынбау.

Қалаларды салу қиын, достарым,

Сақтап қалу одан-дағы қиындау.

Махаббатсыз тумақ емес шалқыма.

Қирап қалған үй сияқты сезімдер

Келмейді енді, келмейді енді қалпына.

Түк түсінбей түрленеді тотылар.

Қирап жатқан жоқ па екен деп қорқам мен

Әр адамның ішінде бір Отырар.

Мұңды әнімді жел тыңдасын.

Сені көрген күннен бастап,

Тұтқындалған еркін басым.

Махаббатқа толды жаным.

Жан емес ем алып ұшпа,

Мені билеп алды жалын.

Жарық берем, жанып денем.

Ауыр емес жолым-дағы,

Саған бақыт алып келем.

Өтсе күндер кезегімен,

Ақ боранда тоңып тұрып

Күте білем, төзе білем.

Бұл не сезім, өзім білмей,

Маза болмас жас жанымда.

Сәл ауырсаң көзімді ілмей,

Отырамын бас жағыңда.

Қайсарлықка таң қалмас кім?

Сен сүйсең де, сүймесең де,

Басқа жанға жар болмаспын.

Жаныңның нұр шуағын аямас ең

Ең сұлу, ең асқағы -

ақындардың

Махаббаты,

Абайла, аяла сен.

Махаббат -

алқызыл гүл, баптай білсең

Қалмайды, ғашық болсан, соқпай бір сең

Ақынның махаббаты - асыл жібек,

Абайла, үзіп алма, сақтай біл сен.
Түсінсең тек осылай жүрші алдымда,

Жанымды ұқ,

жанып тұр ғой мың шам мұнда!

Акынның басқа азабы толып жатыр,

Тек қана махаббатын кір шалдырма!

1967.

* *
Тұңғыш рет ұнатып қараңғыны

Тұрғанымдай сүйкімді бар ән бүгін.

“Қар жеймін” деп қорқытам, саған ғана

Керектей-ақ саулығым, амандығым.
Ақ ұлпа қар әуені тербеткенде

Ғажап болып кетеді жер, көк демде.

“Кетемін” деп қоркытам, жер бетінде

Мәңгі жалғыз қалардай мен кеткенде.

Мені өзіңе жасқана тартасың да,

“Кетпе” дейсің қиыла, қорқасың ба?

Жалғыз ғана қызығың мен сияқты

Жер мен көктің осынау ортасында.

Өзіме аян - кеткім кеп тұрмағаным.

Барлығын да мен саған кері айтамын,

“Бара ғой” деп қасқайып тұрма, жаным!

***

Ашқандай бір аса кызық тарауды.

Бастан кешіп ғажап өмір, шаттықтан

Ұмыттым мен жан-жағыма қарауды.

Өз бақытым - жүрегімде, ішімде.

Тұк қайғым жоқ.

Қауырсындай жеңілмін,

Түсінбеймін өңім бе бұл, түсім бе?
Бәрі тәтті. Тәтті күлкі. Тәтті мұң

Көңіл деген - шапқылаған ақ құлын.

Қуанғаны қандай бақыт адамның

Тұра тұршы, менің сәби шаттығым!

1967.

***

Келмеді сенен бір хабар.

Асығып қырдан ойға ағып

Жылады сонда жылғалар.

Үмітпен күтіп жүр едім.

Жанымды билеп қорқыныш,

Сыздады сонда жүрегім.

Кім маған шаттық дайындар?

Жапырақтары қалтырап,

Қамығып қалды қайыңдар.

Даланың жапты шобін сыз.

Келмей тұр көктем көркіне,

Өзіңсіз дала көңілсіз.

Сағыныш басып бөлмені.

Тұрғандай тіпті келіспей,

Сен келмей, Көктем келгені...

***

Хабарласпай кеткенің дұрыс болды,

Оңашада қамығып ән тыңдасын деген шығарсың...

Менен басқа өмірді де есіне алсын деген шығарсың

"Егіліп жыларсың да, басыларсың" деген шығарсың

Май айында басынан күзді өткерсін деген шығарсың

Сүйетіні оын болса, іздеп келсін деген шығарсың

Мейрамда да қуанбай, мұңға батсын деген шығарсың

Сынық жүзден суық мұз сырғанатсын деген шығарсың

Менің әлсіз жанымды күйретейін деген шығарсың

Қаталдыққа осылай үйретейін деген шығарсың

Бәрі де солай болды, жылаймын мен

Ерісе деп ертерек мұз боп қалмай мұң

Бәрі де солай болды,

Тек қана іздеп бармаймын.

Мен - нәзік гүлмін,

Сен - құламайтын шынарсың

Бірақ мен шыдаған дауылға сен шыдамайтын

шығарсың?!

**

Арада қашықтықтар, қара, мұнша,

Мен талай сен бе екен деп ояндым-ау

Бейуақ тереземді боран ұрса.
Өзеннің қауіпті емес ағысы онша,

Адамдар кездеседі келісе алса...

Келісу, серттесу де болмап еді,

Білмеймін, неге ойладым сені сонша?

Кетпейді сөл бір үлбір әлем естен.

Шілденің таңын күтпей,

Ай астында

Хат жазып, жыр жолдайтын сен емес пе ең?..
Ілеспей ләззатқа, қуанышқа,

Ілесіп мезгіл атты ұлы ағысқа,

Жігіт қой, іздеп келер шын сүйсе деп,

Жауапсыз кеткем асқақ тым алысқа.

Сырымды сыйғызатын сырнай табам!

Біз енді шыға алмаймыз сол жайлауға,

Жаз келіп, құлпырса да гүл қайтадан.

Қар астынан табылмас кен.

Адасып қала берген қарындас - мен.

Сен, бәлкім, бір себептен келе алмадың

Бір келсен, бұл ноқтаға бағынбас па ем?!
***

Сен -

Менің тылсым жанымды мәңгі ұққан да.

Бірақ сені ардақтай алмадым мен,

Асқақ ұста басыңды сондықтан да.

Жолдар бөлген - Тағдырдың айбынындай.

Қиял құсы сен едің жас күнімнін,

Саған болғым келмейді қайғы-мұңдай!

Шығармаймын ешқашан деген - естен

Талай тату тайғанда уәдесінен

Табынудан танбаған сен емес пе ең?

Жырларымды басқа бір жанға арнадым.

Жалғыз сен ең үзіліп сүйген мені,

Сөйткен жанға сор болдым, жар болмадым.

Өзге өмірге аударып ойымды оңай.

Маған үлкен сенім мен жарық берген

Махаббатыңды келемін мойындамай.

* *

Тыңданызшы,

Білесіз бе?

Қымбат шақ қаншалык бұл?

Ән салып тұр мәңгі іңкәр жапырақтар,

Көздеріне көк жасыл тамшы алып бір.
Әнсіз олар жеткізсін қайдан бәрін?

Айтып жатыр:

Жас өркен жайғандарын,

Көктем мен қыс,

жаз бен күз

арасында

бітпейтін майдан барын.

Тыңданызшы!

Тым жақсы әндетеді,

Айтады олар:

Дүние сәнді екенін.

Бір жаманы -

бұл ғұмыр қысқа екенін,

Бір жақсысы -

махаббат мәңгі екенін,

Қандай шынар!

Сұлу да, биік те тік!

Бір-біріне қылығын сүйікті етіп,

Қаранызшы, дірілдеп қуанады,

Жапыраққа жапырақ тиіп кетіп.
Басатынын біле ме ақыры ақ қар,

Жаздың жырын тыңдайды атырап бар...

Сабағынан сарғайып үзілгенше,

Өлең айтып өтеді жапырақтар.

Шақырып алдан шың-құздар,

Бәйгеге мені қосты елім.

Саламатсыңдар ма, жан қыздар,

Жаныма тілектестерім!
Сағындым, ауыл аман ба,

Аңсаумен жаным жаншылар.

Өртеніп жүрген маған да

Өкпелі жандар бар шығар.

Адамда түрлі тілеулер,

Көтерер қалай жер-мекен.

Мұңды жыр жазсам, біреулер

Мұнысы несі дер ме екен?

Қосса да үлес ұлы іске,

Аяулы қыздар, әлі де

Әйелдің жолы жіңішке.

Әйелді төрге шақырған,

Сөйлегім келді сол кезде

Сендердің бүкіл атыңнан!

Оянған ашу, өкпем де.

Жігіттер жігер, намыстың

Жалауын төмендеткенде...

Бастасам дедім ілгері.

Қуаныңдариы көбірек,

Жан қыздар, дала гүлдері!

Қазақтың ғажап даласы.

Өздеріңсіңдер болашақ

Ұрпақтың ұлы анасы!

Тапсын деп емес жұрт ермек, -

Әйелдің шаттық үмітін

Келемін нәзік шілтерлеп.

*

Ақша бұлттың астында шие гүлдеп,

Гүл қауызы сияқты шөлдеп тұрып,

Бата алмадым айтуға сүйемін деп.
Ерте көктем рахат сый ақтарып,

Иығымды иығың сүйеп қалып...

Иіліп тұр ағаштар алқызыл боп

Сакураның бұтағы сияқтанып.

Гүлді үрлейсің.. Тұрсың ба үзгелі шын,

Әдемі өлем - жүз бояу, жүз келісім.

Жүрек тілін аударып дүниеге,

Жырлап тұрды бұлбұл құс біздер үшін.

Көріп тұрып сенің сұлу көркіңді?

Ашық-жарқын саңқылдаған күлкіңде

Бір көргеннен алды менің еркімді.

Айқабақпен үйлесімін тауыпты.

Сенің бұйра шаштарыңнын, толқыны

Қара теңіз толқынынан қауіпті.

Айрылғандай мүлде естен,

Не дейді деп ойламай да ел біткен,

Өртке қарай жүріппін ғой,

Білместен -

Бұл қадамның тең екенін ерлікпен!

1970.